I. Egzekutywa = organy władzy wykonawczej = głowa państwa + rząd –> decyzje podejmowane przez legislatywę (władzę ustawodawczą) muszą być wprowadzone w życie.
II. Modele władzy wykonawczej:
a. model monokratyczny – cała władza w rękach jednego podmiotu (to głowa państwa i szef rządu zarazem) –> np. ??
– USA i Szwajcaria (ale tam organ kolegialny)
b. model dualistyczny – głowa państwa (prezydent, monarcha) oraz rząd.
III. Zadania egzekutywy
a. wykonywanie ustaw
b. bieżące zarządzanie państwem
c. zapewnienie państwu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego
d. realizacja polityki zagranicznej
e. opracowanie i realizacja budżetu
IV. Rząd w państwie demokratycznym (rada ministrów, gabinet)
1. Rząd jest naczelnym organem władzy wykonawczej powołanym do realizacji najważniejszych funkcji państwa
2. Skład rządu:
a. szef rządu (prezes rady ministrów)
– w republikach prezydenckich funkcje szefa rządu pełni prezydent
– w republikach parlamentarnych i monarchiach funkcję szefa rządu pełni premier (kanlcerz)
b. ministrowie – szefowie resortów
3. Procedura kształtowania rządu w Polsce
a. Prezydent desygnuje premiera i powołuje rząd
-na ogół to lider partii rządzącej lub inna osoba wskazana przez niego
-wotum zaufania parlamentu (bezwzględna większość głosów)
-jeśli w pierwszym kroku nie uda się wyłonić rządu, inicjatywę w tworzeniu rządu przejmuje Sejm.
b. Premiera i rząd wybiera Sejm
– Prezydent nie może odmówić powołania i zaprzysiężenia tak wybranego rządu.
c. Prezydent powołuje premiera i rząd; do wotum zaufania potrzebna zwykła większość
-może być to ta sama osoba, którą desygnował w pierwszym etapie, może to być także osoba, którą w kolejnym etapie wskazał Sejm.
V. Odpowiedzialność polityczna – jeden organ władzy może być rozwiązany przez drugi (cel- kontrola)
VI. Koalicje rządowe
a. powstają kiedy zwycięska partia nie ma większości –> powstaje wtedy rząd mniejszościowy
b. typy koalicji rządowych:
* koalicja minimalnie zwycięska – tworzy ją minimalna liczba partii wymagana do uzyskania większości w parlamencie (nie muszą mieć podobnych poglądów)
*koalicja maksymalnie zwarta (zamknięta) – partie prezentują podobny program – partie rywalizują między sobą o elektorat
*wielka koalicja – partie mają różne poglądy i postulaty, porozumienie będzie nietrwałe
W NIEMCZECH system polityczny opiera się na silnej władzy kanclerza
-ministrowie są mu podporządkowani, odpowiadają przed nim
-odpowiedzialność za działania rządu ponosi przed parlamentem kanclerz
W ROSJII prezydent ma silną pozycję i nie ponosi odpowiedzialności przed żadnym organem.
-prezydent powołuje premiera za zgodą Dumy Państwowej
-decyduje o nominacjach ministrów
-rząd odpowiada przed Dumą Państwową i prezydentem
– Duma może wyrazić wotum nieufności w stosunku do rządu, ale jak zrobi to ponownie w ciągu 3 miesięcy to może dojść do dymisji rządu lub rozwiązania Dumy przez prezydenta.
KOABITACJA – współrządzenie organów władzy reprezentujących odmienne opcje polityczne – widać na przykładzie Francji
-w Zgromadzeniu Narodowym (izba niższa) zasiadają przedstawiciele wielu ugrupowań
MONARCHA I PREMIER W WIELKIEJ BRYTANII WSPÓLNIE SPRAWUJĄ WŁADZĘ
– premier pochodzi z partii dysponującej największym poparciem w Izbie Gmin (izbie niższej), mianuje go król (ale tylko formalnie)
– premier wskazuje ministrów, których mianuje król
-każdy akt prawny wydany przez króla musi mieć kontrasygnatę premiera