Autor: Paulina Stelmaszczyk

Karta pracy

Zagadnienia

—Kolonizacja – definicja

—Fenicjanie i Kartagina

—Wielka kolonizacja i Wielka Grecja

—Kolonizacja rzymska

Skutki kolonizacji basenu Morza Śródziemnego dla mieszkańców.

1. Czym jest prawo? (nie chodzi o definicje w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym) Kto tworzy prawo?
   Prawo tworzone jest przez powołane do tego organy państwowe.
2. Źródła prawa w RP. Konstytucja, Ustawy, Rozporządzenia, Akty prawa miejscowego, Ratyfikowane umowy międzynarodowe.
3. Kiedy zaczyna obowiązywać prawo/przepis prawa?

1. Wartości społeczne – wszystko to, co w społeczeństwie uznawane jest za ważne, dobre, cenne i pożądane.
   -system wartości – wartości uporządkowane według określonej hierarchii
   -światopogląd – zbiór poglądów na otaczającą nas rzeczywistość
   -orientacje życiowe ze względu na przyjęty system wartości
   HEDONIŚCI – korzystanie z przyjemności i unikanie przykrości
   EUDAJMONIŚCI – samorealizacja poprzez dążenie do realizacji celów
   -pluralizm wartości dopuszcza funkcjonowanie w społeczeństwie różnych systemów wartości.
   Systemy wartości podlegają uzgodnieniu.
   Warunkiem zachowania pluralizmu jest tolerancja.
2. Normy społeczne to reguły określające, jakie zachowania są akceptowane, a jakie odrzucane przez zbiorowość lub grupę społeczną.
3. Rodzaje norm społecznych:
   -prawne – regulowane instytucjonalnie (np. przez państwo)
   -obyczajowe – mówią jak zachowywać się w danej sytuacji, wypracowane przez tradycję
   -moralne (etyczne) – rodzą poczucie winy w jednostce
   -religijne – przestrzegają członkowie wspólnoty religijnej
4. Sankcje społeczne – kara za naruszenie lub nagroda za wzorowe przestrzeganie norm społecznych. To reakcja społeczeństwa na postępowanie jednostki danej zbiorowości.
5. Postawy wobec norm społecznych:
   -aprobata – uznanie normy społecznej za uzasadnioną, właściwą i zgodną ze światopoglądem danej jednostki.
   -konformizm – jednostka zgadza się bezwzględnie na przyjęcie i przestrzeganie norm bez względu na to czy jest to zgodne z jej światopoglądem i wartościami, czy też nie.
   -nonkonformizm – jeżeli norma jest sprzeczna ze światopoglądem jednostki – przekonanie, że można ją złamać.
6. Kontrola społeczna – środki wykorzystywane przez społeczeństwo do egzekwowania norm i wartości:
   -kontrola wewnętrzna – jednostka dąży do przestrzegania zasad (odśrodkowo)
   -kontrola zewnętrzna – społeczeństwo zmusza jednostki do podporządkowania się.
7. Normy i środki kontroli społecznej nie są zjawiskiem niezmiennym – ewoluują.

Każdy obywatel ma obowiązek umrzeć za ojczyznę.

Zagadnienia:

1. Jak zmieniło się znaczenie pojęcia „obywatelstwo” od czasów starożytnych do współczesności?
2. Kim był obywatel I Rzeczpospolitej? (sarmatyzm, cechy, zachowania)
3. Obywatel obecnie. (ideał, wzór)

1. Walka o władzę
2. Wyprawa Św. Wojciecha
3. Zjazd gnieźnieński
4. Ekspansja terytorialna.

1. Monoteizm
2. Izrael – historia
3. Wiara

1. Przyczyny wielkich odkryć geograficznych / The reasons of the Age of Exploration
2. Wielcy odkrywcy i odkrycia / The explorers and discoveries
3. Skutki / The consequences

Wyprawa Kolumba (pierwszych 10 minut)

What are three facts about the Age of Exploration?

Here are three facts about the Age of Exploration:
1. Lead to the rediscovery of the Americas
2. Lead to the discovery of new foods, including tomatoes and potatoes.
3. Decimated Native American cultures.

What was bad about the Age of Discovery?

-The destruction of the majority of Native Americans cultures .
-Slavery was another terrible consequence.

What are 3 causes of the Age of Exploration?

Three causes for the Age of Exploration were:
-Desire to find new routes to Asia (.
The Renaissance.
Competition with other European countries.

What started the Age of Discovery?

The search for an overwater route to Asia began the age of discovery. European explores were looking for a way to circumvent the Italian monopoly on trade with Asia.

What is the Age of Exploration known for?

The Age of Exploration is known as the era when Europeans discovered and settled new continents. It is also known for a process known as the Columbian Exchange.

Odkrycia geograficzne – historia bez cenzury

Mapa świata

Mapa świata z 1457 r.

Ad.1.
Przyczyny odkryć:
-potrzeba odnalezienie nowej drogi do Indii (1453 – Konstantynopol)
-krzewienie chrześcijaństwa
-rozwój techniki i nauki (karawele i karaki, busola i astrolabium, teorie o kulistości ziemi)
-potrzeba wzbogacenia się (szukanie kruszców -złota i srebra)
-ciekawość świata

Ad2.
Wielce odkrywcy:
-Henryk Żeglarz (Portugalczyk) – wzdłuż zach. Afryki
-Bartolomeo Diaz – (Portugalia) Przylądek Dobrej Nadziei
-Krzysztof Kolumb – włoski żeglarz – z Hiszpanii do Ameryki (Haiti) – 1492
-Vasco da Gama – z Portugalii do Kalikatu w Indiach – 1498
-Ferdynand Magellan – Portugalski żeglarz w służbie Hiszpańskiej – dookoła świata – 1519 – 1522
-Amerigo Vespucci – udowodnił, że Kolumb odkrył nowy kontynent.-

Ad.3 Skutki

DLA EUROPY:
-Hiszpania potęgą świata (złoto i srebro Ameryki) – przejściowo
-Wzrost cen w Europie (inflacja i tzw. rewolucja cen) z powodu napływu kruszców
-Rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa
-Kwitnie handel atlantycki
-Sprowadzanie nowych roślin i zwierząt
-Zwiększenie wiedzy o świecie

DLA INNYCH KONTYNETÓW:
-zniszczenie cywilizacji Azteków i Inków (niewolnicza praca, choroby, ludobójstwo)
-rozwój niewolnictwa
-tworzenie kolonii, zakładanie plantacji i faktorii

Kolonia – terytorium pozaeuropejskie stanowiące własność państwa europejskiego
Faktorie – pośredniczą w handlu z tubylcami
Plantacje – wielkie obszary przeznaczone pod uprawę jednej rośliny, wykorzystujące przymusową pracę tubylców

-powstanie wielokulturowego, wielorasowego społeczeństwa amerykańskiego

Ciekawy artykuł o wyobrażeniach ludzi na temat „nowych kontynentów”: https://tytus.edu.pl/2019/01/06/tu-zyja-smoki-czyli-potwory-na-dawnych-mapach/

1. Kształtowanie się państwa Mieszka I.
2. Chrzest. Przyczyny i skutki.
3. Rozwój terytorialny za panowania Mieszka I

1. Obywatelstwo – więź prawna łącząca jednostkę z państwem.
   
2. Starożytna Grecja i Rzym. Ideał obywatela w starożytnej Grecji. Prawa i obowiązki obywatela.
3. Wzorzec obywatela polskiego w różnych epokach historycznych.
4. Prawa i obowiązki obywatela polskiego współcześnie.

Karta pracy