I. Rewolucja 1905 r. w Rosji wybuchła przeciwko archaicznemu ustrojowi i stosunkom społecznym. W Królestwie Polskim łączyła postulaty społeczne z narodowymi.
1. Geneza rewolucji w Rosji
a. ustrój polityczny i gospodarczy Rosji (absolutyzm, brak nowoczesnych rozwiązań, zacofane rolnictwo, niewielki przemysł), nieudolność rządów Mikołaja II
b. Rosja poniosła klęskę w wojnie z Japonią, która toczyła się w latach 1904-1905
c. społeczeństwo rosyjskie zaczęło domagać się swobód politycznych i poprawy warunków życia
2. Wybuch rewolucji
a. krwawa niedziela – wojsko otworzyło ogień do pokojowej manifestacji w Petersburgu – 22 I 1905 r.
b. fala strajków w Rosji (powodem krwawo tłumione strajki i demonstracje w Imperium Rosyjskim, bunty żołnierzy, robotników, chłopów; komuniści dążą do przejęcia władzy; kompromitujący pokój z Japonią)
3. W październiku 1905 r. car Mikołaj II wydał Manifest październikowy, w którym zapowiedział:
a. nadanie swobód obywatelskich
b. zwołanie parlamentu – tzw. Dumy Państwowej
4. Skutki:
a. w styczniu 1906 r. przeprowadzono wybory do I Dumy Państwowej (tak naprawdę to niewiele znaczący organ)
b. represje (np. tzw. stołypinowska)
c. wzrost radykalnych ugrupowań politycznych (np. bolszewicy –> rewolucja 1917)
d. ograniczone reformy
II. Rewolucja 1905 w Królestwie Polskim
1. Sytuacja w Królestwie Polskim
a. rusyfikacja
b. odrębność Królestwa Polskiego ograniczona po powstaniu styczniowym (tzw. Kraj Nadwiślański”)
c. dorasta pokolenie, które nie pamięta klęski powstania styczniowego, a jest wychowane w tradycji niepodległościowej
d. kryzys gospodarczy (wzrost bezrobocia, pogorszenie warunków życia)
e. nastroje społeczne uległy radykalizacji (demonstracje antyrosyjskie brutalnie rozpędzane przez Rosjan, w siłę rosną ugrupowania socjalistyczne -np. Organizacja Bojowa PPS)
2. Przebieg po „krwawej niedzieli”
a. formy walki
– manifestacje
– strajki (np. strajk szkolny zorganizowany przez PPS i SDKPIL; strajki w Łodzi – tzw. powstanie czerwcowe)
– zamachy na rosyjskich funkcjonariuszy
b. postulaty
– społeczne: podwyżki wynagrodzeń, wprowadzenie ośmiogodzinnego dnia pracy
– narodowe– żądanie swobód w oświacie, sprzeciw rusyfikacji, niepodległość, zwołanie parlamentu, wprowadzenie konstytucji
3. Polskie partie polityczne wobec rewolucji – KARTA PRACY
a. ENDECJA
–
–
b. PPS
–
–
c. SDKPiL
–
–
5. Skutki rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim
a. śmierć wielu ludzi
b. ustępstwa cara, np. uzyskanie prawa do zakładania stowarzyszeń kulturalnych i oświatowych – powstała Polska Macierz Szkolna,
c. złagodzenie cenzury
d. rozłam w ruchu socjalistycznym
c. prawo do udziały w wyborach do rosyjskiej Dumy Państwowej