Szlachta wobec wyzwań gospodarczych XVI – XVIII w.

Celem dzisiejszej lekcji jest zapoznanie Was ze zmianami gospodarczymi, jakie nastąpiły w Rzeczpospolitej Polskiej XVI – XVIII w.

I. Na początku zapoznaj się z treścią podręcznika s. 86 – 89.

II. Zapisz notatkę lekcyjną:

  1. Zamiany gospodarcze, które zaszły w Europie Zachodniej spowodowały podwyżkę cen żywności w państwach zachodnioeuropejskich.
  2. Produkty rolne na Zachód zaczęto sprowadzać z Europy Środkowej i Wschodniej. Właściciele ziemscy w Europie Wschodniej dążyli do maksymalnej produkcji rolnej, aby móc sprzedawać jak najwięcej towarów na Zachód. W tym celu rozbudowywali folwarki, oparte na o pracy pańszczyźnianej.
  3. W XVI w. i na początku XVII stulecia największym eksporterem zboża do Europy Zachodniej była polsko-litewska Rzeczpospolita, której gospodarka w tym okresie przeszła ewolucję w stronę systemu folwarczno-pańszczyźnianego. Oznacza to, że w majątkach szlacheckich na rzecz szlacheckiego właściciela pracowali chłopi, którzy w zamian otrzymywali ziemię na swój użytek
Ilustracja pochodzi ze strony https://allinonebyplucek.blogspot.com/2019/05/historia-i-spoeczenstwo-szlachta-wobec.html

III. Wyjaśnij i zapisz pojęcia:

Manufaktura –

Folwark  –

Pańszczyzna – 

4. Zboże wraz z innymi towarami transportowano Wisłą do Gdańska. Kupcy gdańscy byli pośrednikami w transakcjach pomiędzy przewożącymi tutaj zboże szlacheckimi producentami, a kupcami. Dzięki eksportowi zboża Polskę nazywano „Spichlerzem Europy”. 


6. Skutki gospodarki folwarcznej:wzmocnienie ekonomicznej pozycji szlachty
-pogorszenie położenia prawnego chłopów (zapotrzebowanie na tanią siłę roboczą)
-osłabienie politycznej i ekonomicznej roli miast
-coraz silniejszą pozycję zyskiwali magnaci
-konkurencja pomiędzy szlachtą (np. w kwestii wykupywania wsi – kazdy chce mieć jak najwięcej i liczą się tylko Ci, którzy mają najwięcej ziemi i najwięcej majątków)

7. Kryzys ekonomiczny:
– koniec dobrej koniunktury na polskie zboże, drastyczny spadek ilości transportowanego towaru
-obniżka cen artykułów spożywczych
-liczne wojny polsko-litewskiego państwa
-wyludnienie się terenów wskutek ucieczki przed wrogimi wojskami i poszukiwania lepszego miejsca do życia

Na zakończenie zapoznaj się z poniższą prezentacją:

PREZENTACJA MULTIMEDIALNA

Dzisiaj nie musisz odsyłać notatki – jutro na lekcji online będę z niej pytała.

Współczesne społeczeństwo

Dziś dowiesz się jakie wyróżniamy typy społeczeństw.

I. Zapoznaj się z materiałem podręcznikowym (s. 50 – 52).

II. Zapisz notatkę lekcyjną:

Społeczeństwa tradycyjne* (tych nie musisz się dokładnie uczyć – grunt żeby umieć je rozpoznać):

1. Społeczeństwo zbieracko-łowieckie (pierwotne)
a. podstawą egzystencji myślistwo, rybołówstwo i zbieractwo
b. wykorzystywanie prymitywnych narzędzi wykonanych z drewna i kamienia
c. podział pracy wg płci i wieku
d. rodzina podstawową formą organizacji społecznej
e. wędrowny tryb życia

2. Społeczeństwo tradycyjne
a. podstawą egzystencji rolnictwo i hodowla zwierząt
b. osiadły tryb życia
c. postęp techniczny – wykorzystanie naturalnych źródeł energii (siła wiatru i wody)
d. wykształcenie się skomplikowanej struktury społecznej 
e. ograniczona ruchliwość społeczna – funkcjonowanie zamkniętych stanów

Społeczeństwa nowoczesne (te należy umieć )

3. Społeczeństwo industrialne
a. społeczeństwo industrialne wykształciło się pod wpływem rewolucji przemysłowej (wpływ miała industrializacja i urbanizacja)
b.rozkład struktury stanowej i wzrost znaczenia podziałów klasowych
c. zmiany w strukturze społecznej – szybki wzrost liczby robotników
d.wzrost znaczenia burżuazji finansowej i przemysłowej
e. duża ruchliwość społeczna

4. Społeczeństwo postindustrialne (postprzemysłowe)
a. wzrost znaczenia sektora usług
b. automatyzacja, robotyzacja i komputeryzacja procesów produkcyjnych
c. wiedza staje się główną wartością ekonomiczną
d. duża ruchliwość społeczna
e. indywidualizm

5. Cechy społeczeństw współczesnych:
a. społeczeństwo otwarte –tolerancja, indywidualizm, wolność i odpowiedzialność jednostki, ochrona ludzkiej godności jako priorytet
b. społeczeństwo konsumpcyjne – nastawione na konsumpcję, kupowanie, posiadanie różnych towarów
c. społeczeństwo informacyjne – najbardziej cenionym towarem jest informacja pozyskiwana, przetwarzana i rozpowszechniana przy pomocy nowoczesnych technologii
d. społeczeństwo masowe – zanikiem postaw indywidualistycznych

Ćwiczenia:

Mapa myśli

Ochrona praw człowieka w Polsce

Dziś dowiesz się, w jaki sposób każdy obywatel może walczyć z naruszaniem praw człowieka w Polsce.

I. Zapoznaj się z materiałem z podręcznika. (s. 56 – 61)

II. Następnie na podstawie podręcznika oraz powyższej prezentacji (która pochodzi ze strony PREZI.PL) napisz notatkę lekcyjną uwzględniając:

  1. Możliwość walki z łamaniem praw konstytucyjnych (w jaki sposób walczyć gdy łamie się prawa konstytucyjne)
  2. Zakres kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich (czym on się zajmuje)
  3. Zakres kompetencji Rzecznika Praw Dziecka (jak powyżej)

Nie musisz odsyłać notatki. Na następnej lekcji omówimy zakres tego materiału (proszę o przygotowanie się do lekcji – będę pytała). Poruszymy również zagadnienia działalności organizacji pozarządowych w Polsce zajmujących się walką z łamaniem praw człowieka.

Przypominam o upływającym terminie pracy pisemnej z praw zapisanych w Konstytucji RP.

Wojny w świecie greckim

Cel: Dzięki poniższej lekcji poznasz przebieg wojen persko – greckich w V w. p.n.e.

NOTATKA LEKCYJNA

  1. Imperium Perskie
    a. powstało: (kiedy, kto, gdzie?)
    b. podboje perskie: (etapy – krótko skąd – dokąd)
    c. organizacja imperium perskiego: („król królów”, satrapie, armia – łucznicy, kawaleria, tzw. nieśmiertelni
  2. Wojny grecko – perskie
    a. przyczyny:


    b. przebieg:
Listopad 2020 – Strona 4 – Historia i wiedza o społeczeństwie


c. skutki:





3. Grecy spodziewali się dalszych ataków, dlatego utworzyli Związek Morski pod hegemonią Aten. Związek miał na celu wyzwolenie wszystkich Greków spod panowania perskiego. W 449 r. p.n.e. zawarto pokój – Persowie uznali wolność wszystkich polis greckich. Ateńczycy zaczęli wykorzystywać związek do własnych celów.

4. Ateny (poparte przez Związek Morski) i Sparta (Związek Peloponeski) były najsilniejszymi polis greckimi – zaczęły ze sobą rywalizować, dlatego doszło do wojny peloponeskiej (431 – 404 r. p.n.e.). Zwyciężyła Sparta.

5. Pojęcia
– hoplici – ciężkozbrojna piechota
– falanga – zwarty szyk piechoty greckiej
– triera – wojenny okręt grecki z trzema rzędami wioseł

_______________________________________________
29.11. – 30.11 – Proszę przygotować materiały do pracy nad plakatem na temat dorobku cywilizacyjnego starożytnych Greków.

Dzielimy się na 4 grupy (7-9 0sób):
RELIGIA,
FILOZOFIA I NAUKA,
SZTUKA i ARCHITEKTURA,
TEATR I ROZRYWKI

Proszę przygotować – 1 duży arkusz papieru na grupę (np. brystol), pisaki, zdjęcia/ilustracje wydrukowane z Internetu, informacje, które będziecie zapisywali. Po zakończonej pracy nastąpi prezentacja, omówienie pracy, ocena.

______________________________________________

Na zakończenie przeczytaj fragment wiersza Tadeusza Różewicza i zastanów się (nie musisz zapisywać), do jakich wydarzeń odwołuje się poeta? Czy potrafisz uzasadnić tytuł?


Tadeusza Różewicza

„Termopile polskie”


Te głowy ciosane łopatą
jak meduzy z purpurowym rdzeniem
pomykają
w płytkiej nocy w pamięci.

Płaskie mury obrastały
mózgami
kipiały prute salwami arterie
Przebite na ciemność oczy
usta na ukos. […]

partyzant dźwiga
flaki niebieskie
rozwalony na polu chwały
poległ

miedzianowłosy Żyd
z sześcioramienną gwiazdą w oczach
zwisł

kurierka z zielonym okiem
w brzuchu
wyskoczyła z pociągu

zbierajcie każdą kroplę krwi
która nie będzie policzona.

www.poezja.org

Rzeczpospolita Obojga Narodów – narody i religie

Dziś dowiesz się jak kształtowała się struktura etniczna i religijna RON (Rzeczpospolitej Obojga Narodów) w XVI w.

Zapisz temat: Rzeczpospolita Obojga Narodów – narody i religie.

I. Lekcję rozpocznij od przeczytania materiału z podręcznika (s. 80 – 84).

II. Następnie obejrzyj poniższy film:

III. Stwórz notatkę lekcyjną według następujących wskazówek:

  1. Wyznania najchętniej przyjmowane przez dane grupy społeczeństwa polskiego:
Stan społecznyWyznanie
szlachta
mieszczanie
chłopikatolicyzm
(przepisz i uzupełnij tabelę)

2. Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem wielu kultur i narodów. Określana była jako„państwo bez stosów”, ponieważ… (co to znaczyło i dlaczego sformułowano takie stwierdzenie).

IV. Przeczytaj tekst źródłowy (s. 85) i zapisz kolejny punkt notatki, formułując wnioski:

3. W roku 1573 ogłoszono akt konfederacji warszawskiej, który… (uwzględnij, co wprowadziła konfederacja, jakie prawa gwarantowała, przed czym chroniła, użyj przy tym słowa „dysydenci” – musisz sprawdzić, kim oni byli).

V. Ciekawostka: Rzeczpospolita – państwo bez stosów? Czy w Polsce polowano na czarownice? Jeżeli masz chęć zapoznaj się z artykułem popularnonaukowym:
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2019/06/20/czy-polska-naprawde-byla-krajem-bez-stosow/

VI. Po wykonaniu wszystkich poleceń proszę o odesłanie przez Classrooma zdjęcia notatki potwierdzającej realizację materiału.

VII. Na następnej lekcji zrobimy KARTKÓWKĘ, obejmującą materiał z trzech ostatnich lekcji.

Szlachta narodem politycznym. Przemiany ustrojowe w Rzeczpospolitej XVI i XVII w.

NOTATKA

1. Demokracja szlachecka to ustrój polityczny Królestwa Polskiego, który wykształcił się w XIV i XV w. Charakteryzował się ograniczeniem władzy króla na rzecz stanu szlacheckiego. To forma monarchii stanowej, ustroju popularnego w Europie od późnego średniowiecza ( XIV w.- XV w.).

2. Sejmiki ziemskie to zjazdy szlachty z danej ziemi (np. z ziemi krakowskiej) lub województwa. 

3. Sejm walny jako decydujący organ władzy w Rzeczpospolitej.

-pierwszy dwuizbowy sejm walny został zwołany przez Jana Olbrachta w 1493 r.
-1505 – konstytucja nihil novi – nowe decyzje o sprawach państwowych muszą być podejmowane przez senat i izbę poselską za zgodą króla

4. 1569 na sejmie w Lublinie postanowiono:
-zawarcie unii realnej (rzeczywiste połączenie dwóch państw)

Rzeczpospolitej Obojga Narodów była państwem wielonarodowościowym i zróżnicowanym. pod względem religijnym.

5. W 1572 r. bezpotomnie umiera Zygmunt II August. W związku z tym dochodzi do pierwszej wolnej elekcji, w wyniku której zostaje wybrany na króla Henryk Walezy.

Tolerancja i rozwiązywanie konfliktów

NOTATKA – UZUPEŁNIENIE DO SPOTKANIA MEET

Temat: Tolerancja i rozwiązywanie konfliktów.

I.Postawy względem poglądów i zachowań drugiego człowieka:
AFIRMACJA – pełna zgoda na coś, realizacja poglądów z którymi się zgadzamy (przekłada się na działanie)
2.AKCEPTACJA – uznanie określonych reguł, wartości stylów życia za właściwe i warte szacunku.
3.TOLERANCJA – świadoma zgoda na wyznawanie, głoszenie przez innych ludzi poglądów z któymi się nie zgadzamy. Umożliwia dopuszczenie wyboru sposobu życia, którego nie aprobujemy.

Tolerancja oznacza rezygnację z przymusu jako środka wpływania na postawy innych ludzi.

4.Nietolerancja – brak zgody na wyznawanie i głoszenie odmiennych poglądów od naszych.

II. Konflikt – to stan napięcia pomiędzy jednostkami lub zbiorowościami wynikający z dążenia do wzajemnie wykluczających się celów.

Źródła konfliktów społecznych
– polityczne
– gospodarczo-ekonomiczne
– światopoglądowe
– społeczne

III. Metody rozwiązywania konfliktów:
– negocjacje – rozmowy uczestników konfliktu, dążące do wypracowania wspólnego porozumienia
– mediacje – udział bezstronnego pośrednika, który jest bezstronny i nie zmusza do przyjęcia określonych postaw
– arbitraż – poddanie się rozstrzygnięciu dokonanego przez upoważnione osoby – arbitrów

Ateny

Na dzisiejszej lekcji dowiesz się:
-jak narodziła się starożytna demokracja ateńska
-jak funkcjonowało społeczeństwo starożytnych Aten

I. Zapisz:
1. Ateny znajdują się w krainie zwanej Attyką (wschodnia część Grecji) i były największym starożytnym polis greckim. Miasto otaczały liczne pola uprawne. Złoża naturalne w okolicy to marmur oraz złoża srebra (Laurion). Ateny połączone były tzw. Długimi Murami z portem w Pireusie.

Długie Mury zaznaczone zostały kolorem czerwonym. Pomiędzy nimi ciągnęła się droga łącząca port Pireus z Atenami.

Ewolucja ustroju Aten

1.Najpierw ustrój monarchiczny, potem oligarchia (eupatrydzi – posiadali ziemię).

2. Reforma Drakona 621 r. p.n.e – spisanie prawa zwyczajowego (uwzględnij czym obecnie jest „drakońskie prawo”)

3. Reformy Solona 594/593 r.p.n.e umocniły ustrój oligarchiczny i polegały na:




4. Reformy Klejstenesa 508/507 r.p.n.e. dały podstawy dla stworzenia demokracji ateńskiej: (wypisz jakie zmiany wprowadziły, co nowego)


– ostracyzm –

*Tyrania Pizystrata 561 r. p.n.e. – 528/527 r. p.n.e., potem jego synowie –> władza sprawowana w polis przez uzurpatora-tyrana.

5. Reformy Peryklesa 444 – 429 r. p. n. e.: (wymień najważniejsze)

Przyjrzyj się wykresowi i wynotuj najważniejsze elementy ustroju starożytnych Aten w V w. p.n.e.:

6.Społeczeństwo demokratycznych Aten:
a. obywatele (pełnoprawni – mężczyźni zrodzeni z dwojga Ateńczyków, kobiety były pozbawione praw politycznych i udziału we władzy, pozycja kobiet w Atenach była bardzo niska – ich rola była ograniczona do rodzenia i wychowywania dzieci oraz zarządzania domem)
b. metojkowie – cudzoziemcy
c. niewolnicy

7. Kultura Aten