Celem dzisiejszej lekcji jest zapoznanie Was z wydarzeniami mającymi miejsce pod koniec II wojny światowej i w pierwszych miesiącach po jej zakończeniu. W przyszłym tygodniu dowiecie się nieco o sylwetkach najważniejszych żołnierzy wyklętych.
I. Lekcję zaczynamy od krótkiego, ale dosyć trudnego filmu. Proszę uważnie posłuchać, bo mowa jest o bardzo ważnych sprawach, które zadecydowały o ustroju i przyszłości powojennej Polski.
W trakcie oglądania zastanów się:
Jakie były okoliczności wybuchu II wojny światowej?
Kto zaatakował Polskę 17 września 1939r.?
Co (albo kto) zadecydowało o przyszłości Polski po II wojnie światowej?
W jaki sposób komuniści przejęli władzę w Polsce, mimo iż na emigracji przebywał legalny polski rząd?
II. Następnie przeczytaj w podręczniku podrozdziały „Plany Stalina” (s. 145). W jaki sposób komuniści przejęli władzę w Polsce?
III. Zapisz w zeszycie notatkę:
IV. Czy polskie społeczeństwo było bierne wobec przejęcia władzy w Polsce przez komunistów? Przeczytaj podrozdział „Polska pod władzą komunistów” (s. 146).
V. Czy walka pomiędzy żołnierzami dawnej AK (Armii Krajowej, żołnierzami wyklętymi) a zalegalizowaną władzą komunistyczną (Armia Czerwona-wojsko, MO – Milicja Obywatelska, UB – Urząd Bezpieczeństwa) była walką równą? Zwróć uwagę, że po dwóch stronach tej walki znajdowali się Polacy.
VI. Zapisz dalszy ciąg notatki:
2.8 maja 1945 roku zakończyła się II wojna światowa. Władzę w Polsce przejęli komuniści, lecz niektóre oddziały AK nie podporządkowały się. Postanowili walczyć z nową władzą – to żołnierze niezłomni (wyklęci).
VI. Obowiązkowa praca domowa – uzupełnij ćwiczenie. Karta pracy do pobrania znajduje się poniżej:
W trakcie kolejnych dwóch lekcji dowiesz się jakie były kulturalne i gospodarcze aspekty panowania ostatniego króla Polski.
I. W ramach przypomnienia wiadomości z poprzedniej lekcji obejrzyj poniższy film;
II. Przypomnij sobie, w jaki sposób doszło do elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego?
III. Przeczytaj z podręcznika podrozdział „Sejm rozbiorowy” (s. 196 – 197). Następnie przyjrzyj się ilustracji w podręczniku przedstawiającej Rejtana i zastanów się nad poniższymi pytaniami (spróbuj samodzielnie sobie na nie odpowiedzieć – poprawne odpowiedzi znajdziesz na końcu lekcji). W odpowiedziach na pytania pomoże Ci również poniższy film.
Pytania(nie musisz nic zapisywać)
Dlaczego Tadeusz Rejtan leży pod drzwiami?
Co chce przez swoje gesty osiągnąć?
Na co wskazuje jedna ze stojących postaci?
Co może oznaczać ten gest?
Jakie emocje związane z otwarciem sejmu rozbiorowego wyrażają inne postacie?
Kto jest tu symbolem tchórzostwa, a kto odwagi?
III. Zapisz notatkę lekcyjną:
1.Sejm rozbiorowy zwołany do Warszawy w 1773 r. pod presją obcych wojsk i przy udziale wielu przekupionych posłów ratyfikował konwencję rozbiorową. Na sejmie powołano Radę Nieustającą – władzę wykonawczą (rząd RON). Utworzono Komisję Edukacji Narodowej, która w 1775 r. powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych (cel – wydawanie podręczników, opracowywanie programów szkolnych oraz kontrolowanie działalności pedagogicznej szkół).
IV. Przeczytaj podrozdział „Kultura czasów stanisławowskich” (s. 198 – 202). Zastanów się, jak rozwijały się teatr, literatura i prasa w czasach panowania ostatniego króla Polski.
V. Zapisz notatkę:
2.Czasy stanisławowskie to okres rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego obejmujący wiele sukcesów i osiągnięć rozwijających kulturę narodową. np.: -założenie Teatru Narodowego -literatura – Powrót Posła Juliana Ursyna Niemcewicza, satyry i bajki Ignacego Krasickiego -architektura – Pałac Na Wodzie, -malarstwo i rzeźba klasycyzmu – Canaletto (Bernardo Bellotto) oraz Marcello Bacciarelli.
PRACA DOMOWA NA OCENĘ
Wypełnij kartę pracy CZASY STANISŁAWOWSKIE. Nieparzyste numery z dziennika wykonują kartę grupy A. Parzyste numery z dziennika wykonują kartę grupy B. Pracę domową przesyłamy przez LIBRUSA lub na adres e-mail. Następnie proszę ją wkleić do zeszytu.
Jeżeli uczeń nie ma możliwości wydrukowania pracy, proszę przesłać mi uzupełniony plik lub zdjęcie odpowiedzi zapisanych w zeszycie.
Jednocześnie zaznaczam, że nauczona doświadczeniem, jestem zmuszona wprowadzić mniej liberalne zasady oceny Waszych prac. Bądźmy poważni – wczoraj otrzymałam karty pracy zadane Wam na początku kwietnia. Tak więc – nieprzesłanie karty pracy skutkować będzie oceną niedostateczną. Każdy dzień opóźnienia, względem daty podanej w systemie Librus obniża ocenę o jeden stopień.
Jednocześnie przypominam, że do klasyfikacji konieczne jest posiadanie co najmniej trzech pozytywnych ocen.
Odpowiedzi do pytań 1-6 1.Rejtan był szlachcicem, który własnym ciałem zagrodził wejście do Sali poleskiej podczas sejmu rozbiorowego w Warszawie 1773 r. by nie dopuścić do zawiązania konfederacji przez marszałka Adama Ponińskiego 2.Pokazuje, że szlachta (a przynajmniej jej część) nie zgadza się na rozbiór Rzeczpospolitej. 3 i 4. Adam Poniński wskazuje na drzwi, za którymi znajduje się wojsko rosyjskie, będące „straszakiem” dla tych, którzy mogliby się państwom zaborczym. 5. Różne. Bezradność (Franciszek Salezy Potocki), obojętność (Michał Czartoryski), znudzenie (prymas Michał Poniatowski), zaciekawienie, zniecierpliwienie (Stanisław August Poniatowski), przerażenie ( Franciszek Ksawery Branicki), rozpacz (Tadeusz Rejtan). 6. Odwaga – Tadeusz Rejtan lub konfederat ubrany na czarno, stojący z wyciągniętą szablą. Tchórzostwo – np. Stanisław August Poniatowski czy Franciszek Ksawery Branicki.
I. Przypomnij sobie, jak wyglądała sytuacja polityczna Rzeczpospolitej w czasach panowania Wettinów. Zastanów się, dlaczego szlachta była zadowolona z czasów saskich?
II. Przeczytaj z podręcznika podrozdział „Ostatnia wolna elekcja” s. 188. Jak doszło do wyboru Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski?
III. Jakich reform dokonał król podczas początków swojego panowania? (Wymień na podstawie podrozdziału „Pierwsze reformy s. 189.)
IV. Obejrzyj film:
V. Zapisz notatkę:
1.W 1764 r. na króla RON (Rzeczpospolitej Obojga Narodów) wybrano Stanisława Augusta Poniatowskiego, który próbował przeprowadzić szereg reform: ograniczenie wpływów magnatów (poprzez tworzenie komisji – zalążków organu władzy centralnej); uruchomienie mennicy państwowej, powołanie pierwszej państwowej, świeckiej szkoły – Szkoły Rycerskiej w Warszawie; powstanie czasopisma Monitor oraz powołanie Teatru Narodowego.
VI. Przeczytaj, czym były prawa kardynalne (s. 191). W jaki sposób władczyni Rosji uzależniła od siebie państwo Polskie? Zapisz dalszą część notatki:
2.Prawa kardynalne, których gwarantem została caryca Katarzyna II potwierdzały zasady ustroju państwa polskiego, chroniąc interesy magnaterii: liberum veto, wybór króla w drodze wolnej elekcji, artykuły henrykowskie, uprzywilejowanie szlachty.
VII. Czym była konfederacja barska? Przeczytaj (s. 192).Następnie obejrzyj poniższy film:
VIII. Zapisz dalszą część notatki:
3.Konfederacja barska (1768 – 1772) Przyczyny. Szlachta sprzeciwiła się zależności politycznej Rzeczpospolitej od Rosji, obrona katolicyzmu. Przebieg. Katolicka szlachta zawiązała akt konfederacji w miejscowości Bar (Ukraina). Poparła ich Turcja (wypowiedziała wojnę Rosji) oraz Francja (pieniądze, broń, wyszkoleni oficerowie). Walki miały charakter partyzancki. Konfederaci porwali króla, by zmusić go do abdykacji. Wojska rosyjskie miały przewagę. Skutki. Rosja pokonała konfederatów. Doszło do I rozbioru Polski (1772).
Na początek obejrzyj film mówiący o walce Polski o niepodległość po wybuchu II wojny światowej.
Następnie przeczytaj w podręczniku podrozdziały „Wybuch II wojny światowej” oraz „Pod niemiecką okupacją” (s.140 – 141). Dlaczego Polska przegrała wojnę?
Zapisz w zeszycie notatkę:
1. 1 września 1939 r. wybuchła II wojna światowa. Niemcy rozpoczęły ją napadając na Polskę. 17 września 1939 r. na ziemie Polskie weszła Armia Radziecka. Rozpoczął się okres okupacji.
Przeczytaj czym były Szare Szeregi i w jaki sposób działały (s. 141 – 144). Czym odznaczyli się „Alek”, „Zośka” i „Rudy”?
Zapisz dalszy ciąg notatki:
2. W okupowanej Polsce działał ruch oporu walczący z okupantem. W jego skład wchodziło AK (Armia Krajowa) oraz Szare Szeregi (harcerze), odpowiedzialne za: -mały sabotaż, -tajne komplety, -mniejsze akcje zbrojne -małą dywersję.
Na zakończenie obejrzyj animację komiksu mówiącego o akcji pod Arsenałem:
Zbliża się kolejna, 229-ta Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Poprzez wyjątkowość sytuacji, z pewnością zapamiętamy ją jako szczególną, gdyż będziemy ją w tym roku świetować – razem, ale osobno.
W związku z tym przygotowałam dla Was tematyczną lekcję – dowiecie się nieco o Konstytucji 3 Maja.
Na początek mała rozgrzewka – pamiętacie, kto był ostatnim królem Polski? Bo dziś właśnie mowa o jego czasach.Drobna podpowiedź poniżej.
Elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764); autor: Bernardo Bellotto zwany Canaletto. Malarz ten między innymi dekorował sale Zamku Królewskiego w Warszawie, a także malował pejzaże przedstawiające stolicę Polski. Został malarzem nadwornym Stanisława Augusta Poniatowskiego – ostatniego króla Polski.
Temat: Konstytucja 3 Maja
I. Przypomnijcie sobie, kiedy uchwalono pierwszą w naszym kraju ustawę rządową. Dlaczego zaistniała konieczność jej uchwalenia?
Zapisz w zeszycie notatkę:
1.Konstytucja 3 Maja 1791 r. została uchwalona przez Sejm Wielki (Czteroletni). Była Ustawą Rządową – regulowała prawa i obowiązki ogółu mieszkańców oraz zasady organizacji władzy państwowej w RON (Rzeczpospolitej Obojga Narodów). Jej autorami byli Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki oraz Hugo Kołłątaj.
II. Obejrzyj film, który opowiada o wydarzeniach rozgrywających się w roku 1791 na Zamku Królewskim w Warszawie.
Historia zapisana w obrazie – Jan Matejko
III. Następnie przyjrzyj się poniższej reprodukcji obrazu Jana Matejki
Jan Matejko, Konstytucja 3 Maja 1791 roku, 1891. >> Duży rozmiar KLIK<<
IV. Na koniec zapisz pozostałą część notatki lekcyjnej.
2.Postanowienia: -trójpodział władzy zgodny z zasadą Monteskiusza (ustawodawcza – sejm i senat, wykonawcza – król oraz Straż Praw -rada ministrów, sądownicza-Trybunał Koronny i Litewski); -zniesiono liberum veto, zasadę jednomyślności sejmu, rokosze, konfederacje i pozbawiono praw politycznych szlachtę gołotę; -zniesiono wolną elekcję oraz wprowadzono dziedziczenie tronu (elektor saski Fryderyk August); -katolicyzm religią panującą przy zachowaniu tolerancji religijnej i wolności wyznania; -wprowadzono pojęcie narodu – obywatele mieli być obrońcami swobód narodowych i praw.
Konstytucja 3 Maja była pierwszą konstytucją europejską i drugą na świecie (po Stanach Zjednoczonych).
