Wartości i normy społeczne

  1. Wartości społeczne – wszystko to, co w społeczeństwie uznawane jest za ważne, dobre, cenne i pożądane.
    -system wartości – wartości uporządkowane według określonej hierarchii
    -światopogląd – zbiór poglądów na otaczającą nas rzeczywistość
    -orientacje życiowe ze względu na przyjęty system wartości
    HEDONIŚCI – korzystanie z przyjemności i unikanie przykrości
    EUDAJMONIŚCI – samorealizacja poprzez dążenie do realizacji celów
    -pluralizm wartości dopuszcza funkcjonowanie w społeczeństwie różnych systemów wartości.
    Systemy wartości podlegają uzgodnieniu.
    Warunkiem zachowania pluralizmu jest tolerancja.
  2. Normy społeczne to reguły określające, jakie zachowania są akceptowane, a jakie odrzucane przez zbiorowość lub grupę społeczną.
  3. Rodzaje norm społecznych:
    -prawne – regulowane instytucjonalnie (np. przez państwo)
    -obyczajowe – mówią jak zachowywać się w danej sytuacji, wypracowane przez tradycję
    -moralne (etyczne) – rodzą poczucie winy w jednostce
    -religijne – przestrzegają członkowie wspólnoty religijnej
  4. Sankcje społeczne – kara za naruszenie lub nagroda za wzorowe przestrzeganie norm społecznych. To reakcja społeczeństwa na postępowanie jednostki danej zbiorowości.
  5. Postawy wobec norm społecznych:
    -aprobata – uznanie normy społecznej za uzasadnioną, właściwą i zgodną ze światopoglądem danej jednostki.
    -konformizm – jednostka zgadza się bezwzględnie na przyjęcie i przestrzeganie norm bez względu na to czy jest to zgodne z jej światopoglądem i wartościami, czy też nie.
    -nonkonformizm – jeżeli norma jest sprzeczna ze światopoglądem jednostki – przekonanie, że można ją złamać.
  6. Kontrola społeczna – środki wykorzystywane przez społeczeństwo do egzekwowania norm i wartości:
    -kontrola wewnętrzna – jednostka dąży do przestrzegania zasad (odśrodkowo)
    -kontrola zewnętrzna – społeczeństwo zmusza jednostki do podporządkowania się.
  7. Normy i środki kontroli społecznej nie są zjawiskiem niezmiennym – ewoluują.