Aktualności

Reformacja

PODZIAŁ KOŚCIOŁA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO – WIELKA SCHIZMA WSCHODNIA – 1054 r.

Krzyżówka

Źródło: http://www.podprad.net/szablon_obrazki/historia_kosciola_rzymsko_katolickiego_prawda.jpg

› Z jakimi problemami borykał się Kościół w późnym średniowieczu?
› Kto dążył do uzdrowienia Kościoła katolickiego?

REFORMACJA – etymologia słowa?

  1. Reformacja – ruch reformy (odnowy) chrześcijaństwa zapoczątkowany przez Marcina Lutra w 1517 r.
  2. Przyczyny:
    -nepotyzm – obsadzanie wyższych stanowisk kościelnych przez duchownych
    -symonia – sprzedaż stanowisk kościelnych
    -nikolaizm – łamanie celibatu przez księży
    -gorszące obyczaje papieży i duchowieństwa
    -fiskalizm papiestwa – chrześcijanie nie chcą płacić podatków na rzecz Kościoła (dziesięcina, świętopietrze)
    -władcy świeccy obawiają się ograniczania swej władzy na rzecz kościoła
    -sprzedaż odpustów
    -msza prowadzona w języku łacińskim
    -słabe wykształcenie duchownych
  3. Wyznania protestanckie:

    LUTERANIZM – 1517 – Marcin Luter – zapoczątkował reformację przybijając 95 tez na drzwiach katerdy w Wittenberdze. W 1521 r. został wezwany na sejm w Wormacji, luter nie pozbył się swoich poglądów i został skazany na banicję.

    Zasady:
    -jedynym źródłem wiary jest Biblia (Pismo Święte)
    -zbawienie chrześcijan zależy od wiary i od uczynków człowieka,
    – dwa sakramenty: chrzest i komunię,
    – dążenie do liturgii w języku narodowym (nie po łacinie),
    – odrzucał kult świętych, świętych relikwii, świętych obrazów i odpustu
    – głosił zniesienie celibatu, zakonów, hierarchii kościelnej, instytucji
    – nie uznawał zwierzchności papieża jako głowy Kościoła,

    KALWINIZM – 1536 – Jan Kalwin – uważał, że człowiek nie ma wpływu na swoje zbawienie, ponieważ jego los jest z góry przesądzony już w chwili narodzin. To Bóg decyduje o zawieniu lub potępieniu (dokrtyna predestynacji).
    -człowiek powinien modlić się, pracować, rezygnować z przyjemności na rzecz cnotliwego życia.
    -jedynym źródłem wiary Pismo Święte
    -dwa sakramenty
    – chciał, by liturgia kościelna prowadzona była w języku narodowym
    -odrzucał kult świętych, relikwii, obrazów i odpustów
    -postulował zniesienie celibatu, zakonów, hierarchii kościelnej, instytucji kościelnych
    -nie uznawał papieża

    ANGLIKANIZM – wporwadzony przez Henryka VIII Tudora, gdy papież nie chciał zgodzić się na rozwód z Katarzyną Aragońską (bo ta nie mogła mieć więcej dzieci). Katarzyna była córką króla Hiszpanii Ferdynanda II i ciotką cesarza Karola V.
    – 1534 r. został wprowadzony Akt supremacji – Henry VIII wprowadza nowe wyznanie i określa jego zasady.
    -jedynym źródłem wiary jest Biblia
    -dwa sakramenty – chrzest i komunia;
    -odrzucenie kultu świętch i odpustów
    -sekularyzacja dóbr kościelnych – na własność pańśtwa.
    -król Anglii – głową Kościoła Katolickiego.

Kontrreformacja

Uniwersalizm średniowieczny – dążenie do stworzenia jednego społeczeństwa średniowiecznej Europy (język łaciński, architektura, wiara katolicka)

HEREZJA – pogląd religijny sprzeczny z dogmatem Kościoła.

  1. Kontrreformacja (reforma Kościoła Katolickiego) – proces odnowy Kościoła i przeciwdziałania skutkom reformacji.

    Cele – reforma wewnętrzna Kościoła, zahamowanie reformacji, odzyskanie wpływów.

    SOBÓR – zjazd najwyższych duchownych w celu wprowadzenia zmian w doktrynie, obyczajach i strukturze kościelnej.
    Sobór w Trydencie (1545 – 1563) – zwołany przez papieża Pawła III. Uznał papieża za najwyższy autorytet w Kościele i sprecyzował podstawy wiary uznane przez katolików. Potwierdzono, że tylko Kościół katolicki ma prawo objaśniania Biblii i przekazów Tradycji oraz utrzymano 7 sakramentów (protestanci tylko 2). Odrzucono nauki Lutra i doktrynę predestynacji. Językiem liturgii łacina. Potwierdzono kult świętych, pielgrzymek i Matki Boskiej. Zobowiązano księży do noszenia sutanny i życia w celibacie, zakazano nepotyzmu i łączenia godności kościelnych.
    Wprowadzono kalendarz gregoriański (Grzegorz XIII, 1582)
  2. Jej głównymi narzędziami były:
    Inkwizycja (Święte Oficjum) – celem tępienie herezji i zwalczanie wpływów reformacji. Podejrzani o herezję byli torturowani i paleni na stosach.
    Indeks ksiąg zakazanych – wykaz ksiąg, które nie były słuszne z nauką kościoła
    Zakon jezuitów – Towarzystwo Jezusowe założone w 1534 r. przez Ignacego Loyolę – zasłużyli się rozwojem szkolnictwa. To zakon elitarny.

ZAKRES ROZSZERZONY:

KARYKATURY

POWSTANIE IMPERIUM HABSBURGÓW

KRWAWE KRÓLOWE

Artykuł „Sacco di Roma: Piekło jest niczym w porównaniu z obecną sytuacją Rzymu”. Zakres rozszerzony [grupaI]
Film „Powstanie Imperium Habsburgów”. Zakres rozszerzony [grupaI]
Artykuł „Wojna osiemdziesięcioletnia – data, przyczyny, strony konfliktu, przebieg”. Zakres rozszerzony [grupa II]
Film „Hiszpania i Niderlandy w XVI–XVII w.”. Zakres rozszerzony [grupa II]
Artykuł „Wielka Armada i morska bitwa o Anglię. Hiszpańska inwazja na Wyspy Brytyjskie”. Zakres rozszerzony [grupa III]
Film „Krwawe królowe”. Zakres rozszerzony [grupa III]
Artykuł „Turcja po Sulejmanie Wspaniałym – klęska pod Lepanto w 1571 r.”. Zakres rozszerzony [grupa IV]
Film „Imperium Osmańskie kontra chrześcijanie, cz. 5”. Zakres rozszerzony [grupa IV]

Socjalizacja

Socjalizacja – proces przekazywania wzorców, umiejętności, norm kulturowych przez środowisko społeczne. Trwa przez całe życie.

Rezultatem socjalizacji jest uspołecznienie.

Etapy socjalizacji:
1. pierwotna – przyswajanie norm i zasad przez naśladownictwo
-przebiega w dzieciństwie
-np. nauka chodzenia, mówienia, potrzeby fizjologiczne, podstawowe wzorce lub role społeczne (mama, tata, rodzeństwo)
2. wtórna – samodzielne kształtowanie własnej osobowości
-trwa całe życie
-doświadczenie szkolne, zawodowe, funkcjonowanie w grupach społecznych, odgrywanie innych ról społecznych

Funkcje socjalizacji:
-zapewnia/utrzymuje porządek społeczny
-przekazuje dorobek cywilizacyjny i kulturalny z pokolenia na pokolenie

Dla utrwalenia wiadomości wykonaj poniższe zadanie:

Starożytne Indie i Chiny

Indie
1. Cywilizacje Doliny Indusu
-rzeki Indus i Ganges w 3 tys. p.n.e.
-ośrodki miejskie – Mohendżo Daro i Harappa (tzw. protomiasta – jak Jerycho czy Çatalhöyük)
-ludność zajmowała się uprawą roli i hodowlą zwierząt, rzemiosłem – handel z Mezopotamią
-upadek na skutek częstych powodzi, zastoju politycznego i ekonomicznego oraz najazdów Arabów

2. Ariowie – w XVI w. p.n.e. przybyli z okolic Iranu i Afganistanu. Podbili mieszkającą tam ludność i założyli swoją cywilizację. Nie stowrzyli państwa – to plemiona rywalizujące ze sobą.
-system kastowy – podział na grupy o określonych prawach i obowiązkach (bramini, kszatarjowie, wajśjowie, śiudrowie oraz wykluczeni ze społeczeństwa pariasi)

3. Dynastia Maurjów – IV w. p.n.e. – II w. p.n.e – największy władca Aśoka

4. Religie i ich charakterystyka

Źródło: http://szuflada.net/wp-content/uploads/2016/05/hfghfghfghfrh.jpg

Braminizm – wiara w pośmiertną wędrówkę dusz – reinkarnację

Hinduizm – dążenie do doskonałości, wiara w bogów (Wisznu, Śiwa, Brahma oraz kult Bogini Matki). Wiara w boskie pochodzenie krowy (więcej na ten temat znajdziesz >>TU<<) oraz dążenie do osiągnięcia stanu nirwany – wolności od wszystkich ziemskich wyrzeczeń (chyba nie do końca o to chodziło Kurtowi Cobainowi 🙂

Buddyzm – dążenie do nirwany i reinkarnacja
-kształtowanie cnót (uczciwości, równowagi, radości, współczucia itd.)
-nie wolno im zabijać, kłamać brać nie swoich rzeczy, nie wolno im pić alkoholu, cudzołożyć)

Źródło
Domena publiczna
Źródło

5. Osiągnięcia
-sanskryt – pismo

Rygweda – zbiór hymnów religijnych

Święte księgi hinduizmu – Wedy

Nauka, matematyka i astronomia

Epopeje -Mahabharata (najdłuższy epos na świecie, piąta Weda), Ramajana (napisana sanskrytem)

Architektura – budowali tzw. stupy – święte kopce

Stupa (artykuł) | Buddyzm | Khan Academy
Źródło: https://cdn.kastatic.org/ka-perseus-images/71f292a8871125b79a403811e4d8478b65ebbd10.jpg



CHINY

  1. Cywilizacja starożytnych Chin rozwinęła się w IV tys. p.n.e. nad dwoma rzekami: Huang he (ho) – Żółta Rzeka oraz Jangcy (Niebieska Rzeka).
  2. Według legend panowało Trzech Dostojnych (odniesienie do mitologii) i Pięciu Cesarzy (królowie – mędrcy, założyciele państwa chińskiego)
  3. W III tys. p.n.e zaczęło rozwijać się państwo chińskie – dynastia Shang. Na czele stał „Syn Niebios” – zwierzchnik armii oraz najwyższy kapłan. Kolejna dynastia Zhou (Czou) – rozpad Chin na wiele walczących ze sobą królestw.
  4. W III w. Szy – Huang – ti („pierwszy cesarz”) zjednoczył państwo. On też rozpoczął budowę Wielkiego Muru. Następnie władzę przejęła dynastia Han, a państwo podzieliło się.

Kod Władzy: Nowy "Jedwabny Szlak" - Chiny wydadzą 40 miliardów dolarów na  odbudowę słynnego szlaku handlowego
Źródło: https://1.bp.blogspot.com/-DEBYX_ZQIHk/VGURnbNDkoI/AAAAAAAAHLk/RGar3NnhQOM/s1600/silk.jpg
  1. Konfucjonizm – twórcą Konfucjusz – VI/V w. p.n. e. Człowiek z natury jest dobry, powinien działać na rzecz społeczności i wypełniać swoje obowiązki wobec rodziny i państwa. Aby mogło powstać idealne społeczeństwo każda jednostka musi uczyć się i opanować zasady postępowania. Społeczeństwem powinni rządzić ludzie mądrzy, rządzący ku pożytkowi wszystkich.
  2. Osiągnięcia:
    -pismo piktograficzne (potem ideograficzne) – na papierze i jedwabiu za pomocą pędzelka i tuszu (!)
    -nauka, technika, rzemiosło – jedwab, papier, umieli wytapiać i odlewać żelazo, wytwarzali porcelanę, znali proch
    -architektura i sztuka- Wielki Mur Chiński oraz Terakotowa Armia
Pismo chińskie – Wikipedia, wolna encyklopedia
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Liang%27s_calligraphy.jpg/190px-Liang%27s_calligraphy.jpg

Jedność w rozbiciu. Testament Bolesława Krzywoustego

  1. Po śmierci Władysława Hermana pomiędzy jego synami doszło do wojny, w wyniku której Zbigniew został wygnany, co stało się pretekstem dla króla niemieckiego Henryka V do wojny z Polską w 1109 r. (Bolesław wojnę wygrał, pozwolił Zbigniewowi na powrót, ale na skutek dalszych konfliktów go uwięził i oślepił.) Kraj został zjednoczony. Przyłączone zostało Pomorze (misje christianizacyjne – Otton z Bambergu.
  2. Bolesław Krzywousty chciał zapobiec bratobójczym walkom o tron między swoimi synami. W 1138 r. ogłosił statut dzielący państwo polskie między synów.
    -Śląsk – Władysław Wygnaniec
    -Wielkopolska – Mieszko Stary
    -Mazowsze – Bolesław Kędzierzawy
    -ziemia sandomierska – Henryk Sandomierski
    Wydzielono dzielnicę senioralną.
    Ustalono zasadę senioratu – dzielnicą senioralną zarządza zawsze najstarszy Piast (oraz pryncypatu – senior ma władzę zwierzchnią nad Polską oraz Pomorzem Gdańskim, decyduje o najważniejszych sprawach państwowych, np. polityka zagraniczna).
    Wydzielono dzielnicę wdowią – wdowa Salomea wraz z Kazimierzem Sprawiedliwym, który był pogrobowcem.

3. Testament Krzywoustego wprowadził okres w dziejach Polski zwany rozbiciem dzielnicowym.

4.Pierwszym seniorem po śmierci Bolesława Krzywoustego był Władysław Wygnaniec, który przez spór z młodszymi braćmi i macochą Salomeą został wygnany. Następca – Bolesław Kędzierzawy nie był w stanie obronić się przed najazdem cesarza Fryderyka Barbarossy (1157) i złożył hołd lenny. Po śmierci Bolesława władzę przejął Mieszko Stary, który chciał wzmocnić władzę centralną. Możni się z tym nie zgodzili, pozbawili go władzy i powołali na tron Kazimierza Sprawiedliwego, obalając zasadę senioratu (żyją jeszcze starsi Piastowie, którzy powinni objąć włądzę). Następnie władzę przejął jego syn – Leszek Biały, który rywalizował o prawo do tytułu princepsa z książętami śląskimi oraz Mieszkiem Starym. Leszek został zamordowany, a tytuł princepsa przestał się realnie liczyć.

5. Skutki rozbicia dzielnicowego:
-walki między braćmi – zasada senioroatu została obalona
-polska pozycja międzynarodowa osłabiona
-Polska nie jest w stanie bronić się przed sąsiadami – poszczególne dzielnice są za słabe, aby móc się ochronić się przed zagrożeniem zewnętrznym
-zanik władzy centralnej, na korzyść możnych i duchowieństwa

Ćwiczenie. Do władców przyporządkuj prawidłowe skojarzenia.

W walce o silne i niezależne państwo. Polska XI w.

  1. Po śmierci Bolesława Chrobrego władzę przejmuje Mieszko II i koronuje się w 1025 r. Ziemie którymi władał: Pomorze, Wielopolska, Małopolska, Mazowsze, Kujawy, Śląsk, Lubelszczyzna i Grody Czerwieńskie, Milsko i Łużyce.
  2. Na skutek napiętych stosunków z sąsiadami, złej sytuacji gospodarczej państwa oraz konfliktami z braćmi – Bezprymem i Ottonem, Mieszko zostaje wygnany. Rozpoczyna się kryzys monarchii piastowskiej.
  3. W 1031 r. cesarz Konrad II oraz ks. ruski Jarosław Mądry najechali na Polskę i odebrali swoje ziemie.
  4. Po śmierci Bezpryma Mieszko II wraca do kraju i próbuje zjednoczyć i wzmocnić państwo, ale w 1034 r. umiera, a władzę przejmują możni. Ok. 1037 r. dochodzi do buntu ludowego przeciw uciskowi feudalnemu i przeciw władzy kościelnej, a w 1038 r. książę czeski Brzetysław I najeżdża ziemie polskie, łupi je aż po Wielkopolskę, wywozi relikwie z Gniezna i przyłącza Śląsk do Czech.
  5. W wyniku kryzysu polska organizacja kościelna całkowicie upadła. Pomorze wróciło do religii pogańśkiej, wszystkie zdobte przez Bolesława Chrobrego ziemie zostały utracone. Polska straciła znaczenie na arenie międzynarodowej.
  6. Kazimierz Odnowiciel zaczął odbudowywać kraj, jednak dopiero jego syn, Bolesław Śmiały koronował się na króla Polski. Popadł w konflikt z biskupem krakowskim Stanisławem, którego skazał na śmierć. Doszło do buntu możnych i władca musiał uciekać na Węgry, gdzie zmarł.
  7. Dzięki poparciu możnych (zwłaszcza palatyna Sieciecha) władzę przejął Władysław Herman (brat Bolesława). Głównym celem władcy było ustabilizowanie sytuacji wewnętrznej. Pod wpływem możnych Władysław podzielił swój kraj pomiędzy synów i siebie:
    1.Zbigniew otrzymał Wielkopolskę
    2.Bolesław Małopolskę ze Śląskiem
    3.Władysław zachował Mazowsze z największymi grodami (Kraków, Wrocław, Sandomierz)
Dynastia Piastów

Olimpiada Wiedzy o Prawie i Wymiarze Sprawiedliwości

Osoby zainteresowane proszę o kontakt do 12 października 2020 r.

Strona internetowa konkursu.

Olimpiada Wiedzy o Prawie i Wymiarze Sprawiedliwości organizowana jest przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie. Tematyka zagadnień, ich forma oraz różnorodność zadań ma zmusić uczestników do samodzielnego myślenia i praktycznego wykorzystania posiadanej wiedzy. Olimpiada winna prowadzić do aktywizacji społeczeństwa w zakresie prawa, co przyczyni się do zwiększenia świadomości oraz szerzenia edukacji prawnej. Zagadnienia poruszane w olimpiadzie dotyczą ważnych kwestii, bliskich młodym ludziom takich jak m.in.: zdolność do czynności prawnych, odpowiedzialność karna małoletnich, ochrona praw konsumentów, prawo w sieci, prawo autorskie, prawo samorządowe, zagadnienia ustrojowe, a także szeroko rozumiana interdyscyplinarna wiedza ogólna, w szczególności obejmująca zakres wiedzy o społeczeństwie. Dążąc do samodoskonalenia olimpiada przygotowana przez IWS odchodzi od utartego schematu zwykłego testu. Zamiast tego IWS proponuje innowacyjny charakter przeprowadzenia każdego z trzech etapów:

I Etap – Test online

Test ma charakter eliminacyjny i jest podzielony na pięć etapów. Test rozwiązywany jest online przez wszystkich uczestników jednocześnie. W zależności od sytuacji epidemiologicznej będzie odbywać się to zdalnie (z uwzględnieniem niezbędnych zabezpieczeń przed oszustwem).

II Etap – Praca pisemna na wybrany temat

Każdy z uczestników, który przejdzie pierwszy etap będzie miał za zadanie przygotować pracę pisemną na jeden spośród przedstawionych przez organizatora tematów. Uczestnicy powinni wykazać się kreatywnością i interdyscyplinarnym spojrzeniem. Na rozwiązanie zadania przewidziane jest 180 minut.

III Etap – Turniej wiedzy

Ostatni etap to turniej wiedzy, zostanie zakwalifikowanych do niego 20 uczestników.  Turniej podzielony jest na dwie rundy. Pierwsza to runda eliminacyjna. Do ścisłego finału przechodzi 5 uczestników. Podczas rundy finałowej każdy z uczestników będzie odpowiadał na losowe pytania do momentu udzielenia trzech nieprawidłowych odpowiedzi. Uczestnik, który jako ostatni udzieli trzeciej nieprawidłowej odpowiedzi zostaje zwycięzcą Olimpiady.


Rejestracja zgłoszeń do: 15 października 2020 roku,

  • I Etap: 30 października 2020 roku,
  • II Etap: 15 grudnia 2020 roku,
  • Wyłonienie finalistów: do 1 lutego 2021 roku,
  • Finał Konkursu: 31 marca 2021 roku, Warszawa.