Wieś i miasto w Europie Zachodniej

Demografia (rozkwit gospodarczy, przyrost liczby ludności)

Gospodarka

WSIE
– Produkcja rolna i hodowla zwierząt
– samowystarczalność gospodarstw
– wzrost produkcji (karczowanie lasów, trójpolówka)
– podatne na klęski żywiołowe
– przejście od dwupolówki do trójpolówki
– nowoczesne narzędzia rolnicze: narzędzia drewniane zastępowano żelaznymi, radło zastąpiono pługiem koleśnym, upowszechniono stosowanie żelaznej brony, kosy zastępowano sierpami, zastosowano chomąto, młyny wodne i wiatraki
-klasztory przyczyniły się do upowszechniania nowych rozwiązań
– życie codzienne wsi
-władanie ziemią (własność podzielona i poddaństwo), nowe formy osadnictwa
-typy wsi (ulicówka i owalnica)


MIASTA

Rozwój miast
a) urbanizacja (X-XIII w.), odrodzenie miast, wzrost zapotrzebowania na produkty rzemieślnicze
-miasta zakłada się przy szlakach handlowych, w miejscach targowych, przy ośrodkach władzy świeckiej lub duchownej
-to ośrodki życia handlowego, politycznego, gospodarczego, religijnego i kulturalnego
-korzystano z infrastruktury miejskiej pozostałej po miastach starożytnych lub budowano nowe
– później rozwój gospodarki towarowo – pieniężnej

b. cechy miast średniowiecznych

-mury miejskie
-domy mieszczan (kamienice, trzeba w górę je ciągnąć, bo mało miejsca)
-zabudowa gęsta (pożary)
-ratusz i rynek (waga miejska, pręgierz, sukiennice)
-kościół (kościoły, klasztory, szpitale)
-ulice przecinają się pod kątem prostym
-ulice brukowane, brak kanalizacji,

c. ustrój miejski
– mieszkańcy miasta są ludźmi wolnymi
-na czele miasta stoją samorządy (kontrola finansów, administracja, handel, wymiar sprawiedliwości) z radą miejską (rajcowie miejscy z burmistrzem)
-ława miejska (ma funkcje sądownicze)
-miasta mają zróżnicowane prawa

d. ORGANIZACJA WŁADZ MIEJSCKICH

e. rzemiosło
-powstają cechy – rzemieślnik musi do niego należeć, aby prowadzić warsztat (mistrz posiada zakład, w którym zatrudnia czeladników i uczniów), inaczej określa się go mianem partacza (czyli tego co jest poza cechem)
-gałęzie rzemiosła: sukiennictwo, metalurgia, budownictwo…
-cech ma za zadanie dbać o jakość wytwarzanych towarów, bronić swoich członków przed konkurencją, zapewniał bezpieczeństwo i nadawał uprawnienia mistrzowskie

f. handel
-handel na targach i jarmarkach
-rozwijają się szlaki handlowe lądowe i morskie
-miasta włoskie handlują z Lewantem (tereny zajęte przez Arabów i Turków) – najbogatsze tworzą miasta-państwa (republiki) np. Wenecja, Genua, Florencja
-handel morski statki zwane kogami (duże statki kupieckie)

-glidie – zrzeszenia kupców – mają zapewnić bezpieczeństwo w czasie podróży i ograniczać możliwość handlu kupcom z innych miast
-hanza – związek kupiecki stworzony na północy Europy (M. Bałtyckie i M. Północne) należało do niego wiele miast europejskich (Lubeka, Hamburg, Gdańsk, Kraków, Toruń, Wrocław, Ryga)
– rozwija się gospodarka towarowo-pieniężna, zwiększa się ilość monet w obiegu
-później rozwój banków i wykorzystanie weksli

-zaczynają rozwijać się pierwsze banki udzielające kredytów
-do obrotu wchodzą weksle
-prawo składu – każdy przybywający do miasta kupiec musi wyłożyć swoje towary
-organizowane są jarmarki

MAPA INTERAKTYWNA SZLAKI HANDLOWE W ŚREDNIOWIECZU

https://easyzoom.com/imageaccess/ec482e04c2b240d4969c14156bb6836f

Medieval trade route networks

Przez współczesne terytorium Polski przebiegała tzw. droga Via Regia, która biegła od Zgorzelca, przez Wrocław, Kraków i dalej w kierunku na Ruś. Mapa uwzględnia również szlak handlowy o charakterze południkowym, biegnący od Gdańska w kierunku na południe. Szlak ten dalej przebiegał przez Bramę Morawską, która stanowiła naturalne przejście pomiędzy Sudetami i Karpatami.

ROZWÓJ FEUDALIZMU