Autor: Paulina Stelmaszczyk

Cywilizacja

Państwo

Rewolucja urbanistyczna

Pismo (obrazkowe, ideograficzne, ideograficzno-fonetyczne)

1. Warunki naturalne (dlaczego tam?)
2. Organizacja państwa i system polityczny:
   a. Sumerowie,
   b. Akadowie (Sargon z Akadu),
   c. Babilonia (Hammurabi, Nabuchodonozor), zasada talionu obowiązywała tylko wolnych obywateli, jeżeli poszkodowanym był niewolnik lub tzw. człowiek królewski płacono grzywnę
   d. Asyria (Sargon II, Aszurbanipal, Tiglatpilesar)
   e. monarchia despotyczna
   f. społeczeństwo (warstwa panująca i kapłani, ludzie wolni, ludzie zależni od świątyni – ludzie królewscy, niewolnicy)
3. Religia i wierzenia
   -politeizm
   –>proszę zajrzeć na poniższą stronę
   
4. Osiągnięcia
   

Źródło: Materiał pobrano i udostępniono ze strony https://slideplayer.pl/slide/13089815/

Zasada talionu – kara jest identyczna jak skutek przestępstwa (kara odzwierciedlająca).

STRONA O CYWILIZACJI SUMERÓW – proszę poczytać o bogach sumeryjskich: https://www.starozytnysumer.pl/podstrony/bogowie.html

1. Wartości społeczne – wszystko to, co w społeczeństwie uznawane jest za ważne, dobre, cenne i pożądane. (Values are shared, desired and respected by society members. Examples of personal values include friendship, knowledge, beauty etc. and examples of political values, justice, equality and liberty.)
   
   -system wartości (value system)– wartości uporządkowane według określonej hierarchii
   
   -światopogląd (worldview)– zbiór poglądów na otaczającą nas rzeczywistość(Our views about the surrounding reality)
   
   -orientacje życiowe ze względu na przyjęty system wartości (Two perspectives on life orientations)
   
   HEDONIŚCI (Hedonists)– korzystanie z przyjemności i unikanie przykrości (The behavior is determined by desires to increase pleasure and to decrease pain. Hedonist belive, that pleasure is the most important thing in life.)
   EUDAJMONIŚCI (Eudemonists)– samorealizacja poprzez dążenie do realizacji celów (The fulfilling and self-actualization is possible thanks to achieving goals).
   
   -pluralizm wartości dopuszcza funkcjonowanie w społeczeństwie różnych systemów wartości.
   
   Systemy wartości podlegają uzgodnieniu.
   
   Warunkiem zachowania pluralizmu jest tolerancja.
   
2. Normy społeczne to reguły określające, jakie zachowania są akceptowane, a jakie odrzucane przez zbiorowość lub grupę społeczną. (Social norms are unwritten rules of behavior that are considered acceptable in a group or society.)
   
3. Rodzaje norm społecznych (The four types of norms):
   -prawne – regulowane instytucjonalnie (np. przez państwo) (Laws, legal norms)
   -obyczajowe – mówią jak zachowywać się w danej sytuacji, wypracowane przez tradycję (folkways)
   -moralne (etyczne) – rodzą poczucie winy w jednostce (moral/ethic norms or mores)
   -religijne – przestrzegają członkowie wspólnoty religijnej (religious norms)
   
4. Sankcje społeczne – kara za naruszenie lub nagroda za wzorowe przestrzeganie norm społecznych. To reakcja społeczeństwa na postępowanie jednostki danej zbiorowości. (Social sanctions are the reactions from others to the behaviour of an individual or group. It can be a prize or punishment.)
   
5. Postawy wobec norm społecznych:
   -aprobata (acceptance)– uznanie normy społecznej za uzasadnioną, właściwą i zgodną ze światopoglądem danej jednostki.
   -konformizm (conformity)– jednostka zgadza się bezwzględnie na przyjęcie i przestrzeganie norm bez względu na to czy jest to zgodne z jej światopoglądem i wartościami, czy też nie.
   -nonkonformizm (nonconformity)– jeżeli norma jest sprzeczna ze światopoglądem jednostki – przekonanie, że można ją złamać.
   
6. Kontrola społeczna (social control)– środki wykorzystywane przez społeczeństwo do egzekwowania norm i wartości:
   -kontrola wewnętrzna (internal control)– jednostka dąży do przestrzegania zasad (odśrodkowo)
   -kontrola zewnętrzna (external control)– społeczeństwo zmusza jednostki do podporządkowania się.
   
7. Normy i środki kontroli społecznej nie są zjawiskiem niezmiennym – ewoluują.

1.XIX w. to okres, kiedy wykształca się świadomość narodowa u szerszych mas społeczeństwa. Ludzi łączy język, kultura i historyczna przeszłość. Polacy przetrwali okres zaborów i dążyli do zjednoczenia państwa (przyczynił się do tego Napoleon).

2. W XIX w. kształtują się nowe ideologie, co zostało zapoczątkowane francuskimi przemianami ustrojowymi.

3. Liberalizm – dąży do wprowadzenia w państwach konstytucji – zawarte są tam prawa i wolności człowieka, takie jak wolność prasy, słowa i wyznania, równość wobec prawa.

Liberałowie uważają, że państwo powinno zapewnić obywatelom bezpieczeństwo i porządek.

Liberalizm gospodarczy – nawiązuje do haseł wolności, równości i własności, a jego klasyczna odmiana odrzuca możliwość ingerencji państwa w sprawy gospodarki.

–> z ruchu liberalnego wyłonili się DEMOKRACI – uważają że liczy się dobro ogółu a nie jednostki; ludzie powinni być równi politycznie (niezależnie od posiadanego majątku, równy dostęp do wykształcenia, urzędów i godności)

4. Tajne organizacje – powstawały tam, gdzie nie mogły działać legalnie. Próbowały obalić system (zamachy, przygotowanie rewolucji, przystępowały tam różne grupy społeczne).

Karbonariusze (węglarze)
– Włochy – celem zjednoczenie Włoch i wprowadzenie ustroju republikańskiego. Walczą z absolutyzmem, chcą wprowadzenia konstytucji i powszechnego prawa wyborczego.
-najważniejszy działacz Giuseppe Mazzini – Młode Włochy – organizacja współpracująca z innymi ruchami narodowymi walczącymi o swoje państwa (w tym Polakami)

5. Socjalizm
-związany jest z rewolucją przemysłową (pogłębiają się nierówności społeczne)
-działacze walczą o równe prawa wszystkich grup społecznych, poprawę życia robotników, budowę nowej organizacji społecznej.

SOCJALIZM UTOPIJNY
– głosi hasła słuszne, ale niemożliwe do zorganizowania
-Karol Marks i Fryderyk Engels „Manifest partii komunistycznej”
-głosi walkę klas – konflikt pomiędzy klasami posiadającymi (burżuazja), a wyzyskiwanymi (proletariat)
-głoszą hasła rewolucji komunistycznej (ogólnoświatowej)

–> KOMUNIZM – ustrój oparty na wspólnej własności środków produkcji (ziemi i fabryk), celem którego jest wprowadzenie nowego, bezklasowego społeczeństwa. Radykalny odłam socjalizmu.

6. Konserwatyzm
-przeciwstawiają się liberałom.
-zwolennicy starego ustroju, przerażają ich reformy ustrojowe, rewolucje, radykalne działania,
-przywiązani do starych zasad, wierzą że były one dobre dla społeczeństwa
-stary ład jedną okazją do stabilizacji

7. Romantyzm
-prąd umysłowy i artystyczny
-zwolennicy nie zgadzają się z oświeceniowymi koncepcjami racjonalizmu i empiryzmu
-„Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko” -Adam Mickiewicz –Romantyczność
– nacisk na tradycję ludową, kulturę narodową, sprawiedliwość i wolność (wzorcem jest samotny buntownik walczący w imię tych zasad)
-stąd należy walczyć o wolność narodów i brać udział w życiu politycznym
-przedstawiciele: George Byron, Adam Mickiewicz, Wilhelm Hegl, Francisco Goya, Ludwig van Beethoven, Fryderyk Chopin, Wagner.

I. Obywatelstwo – więź prawna łącząca jednostkę z państwem (Citizenship is a relationship between an individual and a state through legal ties)
a. w znaczeniu formalnym – oznacza przynależność jednostki do państwa
b. w znaczeniu materialnym – oznacza zespół praw i obowiązków posiadanych przez jednostkę
c. obywatel ma określone prawa i obowiązki – znajdują się one w konstytucji danego państwa. –> s. 14 podręcznik

2. Instytucja obywatelstwa w historii (The institution of citizenship in history)

a. starożytna Grecja i Rzym (ancient Greece and ancient Rome)
– obywatelem jest – każdy mężczyzna, wolnie urodzony (kryterium płci i wieku)
– angażuje się w życie polityczne
– obowiązek służby wojskowej

b. średniowiecze (Middle Ages)
– idea obywatelstwa związana z systemem feudalnym (zależność wasal- senior)

c. epoka nowożytna (Modern times)
– przywrócenie idei obywatelstwa rozumianego jako związek z państwem w XVII/XIX w.
– wykształcenie się stosunków społecznych opartych na zasadach równości wobec prawa

3. Nabywanie obywatelstwa

Ustawa o obywatelstwie polskim

a. zasada prawa krwi (ius sanguinis)– w wyniku urodzenia się z rodziców będącymi obywatelami danego państwa (Polska i większość państw europejskich: Niemcy, Francja ale też np. Australia)
b. zasada prawa ziemi (ius soli) – w wyniku urodzenia się na terytorium danego państwa (USA, Ameryka Łacińska)

Prawo polskie (art. 14 ustawy o obywatelstwie polskim) przyjęło zasadę „prawa krwi”, jednak uzupełniająco stosuje się także zasadę „prawa ziemi” – gdyby dziecko urodzone na terytorium Polski nie nabywało żadnego innego obywatelstwa.

c. zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem/obywatelką danego państwa – nadanie przez właściwy organ państwowy (Wojewoda, Konsul, nadanie przez Prezydenta)- są określone zasady (pobyt w Polsce legalnie przez określony czas, znajomość języka, stałe źródło dochodu, polskie pochodzenie itd.)

d. adopcja – nadanie obywatelstwa polskiego w dniu urodzin

4. Obywatelstwo w prawie polskim

a. sposoby nabywania obywatelstwa polskiego

– podstawową zasadą jest zasada krwi – obywatelstwo polskie otrzymuje również dziecko, którego tylko jeden rodzic jest obywatelem polskim

– prawo opcji – nabycie obywatelstwa utraconego w dzieciństwie

– repatriacja – powrót do kraju osób, które z różnych powodów znalazły się  poza granicami kraju

– reintegracja – nabycie obywatelstwa utraconego na skutek małżeństwa z cudzoziemcem

5. Utrata obywatelstwa – wyłącznie na wniosek obywatela za zgodą Prezydenta RP

6. Brak obywatelstwa
a. bezpaństwowcy (apatrydzi) – osoby bez żadnej przynależności państwowej.( np. zaginięcie dokumentów, niewydawanie aktów urodzenia przez niektóre państwa, niewłaściwie skonstruowane regulacje prawne)

b. uniemożliwia normalne korzystanie z praw -np. do edukacji, zatrudnienia itd.

c. nieposiadanie dokumentów tożsamości

d. zajmuje się tym ONZ (podejmuje działania, aby państwo na któym przebywa taka osoba miało prawo do normalnego życia)

7. Podwójne obywatelstwo
-zdarza się gdy np. gdy rodzice są obywatelami kraju w którym obowiązuje prawo krwi, a dziecko urodzi się tam, gdzie jest prawo ziemi.

-wyłączność obywatelstwa – obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo innego państwa ma wobec Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowiązki jak osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie.

8. Prawa i obowiązki obywatela polskiego
a. najważniejsze prawa:
– prawa polityczne – np. prawo do uczestniczenia w wyborach
– prawo dostępu do służby publicznej
– prawo do nauki
– niektóre prawa socjalne – np. prawo do opieki zdrowotnej i zabezpieczenia społecznego

b. obowiązki:
– wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne
– przestrzeganie prawa Rzeczypospolitej Polskiej
– ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków
– obrona Ojczyzny
– dbałość o stan środowiska

6. Obywatelskość jako postawa

a. troska o los państwa
b. cnoty obywatelskie:
– lojalność
– odpowiedzialność
– odwaga cywilna – obrona swoich racji, nawet jeżeli wiąże się to z wysokimi sankcjami i kosztami społecznymi
– aktywność społeczna

SKĄD SIĘ WZIĄŁ CZŁOWIEK?
-do XIX w. teoria kreacjonizmu
-następnie teoria ewolucji Darwina

1. Pochodzenie człowieka

ANTROPOGENEZA – pochodzenie człowieka. (dziedzina nauk przyrodniczych)

ANTROPOLOGIA – nauka zajmująca się badaniem różnych aspektów życia ludzi.

HISTORIA natomiast zajmuje się badaniem dziejów społeczności ludzkich.

Pierwsze społeczności tworzyły HOMINIDY( istoty człekokształtne).
-pionowa postawa ciała, budowa szkieletu, budowa i objętość czaszki, uzębienie

Co odróżnia człowieka od zwierzęcia?

Homo sapiens sapiens pojawił się ok. 200 rys. lat temu, w Afryce i „rozszedł się” po Ziemi.

2. Osiągnięcia epoki paleolitu:
-sztuka (np. malowidła naścienne w Lascaux we Francji)
-ludzie żyli w gromadach
-myślistwo, zbieractwo, łowienie ryb
-figurki gliniane, tzw. „prehistoryczne Wenus” lub „Wielka Matka”

Paleolit trwał do wybuchu rewolucji neolitycznej.

3. Rewolucja neolityczna
-ok. X – VIII tys. lat p.n.e
-przejście od koczowniczego trybu życia do osiadłego

DLACZEGO?
-zmiany klimatu (ocieplenie, koniec epoki lodowcowej, wymarcie zwierząt
-gromady się powiększały
-potrzeba wyżywienia ludzi
-potrzeba uniezależnienia się od warunków środowiska –> ukierunkowanie się na zakładanie osad
-potrzebne odpowiednie warunki naturalne –> Żyzny Półksiężyc
-rozwój rolnictwa oraz hodowli zwierząt

Zaczęto nazywać to rewolucją, ponieważ konsekwencje zmian były bardzo duże.

Żyzny Półksiężyc – obszar o kształcie przypominającym półksiężyc, obejmujący niziny późniejszej Mezopotamii (doliny rzek Tygrys i Eufrat) od Zatoki Perskiej aż po Wybrzeże Morza Śródziemnego, oraz ziemie wschodniego krańca tego Morza od Syrii po Palestynę.

DOLINY WIELKICH RZEK – rzeki wylewają i użyźniają glebę:
-Nil – Egipt
-Eufrat i Tygrys – Mezopotamia
-Indus – Indie
-Jangcy i Huang He – Chiny

Ludzi łączy np. budowa kanałów irygacyjnych – powstaje hierarchia, musi być ktoś, kto dowodzi. Wykształca się warstwa kapłanów. Rozwój rzemiosła doprowadza do zróżnicowania majątkowego

Wynaleziono: koło garncarskie (ceramika jest sposobem badania kultur) –>rozwija się rzemiosło, tkactwo

PROTOMIASTA:
-Jerycho (Palestyna) – otoczone murem (wys. 5m) – biblijny mur Jerycha
-Çatalhöyük (Turcja) – brak ulic – mieszkańcy przemieszczali się po dachach.

4. Epoka brązu i żelaza
-opanowano umiejętność przetopu metali
-brąz (stop miedzi i cyny), później żelazo

PREZENTACJA SZTUKA i ARCHITEKTURA

Główne problemy:
-bariera jezykowa (np. języki martwe)
-stan zachowania źródeł
-mała ilość źródeł
-typy źródeł (gliniane tabliczki, papirus, ostrakony, inskrypcje)
-źródła często funkcjonują w odpisach
-datacja jest zaburzona lub nieznana (np. n.e lub p.n.e. nie było używane, inne określanie czasu – Rzymianie od założenia Rzymu, Grecy według kolejnych olimpiad, inne państwa według dat panowania monarchów), kalendarze mogły być inne – kalendarz solarny, lunarny, juliański a gregoriański)

Źródła:
-dokumenty wyryte w kamieniu, zbiory praw, odpisy dzieł wielkich filozofów, utwory literackie, historyczne stworzone przez kopistów
-„Dzieje” Herodota – V w.p.n.e. wojny grecko -perskie
-„Iliada” i „Odyseja” Homera – VIII w. p.n.e. – epos – jeden z najstarszych gatunków literackich zaliczany do epiki
– teksty sakralne – Mezopotamia, Egipt
-teksty filozoficzne: Arystoteles, Sokrates, Platon
-monety:

Archeologia:
-bada źródła wydobyte z ziemi, wody: monety, broń, biżuterię, pozostałości budowli, fortyfikacji itp.
-na tej podstawie można dowiedzieć się gdzie w danym okresie przebywali ludzie, czym się zajmowali
-historyk w pracy badawczej również korzysta z tych źródeł, poszukuje nakładających się na siebie informacji (na podstawie źródeł pisanych i niepisanych), szuka dowodów na uzasadnienie swoich hipotez.
-metody badań archeologicznych:
Badanie izotopu węgla C14

Dendrochronologia

1. Personality – osobowość człowieka
2. Classical theories of personality and the Five-Factor Theory of Personality (or the Big Five model)- klasyczne teorie osobowości, a model wielkiej piątki
3. Emotional intelligence – inteligencja emocjonalna
4. Attitude – postawy
5. Persuasion – perswazja
6. Conformity – konformizm

HOMEWORK
What is the difference between persuasion and manipulation? Explain and give examples. You can find some in public broadcasting.

Ad. 1. PERSONALITY – the characteristic sets of behaviors, cognitions (procesy poznawcze), and emotional patterns that evolve (rozwijać się) from biological and environmental factors. Those distinctive features determine our behaviour, way of thinking and feeling.

What are the factors that determine personality?
-environment
-social roles
-attitudes
-mentality
-biology/genetics
-intelligence
-culture
-temperament 
-character
-desires

Ad. 2. CLASSICAL THEORIES OF PERSONALITY AND BIG FIVE MODEL

1. Hippocrates Theory (związane z fizjologią)

Wyróżniał cztery typy osobowości, które opierały się na czterech płynach występujących w ludzkim organizmie, zwanych humorami (żółć, czarna żółć, krew i flegma). Przewaga jednego z nich prowadzi do ukształtowania się określonego temperamentu: cholerycznego, melancholijnego, sangwinistycznego i flegmatycznego. Zbyt duża ilość jednego z płynów jest przyczyną zaburzeń. Teoria ta była kontynuowana przez Galena (Rzym).Oni jako pierwsi zaczęli postrzegać przyczynę zaburzeń jako zachwianie określonej równowagi w organizmie.

2. „The Big Five”

In 20.th Century Psychologists were found that it is imposible to define only one type of personality. So they found combination of features and called it „The Big Five”.

„Wielka piątka” opiera się na cechach osobowiści.

Ile jest cech?
Gordon Allport wyróżnił ok. 4500 cech. „Wielka piątka” obejmuje 5 czynników (dlatego Pięcioczynnikowy model osobowości): neurotyzm, ekstrawersję, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność.

3. Psychodynamic Theory (psychodynamiczne lub psychoanalityczne)

Metafora góry lodowej

3.Social learning theory (teorie społeczno -poznawcze)

4.  Humanistic theory of personality

Człowiek dąży do samorealizacji (patrz piramida potrzeb). Nosi w sobie wartości, cele i mądrości. Stopniowo to w sobie odkrywa. Powstrzymuje go przed tym otoczenie.

DO YOU WANT MORE? –> https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/behavior/theories-personality/e/theories-of-personality-questions

1. Upadek Napoleona i próba przywrócenia nowego ładu politycznego.
2. Tańczący kongres i jego cele:
   -likwidacja zmian granic wprowadzonych przez Napoleona (przywrócenie ancien régime – starego porządku)
   -wprowadzenie nowego ładu europejskiego, który zapewni pokój i nigdy więcej nie dojdzie do sytuacji w której jedno państwo zagrozi suwerenności pozostałym
   -Francję dopuszczono do obrad
   -każde państwo próbuje przeforsować swoje cele

Obradami kierował Klemens von Metternich (Austria).

3. Zasady kongresu:
-zasada restauracji
-legitymizmu
-równowagi sił

Kongres formalnie nigdy nie został otwarty ani zamknięty. Obrady toczyły się podczas przyjęć, balów, polowań, dlatego nazwano go „tańczącym”.

4. Postanowienia

5. Kwestia polska

6. Święte Przymierze – porozumienie władców Austrii, Prus i Rosji (bez
Wielkiej Brytanii, Turcji czy Państwa Kościelnego). Akt Świętego Przymierza głosił sojusz monarchów chrześcijańskich – udzielać sobie wzajemnej pomocy, rozstrzygać konflikty na drodze pokojowej. Miało stad na straży porządku i ładu w Europie, dbać o zwalczanie ruchów rewolucyjnych i zachować monarchię absolutną.

7. Koncert mocarstw – Akt Czwórprzymierza – koalicja antynapoleońska Wielka Brytania, Austria, Prusy, Rosja, od 1818 r. Francja – państwa które miały stad na straży postanowień kongresu i ustaliły zasady udzielania sobie wzajemnej pomocy.
Państwa te podpisały między sobą układ, który miał gwarantować bezpieczeństwo.

Everybody needs others. For this reason we live in society.

SOCIAL STATUS is relative rank that an individual holds, with attendant rights, duties and lifestyle. Sometimes could be hierarchical (based upon honour or prestige).

-Assigned (ascribed) status is a position that a person holds in a social system that is either given by birth
-Achieved status is a sociological term denoting (oznaczający) a social position that a person can acquire (nabywać, osiągać) on the basis of merit (na podstawie osiągnięć, zasług). It is a position that is earned or chosen. It is the opposite of ascribed status. 

SOCIAL ROLES is a presentation of some behaviours, rights, beliefs and norms.

NEEDS – is something that is necessary for our organism (body or mind) to live healthy life.

When these social needs are fulfilled, we feel a sense of well-being. When these needs are not met, it can cause suffering and despair.

Physiologigal needs – potrzeby fizjologiczne
Safety needs – potrzeba bezpieczeństwa
Belongigness and love needs – potrzeba przynależności i miłości
Esteem needs – potrzeba szacunku
 Self-actualization (samorealizacja) is the complete realization of one’s potential.

I. DEFINICJA

Definicja państwa (wg. Jellinka):
-suwerenna terytorialnie (TERYTORIUM)
-przymusowa organizacja (LUDZIE)
-wyposażona we władzę, którą sprawują powołane do tego instytucje (WŁADZA).

Państwo wg. Arystotelesa – wspólnota ludzi (podział na obywateli i pozostałych, którzy też są potrzebni) dążąca do realizacji zasad etycznych (dobra, sprawiedliwości) –> dla zainteresowanych artykuł >>KLIK<<

Państwo wg. marksistów powstało w wyniku walki klas. (główni teoretycy: Karol Marks, Fryderyk Engels). Rewolucja miała zlikwidować państwo będące formą ucisku proletariatu przez klasy wyższe. Włodzimierz Lenin pisał:  „Państwo jest machiną do utrzymywania panowania jednej klasy nad drugą. „
–> artykuł >>KLIK<<

II. CECHY PAŃSTWA:

a. suwerenność
– suwerenność wewnętrzna
– suwerenność zewnętrzna

b. terytorium

c. przymusowość (władza)

III. GENEZA (POCHODZENIE) PAŃSTWA

1. Teoria teistyczna (teo– od gr. theos – bóg)
   -działanie sił boskich
   -św. Tomasz z Akwinu  – od Boga pochodzi idea władzy, a państwa są dziełem ludzi (jeżeli władca źle państwem rządzi, ludzie mogą go tej władzy pozbawić)

b. Teorie umowy społecznej
-państwo jest rezultatem umowy między społeczeństwem a władzą (dla zachowania pokoju i bezpieczeństwa)
-powstały w nowożytności: Thomas Hobbes, John Locke, Jean Jacques Rousseau
-społeczeństwo niezadowolone może się zbuntować i wypowiedzieć posłuszeństwo

c. teorie podboju i przemocy
-państwo powstało w wyniku podboju ludów słabszych przez silniejsze
– Ludwik Gumplowicz

d. koncepcja marksistowska
-powstanie państwa w wyniku przejęcia władzy bogatszych nad ubogimi (przewaga ekonomiczna = przejęcie władzy)
-podatki narzucone przez silniejszych
-główni teoretycy: Karol Marks, Fryderyk Engels

IV. Funkcje państwa:
-wewnętrzna
-zewnętrzna
-gospodarczo-organizatorska
-socjalna
-kulturalno-oświatowa
-wychowawcza

KARTY PRACY

V. Władza państwowa – relacja w której rządzący narzucają rządzonym określone normy postępowania i egzekwują ich przestrzeganie.

a. Władza jest zorganizowana (organy, instytucje, urzędy, biurokracja), suwerenna (powinna być niezależna) oraz zawiera elementy przymusu (bo rządzący wymuszają przestrzeganie prawa)

b. Aby mogła funkcjonować musi być legitymizacja władzy – uprawomocnienie władzy oparte na społecznej akceptacji, powszechne przekonanie, że sprawowanie władzy przez określone podmioty jest zasadne, usprawiedliwione

c. typy legitymizacji władzy wg. Webera:

– legitymizacja tradycyjna – opiera się na przekonaniu lub tradycji, że sprawowanie władzy przez daną osobę jest słuszne

– legitymizacja charyzmatyczna – opiera się na przekonaniu, że rządzący posiada wyjątkowe cechy, predysponującego go do sprawowania władzy

– legitymizacja legalna – opiera się na obowiązujących w państwie przepisach prawnych