- Przyczyny
1. Wpływ sytuacji międzynarodowej na wzrost dążeń niepodległościowych w Królestwie Polskim:
a. odzyskanie niepodległości przez Grecję
b. zwycięstwo rewolucji lipcowej we Francji
c. odzyskanie niepodległości przez Belgię
2. Sytuacja w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania
a. dążenie cara Mikołaja I do pozbawienia Królestwa Polskiego autonomii
b. fala aresztowań członków tajnych stowarzyszeń
c. łamanie praw gwarantowanych przez konstytucję
d. obawy, że car wykorzysta wojsko Królestwa Polskiego do tłumienia powstania w Belgii
e. postawy Polaków wobec zaborcy
– pokolenie starsze, pamiętające klęskę Napoleona, nie wierzyło w sukces powstania i było mu przeciwne
– pokolenie młodsze, które nie doświadczyło klęski dążyło do wybuchu powstania (idee romantyczne)
Sprzysiężenie Podchorążych – utworzone przez Piotra Wysockiego w 1828 r.– miało na celu doprowadzenie do wybuchu antyrosyjskiego powstania zbrojnego – ostatecznie miało przynieść niepodległość
3. Wybuch powstania
a. Noc Listopadowa – 29/30 listopada 1830 r.
– atak spiskowców na Belweder i Arsenał
– próba zamachu na wielkiego księcia Konstantego zakończyła się niepowodzeniem
– wycofanie się z Warszawy wojsk rosyjskich
– powstańcy nie potrafili się dogadać – część chciała walczyć, część nie.
b. władze powstania
– władzę wykonawczą objęła Rada Administracyjna – w jej skład wszedł – Joachim Lelewel
– do Warszawy zwołano Sejm –> zadecydował, aby . gen. Józef Chłopicki został dyktatorem powstania
c. 25 stycznia 1831 r. – sejm ogłosił detronizację cara Mikołaja I
e. Rada Administracyjna została przekształcona w Rząd Narodowy z księciem Adamem Czartoryskim na czele
Wojna polsko-rosyjska 1831 r.
1. Nieudana próba stłumienia powstania przez oddziały rosyjskie
a. przewaga wojsk rosyjskich – armia carska dowodzona przez feldmarszałka Iwana Dybicza
b. bitwa pod Grochowem – 25 luty 1831 (dowódcy – Michał Radziwiłł, duża rola gen. Józefa Chłopickiego)
– bitwa uznawana jest za nierozstrzygniętą
2. Wybór nowego wodza naczelnego – gen. Jana Skrzyneckiego
c. zwycięskie potyczki pod Wawrem i Dębem Wielkim, zwycięska bitwa pod Iganiami (10 kwietnia 1831 r.) – największy sukces wojsk polskich
3. Wybuch powstania na tzw. ziemiach zabranych (Litwa, Wołyń, Podole)
– na Litwie – działalność Emilii Plater
4. Klęska wojsk polskich pod Ostrołęką – 26 maja 1831 r.
-sejm dymisjonuje Skrzyneckiego i nowym wodzem naczelnym mianuje Henryka Dembińskiego, nowym prezesem rządu zostaje Jan Krukowiecki
5. Upadek powstania
a. zdobycie Warszawy przez wojska carskie
– szturm Warszawy nastąpił od strony zachodniej
– wojskami carskimi dowodził feldmarszałek Iwan Paskiewicz
– kapitulacja Warszawy – 8 września 1831 r.
b. ostatnim Wodzem Naczelnym wojsk polskich był gen. Maciej Rybiński
c. opuszczenie kraju przez ostatnie oddziały polskie – żołnierze udali się na emigrację
6. Charakter działań zbrojnych
a. działania zbrojne były regularną wojną prowadzoną przez regularnego oddziały wojska
b. działania partyzanckie miały niewielkie znaczenie militarne
7. Przyczyny upadku powstania listopadowego
a. brak wiary w zwycięstwo wśród najwyższych dowódców
b. przewaga militarna wojsk carskich
c. brak realnej pomocy zagranicznej – mimo sympatii okazywanej przez ludność
d. rezygnacja z uwłaszczenia chłopów, która spowodowała brak zainteresowania z ich strony aktywnym udziałem w walce o niepodległość
Cytadela – twierdza w Warszawie, w której stacjonował rosyjski garnizon, więzienie polityczne
- Wielka Emigracja
- Ugrupowania polityczne:
-Towarzystwo Demokratyczne Polskie
-Hotel Lambert - Sytuacja w Królestwie Polskim
- Sytuacja w zaborze pruskim
- Sytuacja w zaborze austriackim
- Praca organiczna i praca u postaw