- Podział państw pod względem struktury terytorialnej:
-jednolite (unitarne) – jednolita struktura terytorialna
-złożone – składają się z wielu członów (landy, stany, kantony), które posiadają własny system organów prawodawczych i posiadają znaczną niezależność
*federacje – państwa związkowe
*konfederacje – związki kilku państw - Rodzaje państw jednolitych:
-scentralizowane – rząd wyznacza lokalnych urzędników i sprawuje władzę zwierzchnią nad organami regionalnymi
-zdecentralizowane – są formowane niezależnie od rządu, samorząd terytorialny jest dobrze rozwinięty a władza centralna podejmuje tylko najważniejsze decyzje.
Państwa o tendencjach do decentralizacji, np. Hiszpania (Katalonia, Kraj Basków)
3. Państwo złożone – państwa składające się z części zwanych stanami, landami, które posiadają autonomię. Każda z części składowych państwa ma własny system prawny i administracyjny.
Cechy państw złożonych:
– co najmniej dwa systemy polityczne o odmiennych strukturach i innych kompetencjach
-minimum dwa różne systemy prawne
-podwójne obywatelstwo
Rodzaje:
-federacja – państwo związkowe w którym poszczególne podmioty federacyjne są ze sobą najsilniej powiązane
-konfederacja – związek państw, które są ze sobą luźniej powiązane niż w przypadku podmiotów w ramach federacji
– unia realna – historyczna forma państwa złożonego wywodząca się z unii personalnej
AUTONOMIA – prawo do możliwości samostanowienia o sobie (możliwość ustalania norm samemu sobie)
*TERYTORIUM AUTONOMICZNE:
-nie przysługuje prawo legacji
-nie mogą samodzielnie utrzymywać stosunków dyplomatycznych z innymi państwami
-nie mają prawa do wysyłania własnych lub przyjmowania obcych przedstawicieli dyplomatycznych
SUWERENNOŚĆ – zdolność do samodzielnego, niezależnego od innych podmiotów sprawowania władzy politycznej na określonym terytorium, grupą osób lub samym sobą. Suwerenność państwa obejmuje niezależność w sprawach wewnętrznych i zewnętrznych.
Faktyczny zakres suwerenności:
-szeroki, np. w Hiszpanii Kraj Basków, Katalonia
– pozorny (jeżeli formalnie suwerenność jest rozległa, ale praktycznie nie respektowana przez władzę państwową), np. Chiny i Rosja
Państwa godzą się na przyznawanie autonomii, aby:
-rozładować napięcia społeczne
-zneutralizować tendencje separatystyczne na danym terenie
*separatyzm – chęć oderwania się od danego terytorium
Przyczyny tendencji separatystycznych:
-ekonomiczne – północne rejony Włoch
-geograficzne – Grenlandia
-narodowościowe – Baskowie, Katalończycy
Terytoria autonomiczne, które ogłosiły niepodległość i faktycznie funkcjonują jako osobne państwa:
-Naddniestrze – nie jest uznawane na arenie międzynarodowej
-Kosowo – niektóre państwa uznają za niepodległe a inne funkcjonujące w ramach Serbii
Skomplikowany status półwyspu Krymskiego -Krym de iure należy do Ukrainy, de facto zaś w 2014 r. Rada Najwyższa Republiki Autonomicznej Krymu ogłosiła deklarację niepodległości Autonomicznej Republiki Krymu, a następnie Republika Krymu po referendum została anektowana przez Rosję w postaci nowo powołanego Krymskiego Okręgu Federalnego Rosji.
*Dezintegracja organizmu państwowego – następstwa zaniku zdolności państwa do właściwego funkcjonowania. Dotyczy to przede wszystkim państw złożonych.
Przyczyny dezintegracji:
-ZEWNĘTRZNE: agresja
-WEWNĘTRZNE: implozja, secesja, likwidacja
Na czym te czynniki polegają i jak są definiowane, podaj przykłady.
Zapoznaj się z materiałem dotyczącym władz regionalnych w: Republice Francuskiej, Republice Federalnej Niemiec, Konfederacji Szwajcarskiej, Królestwie Hiszpanii. Wypisz najważniejsze kompetencje organów władzy regionalnej.