Kategoria: Uncategorized

› Jakie kraje były sojusznikami III Rzeszy?
› Które państwa zostały podporządkowane przez Niemcy, a które przez ZSRS w pierwszych latach wojny? (s.44)

JAK WYGLĄDAŁO ŻYCIE W EUROPIE OKUPOWANEJ PRZEZ NIEMCÓW?

Wskaż różnice między okupacją niemiecką w Europie Zachodniej a tą w Europie Wschodniej i na Bałkanach.

PRACA W GRUPACH

GRUPA 1
Artykuł „Masakra w Oradour-sur-Glane. SS wymordowało tu ponad 600 osób”
Artykuł „Masakra w Oradour-sur-Glane”

GRUPA 2
Artykuł „75 lat temu Niemcy dokonali masowej eksterminacji ludności czeskiej wsi Lidice”
Artykuł „Zagłada Lidic. Niemiecka zbrodnia w zemście za śmierć Reinharda Heydricha”

GRUPA 3
Artykuł „Mężczyźni ginęli od strzałów, kobiety i dzieci spłonęły żywcem. Oskarżenie po 70 latach”
Artykuł „Masakra w Oradour-sur-Glane”

GRUPA 4
Artykuł „Nie oszczędzili nawet najmniejszych dzieci. Jak Niemcy »pomścili« Reinharda Heydricha?”
Artykuł „W Czechach upamiętnienie zniszczenia wioski Lidice w czasie II wojny światowej”
Zdjęcie pomnika w Lidicach

KOLABORANCI I RUCH OPORU

Jakie postawy przyjmowane były w Europie wobec niemieckiego okupanta?

Przykłady rządów/państw/polityków kolaborujących:

-Państwo Vichy wobec III Rzeszy.
Film „Kolaboranci Trzeciej Rzeszy – odc. 1/13 – Pierre Laval. Francja”
-Politycy w Norwegii
Film „Kolaboranci Trzeciej Rzeszy – odc. 6/13 – Vidkun Quisling. Norwegia”
-Problem Niezależnego Państwa Chorwackiego
Film „Kolaboranci Trzeciej Rzeszy – odc. 5/13 – Chorwacja. Ustasze” [gr. III]
-Kolaboracja wojskowa z Niemcami.
Film „Kolaboranci Trzeciej Rzeszy – odc. 4/13 – Léon Degrelle. Belgia” [gr. IV]

Rządy kolaboracyjne w Europie Zachodniej:
– lokalne rządy kontrolowane przez faszystów, które współpracowały z okupantami (Dania, Norwegia, Holandia, Francja).
RÓŻNICE W ZAKRESIE WSPÓŁPRACY:
-w Norwegii i Francji ściśle współpracowały z Niemcami; wydawały własnych obywateli pochodzenia żydowskiego, którzy trafiali do obozów koncentracyjnych na ziemiach polskich;
-rząd Danii odmówił wydania swoich obywateli pochodzenia żydowskiego i przemycał ich do Szwecji.

W krajach Europy Środkowo – Wschodniej Niemcy w zamian za obietnicę przyszłej niezależności zyskiwali współpracę narodów, które walczyły o samodzielność: Białorusinów, Litwinów, Ukraińców, Łotyszy, Estończyków, Słowaków czy Chorwatów.

W krajach gdzie działał silny ruch oporu wszelka współpraca z Niemcami była zakazana i piętnowana:
– kobietom, które umawiały się z żołnierzami niemieckimi golono głowy, malowano na ich ciałach swastyki.
– za pomoc w walce z ruchem oporu groziła kara śmierci.

Wymień organizacje działające na rzecz walki z okupantem.

1. Sytuacja po kongresie wiedeńskim
2. Risorgimento we Włoszech
3. Rewolucja liberalna w Hiszpanii
4. Niepodległość Grecji

1. Sytuacja po kongresie wiedeńskim.
   -mocarstwa starały się utrzymać status quo za wszelką cenę,
   -w Europie rozwijają się dążenia narodowe (świadomość narodowa – małe narody dążą do samostanowienia)
   -ludzie chcą wprowadzenia konstytucji (ograniczenie monarchów na rzecz parlamentu, powszechne prawa wyborcze)
   -dążenia zjednoczeniowe (Włochy i Niemcy)
   
2. Risorgimento we Włoszech
   a. przyczyny:
   -rozdrobnienie Włoch (mapa s. 57) –> dążenia zjednoczeniowe
   -likwidacja zmian wprowadzonych przez Napoleona (władza absolutna, zniesienie Kodeksu cywilnego Napoleona, przywracanie feudalnego porządku)
   -zahamowanie rozwoju handlu, wzrostu kosztów, spadek dochodów mieszczaństwa i inteligencji,
   -zmiany granic po kongresie wiedeńskim (Wenecja i Lombardia do Austrii)
   
   b. przebieg:
   -powstawanie tajnych organizacji :
   
   *(karbonariusze) – organizacja występująca przeciwko absolutyzmowi, katolicyzmowi, wpływom austriackim –> dążą do wywołania rewolucji, która zjednoczy Włochy.
   
   *Młode Włochy – Giuseppe Mazzini –> postulują zjednoczenie Włoch w republikę.

3. Rewolucja liberalna w Hiszpanii
-Józef Bonaparte (brat Napoleona) –> wcześniej hiszpańska linia Burbonów
-powstały Kortezy, które przyjęły liberalną konstytucję (zasada zwierzchnictwa narodu, parlament sprawujący władzę, król ma prawo veta, ograniczenie przywilejów szlacheckich, zniesienie inkwizycji, gwarancja panowania religii rzymskokatolickiej) –> Kongres Wiedeński – Ferdynand VII Burbon –> nie zgadza się z tym i rozpoczyna prześladowania
-1820 – bunt oficerów i rewolucja wprowadzająca rządy konstytucyjne w Hiszpanii „trzylecie liberalne”, „trzylecie konstytucyjne” – 1820 – 1823
-wkroczenie wojsk francuskich do Hiszpanii w obronie króla i absolutyzmu

4. Wojna o niepodległość Grecji 1821 – 1832

Grecja w Imperium tureckim:
– znaczny zakres swobód
– dostęp do urzędów cywilnych i wojskowych
– wysoki poziom świadomości narodowej Greków
– korzystna sytuacja prawna nie przyczyniła się do rezygnacji Greków z walki o pełną niepodległość – powstania zbrojne
–Bałkany – obszar w strefie wpływów Rosji i Turcji (dlatego Odessa ważny ośrodek walki o niepodległość – bracia Ypsilanti –> ich powstanie nie powiodło się)

Wybuch powstania w Grecji – 1821 r.
–krwawe walki się rozpoczęły z Turkami
– proklamowanie niepodległości Grecji – 1822 r.
– uchwalenie konstytucji
– pogromy ludności greckiej – m.in. w Stambule
–Turcja miała ten problem rozwiązać ale nie potrafiła —> włączenie się Francji, Wielkiej Brytanii i Rosji

– potępienie rzezi Greków przez Francję i Anglię
– interwencja zbrojna Francji i Anglii –  rozbicie floty tureckiej pod Navarino – 1827 r.
– interwencja rosyjska – wkroczenie wojsk carskich pod dowództwem Iwana Dybicza do Armenii i na Bałkany – 1828 r.

Ostatecznie pokój w Adrianopolu – 1829 r. – uznanie niepodległości Grecji
-granice zostały ustalone traktatem londyńskim  w 1830 r., a władcy zostali narzuceni siłą (dynastia bawarska i duńska)

• Kiedy Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Niemcom?
• Czym była dziwna wojna?
• Jak ocenisz działania Francuzów i Brytyjczyków w 1939r.?

PRACA W GRUPACH

GRUPA 1.
Stwórzcie bazę wiedzy o wojnie zimowej oraz sytuacji w państwach bałtyckich. Na podstawie podrozdziału Ekspansja ZSRR (s. 24-25) oraz innych źródeł informacji przygotujcie:
› kalendarium wydarzeń,
› mapę myśli,
› ocenę działania walczących stron.

GRUPA 2
Stwórzcie bazę wiedzy o inwazji III Rzeszy na kraje Europy Zachodniej. Na podstawie podrozdziału Wojna na zachodzie Europy (s. 25 – 28) oraz innych źródeł informacji przygotujcie:
› kalendarium wydarzeń,
› mapę myśli,
› ocenę działania walczących stron.

GRUPA 3
Stwórzcie bazę wiedzy o walkach na Bałkanach oraz wojnie w Afryce. Na podstawie podrozdziału Sytuacja w Afryce i na Bałkanach (s. 30 – 33) oraz innych źródeł informacji przygotujcie:
› kalendarium wydarzeń,
› mapę myśli,
› ocenę działania walczących stron.

GRUPA 4
Stwórzcie bazę wiedzy o polityce aliantów oraz bitwie o Atlantyk. Na podstawie podrozdziału Bitwa o Anglię oraz Wojna na Atlantyku (s. 28–30) oraz innych źródeł informacji przygotujcie:
› kalendarium wydarzeń,
› mapę myśli,
› ocenę działania walczących stron.

GRUPA 5
Stwórzcie bazę wiedzy o agresji Niemiec na ZSRS w 1941 r. Na podstawie podrozdziału Plan Barbarossa – inwazja Niemiec na ZSRS (s. 33-37) oraz innych źródeł
informacji przygotujcie:
› kalendarium wydarzeń,
› mapę myśli,
› ocenę działania walczących stron.

GRUPA 6
Stwórzcie bazę wiedzy o przystąpieniu USA do II wojny światowej. Na podstawie podrozdziału Wojna na Dalekim Wschodzie (s. 37–39) oraz innych źródeł informacji przygotujcie:
› kalendarium wydarzeń,
› mapę myśli,
› ocenę działania stron konfliktu.

Jak oceniacie działania aliantów w latach 1940 – 1941?

USA w II wś.

1. Ekspansja japońska na Pacyfiku

CELE:
-surowce mineralne i tania siłę roboczą,
-zdobycie hegemonii na obszarze Pacyfiku,
-przekształcenie Japonii w największe mocarstwo na Dalekim Wschodzie,

—> aby to zrobić należy poszerzyć terytorium na Dalekim Wschodzie i Pacyfiku oraz zająć treny kolonii brytyjskich, francuskich, holenderskich, amerykańskich .

Przygotowanie gruntu:
a. agresja japońska na Chiny 1931 – 1945 (utworzenie Mandżukuo, zdobycie nowych ziem)
b. podpisanie paktu trzech  (27 września 1940 r.) – Wschodnia Azja obszarem dominacji japońskiej
b. podpisanie paktu o nieagresji z ZSRS – 13 kwietnia 1941 r.

Wykorzystanie sytuacji w Europie:
–> III Rzesza podbija Holandię i Francję (rząd w Vichy), Anglia się broni.
–> jedynym zagrożeniem dla ekspansji na Pacyfiku jest USA

Plany Japonii:
-uderzenie na Hawaje przez zaskoczenie oraz zniszczenie amerykańskich sił,
-opanowanie amerykańskich baz wojskowych na wodach Pacyfiku,
-zdobycie bogatych w surowce obszarów na tzw. morzach południowych,

W grudniu 1941 r. w Waszyngtonie – rokowania pokojowe

2. Atak japoński na Pearl Harbor – 7 grudnia 1941 r. – adm. Isoroku Yamamoto

3. Wypowiedzenie wojny Japonii przez USA (8 grudnia 1941 r.) – Franklin Delano Roosevelt

4. Ofensywa japońska w Azji.
-przejmowanie kolonii
– zdobycie Singapuru – 15 luty 1942 r.
– walki o Filipiny
– walki na Nowej Gwinei – Port Moresby
– bitwa na Morzu Koralowym 7-8 maja 1942 r. – odparcie ataków (połączone siły amerykańskie i australijskie) – zahamowanie postępów japońskich
– bitwa pod Midway – 4-7 czerwca 1942 r. (ważny punkt strategiczny – Japończycy chcą zdobyć wyspę –> można założyć bazę blisko wybrzeży USA. Amerykanom udało się zbombardować okręty japońskie i zatopić lotniskowce: samoloty powracające na lotniskowce nie miały gdzie lądować – ofensywa japońska załamała się. Bitwa o Midway stała się punktem zwrotnym w wojnie)

*taktyka żabich skoków – taktyka stosowana przez wojska amerykańskie, polegająca na zdobywaniu kolejnych wysp na drodze do Japonii według stałej sekwencji działań: zdobycie wyspy – rozbudowa baz morskich i lotniczych w celu przygotowania podstawy operacyjnej do nowego ataku – atak na kolejną wyspę.

1. Nowe wizje świata:
   a) przyczyny
   – rozpad ładu dwubiegunowego
   – rozpad boku państw komunistycznych
   – upadek politycznego i gospodarczego znaczenia ZSRS, a następnie jego rozpad
   
   b) główne założenia
   – dominacja Stanów Zjednoczonych
   – wolny rynek i globalizacja
   – interwencjonizm
   – hegemonia kulturowa
   – międzynarodowe instytucje

CYTAT (sekretarz stanu USA Madeleine K. Albright z 1999 r.):
„Świat dzisiejszy jest zbyt złożony, by patrzeć na niego w kategoriach jednego mocarstwa czy też światowego stróża porządku. Stany Zjednoczone są mocarstwem światowym. Nie możemy jednak i nie powinniśmy działać w pojedynkę. Żaden kraj nie może i nie powinien brać na siebie takiej odpowiedzialności. Każdy kraj ma obowiązek uczestnictwa w zapewnianiu stabilizacji. Powtarzam: Stany Zjednoczone nie mogą i nie powinny odgrywać roli globalnego policjanta”.

Co oznaczają te słowa?

I wojna w Zatoce Perskiej (1990 – 1991)
PRZYCZYNA: inwazja Iraku na Kuwejt (2 VIII 1990 r.)
PRZYWÓDCY:
– prezydent USA – George Bush
– dyktator Iraku – Saddam Husajn

OPERACJA PUSTYNNA BURZA rozpoczęła się 17 I 1991 r.
– bombardowanie celów wojskowych w Iraku
– ofensywa lądowa doprowadziła do załamania się armii irackiej
– działania wojenne zakończyły się całkowitą klęską armii irackiej (28 II 1991 r.)
3 III 1991 r. – ROZEJM

Operacja Samum?

PRACA W GRUPACH „KONCEPCJE ŚWIATA W KOŃCU XX WIEKU”:

Przedstaw poglądy:

GRUPA 1. F. Fukuyamy,

GRUPA 2. S. P. Hungtingtona

GRUPA 3. Zbigniewa Brzezińskiego.

Która z tych koncepcji jest dzisiaj najbardziej aktualna?

Francis Fukuyama uznał liberalną demokrację za najlepszy system polityczny na świecie (Koniec historii).

Samuel P. Huntington w dziele Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego zaprezentował koncepcję konfliktu cywilizacji, która zakładała:
– regres demokracji liberalnej
– wzrost znaczenia cywilizacji islamskiej i konfucjańskiej

Zbigniew Brzeziński w dziele Wielka szachownica przedstawił koncepcję, w której:
– uznał Eurazję za obszar na którym w przyszłości będzie toczyła się walka o prymat na świecie
– stwierdził, że USA powinny przystąpić do zbudowania światowego systemu bezpieczeństwa międzynarodowego.

GLOBALIZACJA – definicja?
https://zpe.gov.pl/a/film-edukacyjny/D13bMcuA6

Główne problemy globalne i wyzwania XXI wieku:

.

1. Rewolucja przemysłowa. Przyczyny i skutki.
2. Nowe wynalazki
3. Przemiany społeczne i problemy

Rewolucja przemysłowa – proces gwałtownych przemian dotyczących gospodarki, stosunków społecznych i politycznych w Anglii w XVIII w. Przejście od produkcji manufakturowej (opartej na produkcji ręcznej) do przemysłu zmechanizowanego, maszynowego, który umożliwiał produkcję
masową. Spowodowała industrializację, urbanizację oraz szybko rozwój technologiczny.

Ustrój państwa (form of government or government is the system to govern a state or community) – sposób zarządzania i organizowania państwa:
-struktura organów państwa i procedury ich wyłaniania (structure of state bodies/authorities and procedures of selection),
-zasady i metody sprawowania władzy przez rządzących (rules and methods of ruling/governance),
-zakres praw i wolności przysługujący obywatelom (rights and freedoms belonging to citizens).

Szersze pojęcie –> system polityczny (instytucje i organizacje + idee, zasady, wartości + normy i regulacje).

Ustroje państwowe możemy klasyfikować ze względu na:
-formy rządów i system rządów (monarchia, republika),
-reżim polityczny (demokratyczny, autorytarny totalitarny),
-ustrój terytorialno-prawny (państwa unitarne i złożone).

System rządów – relacja między organami władzy (głową państwa, rządem, parlamentem).
-system parlamentarno-gabinetowy
-prezydencki
-kanclerski
-semiprezydencki
-parlamentarno-komitetowy

Reżim polityczny – zbiór zasad określających stosunki między władzą państwową a obywatelami oraz metody z pomocą których rządzący państwem egzekwują posłuszeństwo od obywateli.

-reżim demokratyczny – obywatele mają wpływ na funkcjonowanie państwa i sprawują władzę pośrednio dzięki organom władzy.

-reżim niedemokratyczny (autorytarny i totalitarny) – obywatele są pozbawieni możliwości sprawowania kontroli nad rządzącymi.
*autorytarny – władza w rękach jednostki lub grupy, pozory legalności (lub brak uzasadnienia), nie ma totalnej kontroli nad obywatelami, mechanizmy i formy demokracji zachowane, ale są tylko pozorne
* totalitarny – wyklucza całkowicie demokrację, ideologia, działalność jednej partii na której czele stoi charyzmatyczny przywódca, kontrola mediów, aparat przymusu

-reżim hybrydowy – łączy styl demokratyczny i niedemokratyczny (władze mogą np. przestrzegać demokracji, ALE tylko w odniesieniu do wybranych grup narodowościowych (np. Turcja – kwestia kurdyjska)

Ustrój terytorialno-prawny – relacja między centralnymi organami władzy a organami działającymi na poziomach regionalnym i lokalnym (chodzi o samodzielność terenowych jednostek organizacyjnych).

Podział państw pod względem struktury terytorialnej:
-jednolite (unitarne) – jednolita struktura terytorialna
-złożone – składają się z wielu członów (landy, stany, kantony), które posiadają własny system organów prawodawczych i posiadają znaczną niezależność
*federacje – państwa związkowe (duża samodzielność, ale są ze sobą ściśle związane) – Niemcy, USA
*konfederacje – związki kilku państw (kiedyś Skonfederowane Stany Ameryki)
*unie – funkcjonowały kiedyś (osoba władcy łączy albo inne aspekty)

Rodzaje państw jednolitych:
-scentralizowane – rząd wyznacza lokalnych urzędników i sprawuje władzę zwierzchnią nad organami regionalnymi (Francja, Finlandia)
-zdecentralizowane – są formowane niezależnie od rządu, samorząd terytorialny jest dobrze rozwinięty a władza centralna podejmuje tylko najważniejsze decyzje (Polska, Wielka Brytania).

Państwa o tendencjach do decentralizacji, np. Hiszpania (Katalonia, Kraj Basków).

AUTONOMIA – prawo do możliwości samostanowienia o sobie (możliwość ustalania norm samemu sobie).
-Szkocja, Walia, Irlandia Północna (Wlk.Brytania)
-Katalonia i Kraj Basków (Hiszpania)
-Dolina Aosty (Włochy)
-Grenlandia (Dania)

Terytoria autonomiczne, które ogłosiły niepodległość i faktycznie funkcjonują jako osobne państwa:
-Naddniestrze – nie jest uznawane na arenie międzynarodowej (Mołdawia)
-Kosowo – niektóre państwa uznają za niepodległe a inne funkcjonujące w ramach Serbii.

ZADANIE MATURALNE

Opracuj kalendarium wydarzeń od października 1938 roku do sierpnia 1939 roku. (W przededniu wojny oraz na podstawie informacji zdobytych na wcześniejszych lekcjach)

› Jakie żądania przedstawiła Polsce III Rzesza?
› Co oznaczałoby dla Polski przyjęcie tych żądań?
› Jakie kraje przed wrześniem 1939 r. deklarowały udzielenie Polsce pomocy w razie niemieckiej agresji?

POLSKIE UMOWY MIĘDZYNARODOWE (wybór):

18 października 1907 -Konwencja Haska – „Układające się mocarstwa uznają, iż kroki wojenne między nimi nie powinny się rozpoczynać bez uprzedniego i niedwuznacznego zawiadomienia, które będzie mieć formę bądź umotywowanego wypowiedzenia wojny, bądź formę ultimatum z warunkowym wypowiedzeniem wojny”. –> złamana przez III Rzeszę

19 lutego 1921 – traktat sojuszniczy – Paryż – pomiędzy Francją a Polską (w 1925 potwierdzono w polsko-francuskim Traktacie Gwarancyjnym, potem nowelizacja w maju 1939 r.

27 sierpnia 1928 – Pakt Brianda–Kellogga (Traktat Przeciwwojenny,  pakt paryski) – międzynarodowy traktat –> wyrzeczenie się wojny jako instrumentu polityki narodowej. (Wiele państw, w tym Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Polska, Belgia) – zawarty poza Ligą Narodów, nie został unieważniony wraz z jej rozwiązaniem.
Formalnie nadal jest wiążącym aktem prawa międzynarodowego, nie zawiera klauzuli umożliwiającej wypowiedzenie go.

25 lipca 1932 – pakt o nieagresji z ZSRR – umocnił pozycję Polski w
stosunkach z Niemcami (polityka równowagi) –> ZSRR uznał, że państwo Polskie przestało istnieć więc umowy są nieaktualne

3 lipca 1933 – konwencja londyńska – z ZSRR, Estonią, Łotwą i Rumunią, Turcją oraz Afganistanem – całkowicie potępia agresję w stosunkach
dyplomatycznych (państwa sąsiadujące z ZSRR – polityka równowagi)

26 stycznia 1934 – polsko-niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy (umacnia pozycję Polski w stosunkach polsko – radzieckich) –> 28 kwietnia 1939 r. III Rzesza wypowiedziała Polsce pakt o nieagresji, po rozmowach polsko-brytyjskich dotyczących sojuszów w razie wojny. –> zapada decyzja o ataku na Polskę (Fall Weiss)

5 maja 1934 – przedłużono polsko- radziecki pakt o nieagresji na kolejne 10 lat. ZSRR ponownie uznała polską granicę wschodnią (polityka równowagi)

5 listopada 1937 – z Niemcami deklaracja o „wzajemnej ochronie praw
mniejszości”

19 maja 1939 władze polsko – francuskie podpisały protokół dotyczący działania wojsk francuskich w przypadku agresji niemieckiej na Polskę.

-25 sierpnia 1939 -Londyn –  układ sojuszniczy między Polską a Wielką Brytanią. W przypadku napaści III Rzeszy na Polskę Wielka Brytania miała wypowiedzieć agresorowi wojnę w trzecim dniu działań wojennych i udzielić Polsce natychmiastowej pomocy:
„W razie gdyby jedna ze stron umawiających się znalazła się w działaniach wojennych w stosunku do jednego z mocarstw europejskich na skutek agresji tego ostatniego przeciwko tejże stronie umawiającej się, druga strona umawiająca się udzieli bezzwłocznie stronie umawiającej się znajdującej się w działaniach wojennych wszelkiej pomocy i poparcia będących w jej mocy”.

› Jakie były postanowienia paktu Ribbentrop–Mołotow?
› Dlaczego Stalinowi zależało na podpisaniu układu z III Rzeszą?

W jaki sposób polityka Hitlera przed wrześniem 1939 r. łamała zasady ładu wersalskiego?

› Jak przedstawiała się Polska na tle państw Europy przed II wojną światową?

› Czy Polska we wrześniu 1939 roku była przygotowana do wojny? Wypisz argumenty za tezą, że Polska we wrześniu 1939 r. była gotowa do wojny, a następnie argumenty przeciwko tej tezie.

› Kim był marszałek Edward Rydz-Śmigły?

› Jakie problemy napotkali Polacy podczas planowania obrony?

› Co zakładał plan obrony Polski?

› Dlaczego nie planowano obrony granicy wschodniej?

› Kiedy wojska niemieckie zaatakowały Polskę? O której godzinie rozpoczęła się wojna?

› Do czego wzywano Polaków w komunikacie radiowym?

› Jaki kryptonim nosił niemiecki plan ataku na Polskę?

› Na czym opierał się plan działania wojsk niemieckich?

›Wymień najważniejsze bitwy z czasu kampanii polskiej w 1939 r.

› Jak oceniacie wywiązanie się Wielkiej Brytanii i Francji z obietnicy pomocy Polsce we wrześniu 1939 r.?

PRACA W GRUPACH
1. Westerplatte:

Jak wyglądała obrona Westerplatte?
Artykuł

2. Bitwa pod Wizną
Obrona Wizny
Artykuł
Piosenka

Mając wiedzę na temat obu bitew, oceńcie działania dowódców: majora Henryka Sucharskiego kapitana oraz Władysława Raginisa.

›Jak Gałczyński przedstawił polskich żołnierzy walczących na Westerplatte?
›Czy i dlaczego należy upamiętniać wydarzenia z września 1939 r.? Jeśli tak, to w jaki sposób?

›Dlaczego bitwę pod Wizną nazywa się „polskimi Termopilami”
›Który fragment piosenki zespołu Sabaton nawiązuje do Termopil?

ZAINTERESOWANI:
http://www.1939.pl

https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/140269/PDF/16_M_Kornat_Polska_wobec_paktu_Ribbentrop-Molotow_z_23_sierpnia_1939_roku.pdf

Przypomnij sobie…

• wynalazki techniczne drugiej połowy XVIII w.;
• XVIII-wieczne zastosowania maszyny parowej;
• uwarunkowania rewolucji przemysłowej w Anglii.

Proces industrializacji oraz przemiany społeczne i kulturowe w Europie pierwszej połowy XIX w. :
a) Jakie były warunki konieczne do zaistnienia procesu rewolucji przemysłowej?
b) Jakie były skutki rewolucji przemysłowej?
c) Czy wszystkie grupy społeczne odnosiły korzyści z przemian związanych z rewolucją przemysłową?
d) Czy cywilizacja europejska więcej zyskała dzięki rewolucji przemysłowej, czy straciła?

GRUPA 1. Wynalazki techniczne i ich zastosowanie

GRUPA 2. Lokalizacja i wskaźniki produkcji przemysłowej w Europie

GRUPA 3. Nowe grupy społeczne i ich rola w społeczeństwach europejskich

a). Warunki konieczne do zaistnienia procesu rewolucji przemysłowej:
-rozwój wolnego rynku;
-zniesienie poddaństwa – wolność osobista chłopów i prawo własności uprawianych gruntów;
-zniesienie przywilejów cechowych – wolność produkcji;
-zniesienie ceł wewnętrznych; nagromadzenie kapitałów inwestycyjnych;
-mechanizacja produkcji.
Inne istotne uwarunkowania: dostęp do surowców; rozwój środków komunikacji; popyt.

b) Skutki rewolucji przemysłowej:
-zmiany gospodarcze (powstanie nowych centrów produkcji i kształtowanie się nowych dziedzin produkcji,
-wzrost produkcji i konsumpcji);
-zmiany społeczne (deklasacja części rzemieślników, powstanie proletariatu przemysłowego, wzrost znaczenia burżuazji, wyodrębnienie się inteligencji);
-zmiany kulturowe (burżuazja głównym mecenasem kultury, nowe
środki przekazu, zintensyfikowanie przepływu idei itp.).

c) Beneficjenci rewolucji przemysłowej:
-burżuazja; część ziemian i chłopów, którzy potrafili dostosować się do nowych warunków gospodarowania (nauczyciel powinien zwrócić uwagę, że na określenie posiadaczy ziemskich z XIX w. nie używamy terminu szlachta,
lecz ziemiaństwo);
-część inteligencji, która umiała znaleźć się w nowych warunkach życia społecznego i gospodarczego (wykorzystać rozwój telegrafu, poczty, prasy, kolei, znaleźć zatrudnienie w rozrastającym się aparacie biurokracji, administracji, zarządzie fabryk itp.).
-„Ofiary” rewolucji przemysłowej: rzemieślnicy; robotnicy manufaktur; chłopi i ziemianie, którzy po uwłaszczeniu nie potrafili przystosować się do nowej sytuacji gospodarczej; proletariat przemysłowy (ze względu na trudne warunki bytowe).

d) Rewolucja przemysłowa przeobrażała wiejski krajobraz nowożytnej Europy. *Zaczął kształtować się krajobraz przemysłowy – pojawiły się linie kolejowe, dworce i stacje, fabryki, osiedla proletariackie skupione wokół centrów przemysłowych.
*Zaszły głębokie zmiany kulturowe – pojawiły się nowe style artystyczne (biedermeier, historyzm w architekturze itp.).
*Rozerwaniu uległy więzi społeczne kluczowe dla społeczeństw poprzedniej epoki, a nowe dopiero zaczynały się kształtować (chłopi, proletariat, ziemiaństwo zaczną się organizować w nowoczesne partie polityczne czy związki zawodowe dopiero w drugiej połowie XIX w.).
*Okres pierwszego etapu rewolucji przemysłowej w Europie musiał być negatywnie oceniany przez tzw. zwykłych ludzi (zadowoleni byli
jedynie ci, którzy szybko się bogacili). Z perspektywy czasu można więc wskazywać jasne i ciemne strony tego procesu.]

(Źródło: WSIP, SCENARIUSZ LEKCJI 3. HISTORIA zakres rozszerzony, KL. 4)

ROZPAD SYSTEMU WERSALSKO-WASZYNGTOŃSKIEGO

PO I WŚ –> zmiany (dynastia Romanowów? Co z Rzeszą Niemiecką Hohenzollernów? Co z monarchią austro-węgierską Habsburgów?
(Polska, Czechosłowacja, Austria, Węgry, Królestwo Serbów,Chorwatów i Słowńców (od 1929 Jugosławia), Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia)

Konferencja pokojowa w Paryżu (1919):
-Rada Najwyższa kierowała obradami (Rada Dziesięciu). Kto się tam spotkał?

USA – Thomas Woodrow Wilson
Wielka Brytania – David Lloyd George
Francja – Georges Clemenceau
Włochy – Vittorio Orlando
Japonia – książę Saionji Kimmochi

Kto czego chciał?

USA –> Liga Narodów i wyznaczanie nowych granic zgodnie z zasadą etniczną (rozładować konflikty narodowościowe)
Francja –> osłabić Niemcy i znaleźć przydatnych sojuszników (Polska i Czechosłowacja)
Anglia –>zachować równowagę na kontynencie, nie osłabiać Niemiec (bo Francja się wzmocni), boją się rewolucji i komunizmu.

Traktat wersalski ( 28 czerwca 1919 r)

1. Liga Narodów
2. Warunki zakończenia wojny z Niemcami
3. Mały traktat wersalski – prawa mniejszości narodowych

USA nie ratyfikowały traktatu –> zasada izolacjonizmu

NIEMCY po wojnie
-obarczone winą za rozpętanie wojny
-zabrano i kolonie
-przeprowadzono plebiscyty na terenach przygranicznych
-reparacje wojenne
-ograniczenia militarne (armia 100 tys., brak sprzętu ciężkiego, lotnictwa, artylerii ciężkiej, broni chemicznej, ograniczenie marynarki wojennej)

KONFERENCJA WASZYNGTOŃSKA
1921 – 22
– ustalono parytet flot wojennych głównych mocarstw (stosunek wielkości). Flota USA mogła równać się flocie Wielkiej Brytanii. Nie chcą wyścigu zbrojeń.
-status quo na Pacyfiku i Dalekim Wschodzie –> polityka „otwartych drzwi” w stosunku do Chin.

Co najważniejsze w okresie międzywojennym się działo?

-Hiszpanka (1918 – 1919) –> 50 mln
-emancypacja kobiet i prawa wyborcze (USA – stan Wyoming, Nowa Zelandia – zależne od Wielkiej Brytanii, w Europie Finlandia 1919).
-kryzys gospodarczy 1929 – 1935
-problemy kolonialne
-Republika Weimarska –> Rzesza Niemiecka
-Rosja Sowiecka (od 1922 ZSRS)
-faszyzm we Włoszech
-niepokoje społeczne (antysemityzm, walki o kolonie, wojny domowe – Hiszpania 1936 -1939)

I.SYGNAŁY ZE STRONY NIEMIEC ŚWIADCZĄCE O ZBLIŻAJĄCEJ SIĘ WOJNIE

1933
-Hitler dochodzi do władzy, rozbudowa ideologii, głoszenie Lebensraum, wyjście z Ligii Narodów

1934 – traktat o nieagresji z Polską (na 10 lat)

POLITYKA APPEASEMENTU – 1935 – 1939 – premier Wlk.Bryt. Neville Chamberlain oraz Edouard Daladier premier Francji.
-Wlk. Brytania zajęta swoimi koloniami
-Francja buduje Linię Maginota

1936
-otwarte łamanie traktatu wersalskiego:
*rozpoczęcie jawnych zbrojeń (wcześniej układ w Rapallo z 1922 z Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką –  Gieorgij Cziczerin,  Walther Rathenau).

Porównanie sił niemieckich w 1932 roku i 1939 roku:

armia	100 tys.	730 tys.
samoloty	36	8295
duże okręty	26	88
wydatki na zbrojenia (w mld marek)	0,61	17,24

*remilitaryzacja Nadrenii
*wypowiedzenie układów lokarneńskich (1925) i podpisanie paktu antykominternowskiego (25 listopada 1936) —> pretekst do stworzenia Osi Berlin-Tokio-Rzym (1940)

Józef Beck odchodzi od polityki równowagi.

1938

-12 marca 1938 – Anchluss Austrii

-29–30 września 1938 – Konferencja Monachijska –>KRAJ SUDECKI przyłączono do Rzeszy –>marzec ’39 – utworzenie Protektoratu Czech i Moraw oraz Słowacji

-2 października 1938 – zajęcie Zaolzia przez RP

POGORSZENIE STOSUNKÓW POLSKO-NIEMIECKICH W 1938 ROKU
-żądania niemieckie
*Wolne Miasto Gdańsk do III Rzeszy
*przyłączenie Polski do paktu antykominternowskiego
*eksterytorialna autostrada łącząca Prusy z Pomorzem Zachodnim

-28 kwietnia 1939r. – III Rzesza wypowiada Polsce układ o nieagresji
-5 maja 1939 r. – „Polska nie zna pojęcia wolności za wszelką cenę”
-23 sierpnia 1939 r. – układ o nieagresji (Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow) –> II pakt Ribbentrop-Mołotow podpisano 28 września ’39 – traktat o granicach i przyjaźni

OŚ CZASU PO ANGIELSKU –> https://www.timetoast.com/timelines/world-war-2-timeline-a079ee3b-999b-4f92-9a74-675f423659bd

25 sierpnia 1939 Wielka Brytania podpisuje z Polską układ gwarancyjny – pomoc w razie wojny z Niemcami

AKTYWIZACJA POLSKIEGO SPOŁECZEŃSTWA
-poparcie społeczeństwa przeciw ustępstwom na rzecz Niemiec
-Fundusz Obrony Narodowej i Fundusz Obrony Morskiej

Based on sources follow the questions. Make conclusion.

a. Look at the picture. Give the names politicians showed on the picture. Talk about the main assumptions of the agreement signed between the FRG and the GDR. Is it a change of thinking about the two German states?

b. Watch the fragments of film https://www.1989.centropa.org/1989-the-film How did the Autumn of Nations affect the situation in Germany?

c. Listen or read the text of the song of Scorpions 'Wind of change’. Is there a connection between the German and the Middle-East Europe situation? Find information about the genesis of this song. Do you know any other songs with similar themes?

Source 1.

In 1972 was signed an agreement between the Federal Republic of Germany and the German Democratic Republic. (www.juridiconline.com)

Source 2 FILM

Source 3 Scorpions – Wind of change

I follow the Moskva
Down to Gorky Park
Listening to the wind of change
An August summer night
Soldiers passing by
Listening to the wind of change

The world is closing in
And did you ever think
That we could be so close, like brothers?
The future’s in the air
I can feel it everywhere
Blowing with the wind of change

Take me to the magic of the moment
On a glory night
Where the children of tomorrow dream away
In the wind of change

Walking down the street
Distant memories
Are buried in the past forever
I follow the Moskva
Down to Gorky Park
Listening to the wind of change

Take me to the magic of the moment
On a glory night
Where the children of tomorrow share their dreams
With you and me

Take me to the magic of the moment
On a glory night
Where the children of tomorrow dream away
In the wind of change

The wind of change
Blows straight into the face of time
Like a stormwind that will ring the freedom bell
For peace of mind
Let your balalaika sing
What my guitar wants to say

Take me to the magic of the moment
On a glory night
Where the children of tomorrow share their dreams
With you and me

Take me to the magic of the moment
On a glory night
Where the children of tomorrow dream away
In the wind of change

(https://www.tekstowo.pl/piosenka,scorpions,wind_of_change.html)