The political system of the Republic of Poland is established by the Constitution of Poland (1997). Polish Constitution guarantees the freedom of individuals.
According to the Constitution Poland: -is unitary semi-presidental representative democratic republic; -is the state accomplishes the rules of independence, democracy, legal and civil rights of the citiziens along with pluralism and legalism.
*political pluralism – the existence of two or more political parties representing different programs and orientations *legalism = rule of law (praworządność) – the legal principle (zasada, reguła ~ potwierdzona prawnie) that law should govern a nation, with everyone equal before the law (równi wobec prawa).
-carry out (=enforce – wprowadzać w życie, realizować) the separation of powers principle: *Montesquieu’s separation of powers system = „tripartite system” – Montesquieu was a French political philosopher of the Enlightenment period, whose articulation of the theory of separation of powers is implemented in many constitutions in the world. He described three forms of distribution of political power.
1. Legislative branch –> a legistrature –> legislative power – two chambers of Parliamnet (Sejm and Senate). 2. Executive branch –> an executive –> the President and the Government (the Council of Ministers led by the prime minister). 3. Judical branch –> a judiciary (the courts of law and the Constitutional Tribunal – can annul laws that violate the freedoms guaranteed in the constitution ).
LEGISLATIVE BRANCH
Sejm: -the lower chamber -460 members elected for a four-year term
Senate: -the upper chamber -100 members elected for a four-year term
The National Assembly -is formed, when members of the Sejm and Senate sitting in joint session -on three occasions: *taking the oath (ślubowanie) of office by a new president *bringing an indictment against the president of the republic to the Tribunal of State *declaration of a President’s permanent incapacity to exercise their duties due to the state of their health
Main office-holders Marshal of the Senate -Małgorzata Kidawa-Błońska (Civic Platform) Marshal of the Sejm – Szymon Hołownia (Poland 2050)
EXECUTIVE BRANCH
President -the head of state -the supreme commander of the Armed Forces -has the power to veto legislation passed by parliament -can dissolve the parliament under certain conditions -presidential elections occur every five years -representative of the state in foreign affairs
The Council of Ministers -the prime minister proposes, the president appoints, and the Sejm approves the Council of Ministers -is responsible to the prime minister and the Sejm
Main office holders President – Andrzej Duda – Law and Justice Prime Minister – Donald Tusk – Civic Platform
JUDICAL BRANCH
common courts (sądy powszechne) tribunals (trybunały) administrative courts (sądy administracyjne) military courts (sądy wojskowe) appeal courts (sąd apelacyjny) district courts (sądy okręgowe) The Constitutional Tribunal (Trybunał Konstytucyjny) The State Tribunal (Trybunał Stanu) The National Council of the Judiciary (Krajowa Rada Sądownictwa) The National Court Register (Krajowy Rejestr Sądowy)
Useful vocabulary:
Sejm Plenary Hall Poland is divided in 16 provinces or Voivodeships Electoral district – okręg wyborczy Bicameralism – dwuizbowość
Lesson Objectives: -How the Roman Republic became the Roman Empire? -Discuss the causes of the crisis and the fall of the Roman Republic. -Specify the role of Julius Caesar and Octavian Augustus in the formation of the new political system.
The crisis of the Roman Republic: – the expansions of the state –> grown out of city and the structure of government was not suitable for a whole empire, but for a city. -the governing of provinces –> people of the provinces could not get citizenship, but they had to pay the taxes (people dissatisfied) -The civil wars started by the time of the Gracchi –> Tiberius and Gaius Gracchus were the first to attempt reforms.
The civil war was started between the Optimates and Populares – political groups.
The Optimates were the dominant group in the Senate – opponents of reforms The Populares – reforms supporters.
Tiberius was selected to the tribune. He tried to give land to landless citizens (land reform 133 – 122 BC) but he was murdered. After his death his brother Gaius Gracchus also was elected to the tribune and passed into more radical reforms. He committed suicide.
-the Servile Wars – series of slave revolts
›How were slaves treated in ancient Greece? ›Where the position of a slave was better -in Rome or Greece?
instrumentum vocale – slave was a „speaking tool”
› Who were the gladiators? ›When and why did the War of Spartacus (Gladiator War or The Third Servile War) break out?
Gladiator was an armed slave fighting in an arena for the entertainment of people.
The Third Servile War was slave rebellions against the Roman Republic. The revolt began in 73 BC, with the escape of around 70 slave gladiators from a gladiator school in Capua. Spartacus died in battle and the rebels were crucified (ukrzyżowany).
Sulla’s Dictatorship -Lucius Cornelius Sulla (dictator) won the first major civil war in Roman history and became the first man of the Republic to seize (sięgnąć =grab) power through force.
FIRST TRIUMVIRATE (60 BC): -Julius Caesar (namiestnik Galii), -Pompey the Great (Hiszpania), -Marcus Crassus (Syria) In 53 BC triumvirate split after death of Marcus Crassus and Julius Cesar sized power. He defeated Vercingetorix (Wercyngetoryks, bitwa pod Alezją) and he crossed the Rubicon („Alea iacta est”).
JULIUSZ CEZAR a. imperator – zwycięski wódz b. dyktator – dożywotnio miał ten urząd c. reformy: – – d. idy marcowe –
Zabójstwo Juliusza Cezara w idy marcowe (mal. Vincenzo Camuccini, 1804/1805)
Wojna domowa po śmierci Cezara : a. II triumwirat (Second Triumvirate): -Gajusz Oktawian (Octavianus – Caesar Augustus Octavianus) -Marek Antoniusz (Mark Antony) -Marek Lepidus (chcą ukarać sprawców)
KONTRA zwolennicy republiki (43 r. p.n.e. – 36 r. p.n.e.)
b. bitwa pod Filippi (The Battle of Philippi) – 42 r. p.n.e. – triumwirowie pokonali cezarobójców i podzielili między siebie władzę (Marek Antoniusz – Galia, Oktawian – Hiszpania, Lepidus – Afryka), a Italią mieli rządzić wspólnie.
Wojna domowa między członkami II triumwiratu: a. rozpad triumwiratu – Lepidus usunięty przez Oktawiana i walka między dwoma pozostałymi b. bitwa pod Akcjum (The Battle of Actium) – 31 r. p.n.e. – Oktawian wygrał, Marek Antoniusz samobójstwo.
KLEOPATRA – dynastia Ptolemeuszów (podział imperium Aleksandra), ostatnia królowa hellenistycznego Egiptu, z Cezarem miała Cezariona, romans z Markiem Antoniuszem.
GAJUSZ OKTAWIAN i ustanowienie CESARSTWA a. pierwszy cesarz rzymski – Oktawian August (Imperator Caesar Divi Filius Augustus) b. tytuły: -August -Cezar -princeps senatus -pontofex maximus -uprawnienia trybuna ludowego, konsula i cenzora c. reformy:
Ustrój cesarstwa: Dzieje Cesarstwa Rzymskiego możemy podzielić na dwa okresy, biorąc pod uwagę system rządów, czyli ustrój: -wczesne cesarstwo rzymskie – Oktawian August wprowadził ustrój pryncypatu, który polegał na zachowaniu pozorów republiki (komedia republiki) -późne cesarstwo rzymskie – Dioklecjan w III w. wprowadził ustrój dominatu, czyli monarchię absolutną.
CEL: Dowiem się, jaką rolę pełniła propaganda w czasie II wojny światowej).
Jaki był przebieg działań zbrojnych na frontach II wojny światowej w latach 1942–1945? Odnieś się do osi czasu stworzonej na poprzedniej lekcji.
PROPAGANDA
Przemówienie Adolfa Hitlera z 1935 roku
› Czym jest propaganda? › W jakim celu władze wykorzystują propagandę?
Propaganda nazistowska (goebbelsowska) – stosowana przez Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników (NSDAP) w latach poprzedzających dyktaturę Adolfa Hitlera w Niemczech i w jej trakcie w latach 1933–1945 – była kluczowym instrumentem zdobycia i utrzymywania władzy oraz realizacji polityki nazistowskiej
W nazistowskiej propagandzie podsycano stereotypowy wizerunek Żydów jako osób o charakterystycznych cechach wyglądu. Plakat reklamujący antysemicką wystawę „Wieczny Żyd Źródło: http://sammlungen-archive.zhdk.ch/view/objects/asitem/People$004073356/0„Wojna to jego wina” Źródło: http://hdl.loc.gov/loc.pnp/ppmsca.18612
Propaganda III Rzeszy – cechy: – kilka, stale powtarzanych i zwięzłych hasłach kierowanych do ogółu społeczeństwa – celem propagandy było zawsze dotarcie do szerokich mas społeczeństwa – skupiać się na odwoływaniu się do emocji – potępiała „hańbę narodową” traktatu wersalskiego, nieumiejętność poradzenia sobie z hiperinflacją przez partie demokratyczne, podsycała strach Niemców i ich nienawiść do starego systemu powersalskiego – narodowy wybawiciel – Hitler- uwielbienie przerodziło się w kult jednostki – przedstawiano go jako człowieka z ludu, który „lubi psy i dzieci” – NSDAP stała się ruchem masowym, między innymi dzięki swojej pomysłowej propagandzie kierowanej przez Josepha Goebbelsa: marsze propagandowe, choreografia na imprezach masowych z mundurami, flagami i symbolami fascynowała oglądających – Żydów, socjaldemokratów i komunistów, obwiniano za kryzys polityczno-gospodarczy
Propaganda zachodnia i sowieckaprzeciw III Rzeszy
Kino-cyrk
ANALIZA – zabiegi propagandowe zastosowane w kreskówce.
satyryczny charakter wyśmiewający Hitlera i jego sojuszników
Hitler rzuca kość swoim trzem pieskom: Benito Mussoliniemu, Miklósowi Horthyemu i Ionowi Antonescu (sojusznicy z Włoch, Węgier i Rumunii)
ma pokazać odbiorcom, iż sojusznicy Hitlera nie mają wolnej woli – los Hitlera jest przesądzony tak jak każdego, kto napadł na ZSRR (grób Napoleona)
Hitler przedstawiony jako błazen igrający z losem, za co zostanie solidnie ukarany (beczki z prochem wybuchają)
Twarz Furhera (Der Furher’s Face), 1943, od minuty 1:22.
Wypisz elementy propagandowe i karykaturalne zawarte w filmie.
Określ, kto był odbiorcą i jaki był cel stworzenia tej kreskówki.
Kiedy Fuhrer mówi że każdy z nas jest z panów rasy Wołamy Heil! Heil! w jego fizys Nie kochać go, to jest wielkie zło A więc wołaj Heil! Heil przed obliczem jego!
Kiedy Herr Goebbels, mówi że władamy światem i kosmosem Wołamy Heil! Heil! przed Goebellsa nosem A gdy Herr Goring mówi że to miejsce nie zostanie nigdy zbombardowane Wołamy Heil! Heil! przed Goringiem panem Czy my jesteśmy supermenami super czystymi Arianami? Ja*, tak jesteśmy supermenami (super duper supermenami) Czy kraina nazistów dobrą jest? Odszedłbyś czy został tu? Ja*, ta kraina nazistów dobrą jest Ja bym został gdybym mógł Przyniesiemy pokój wam* Heil Hitlera wielki plan! Każdy obcej rasy człek Kochać będzie Fuhrera twarz, Gdy przyniesie porządek na świat nasz!
Kiedy Fuhrer mówi że każdy z nas to pan My wołamy Heil! Heil! przed jego obliczem Nie kochać go to jest wielkie zło A więc wołaj Heil! Heil przed obliczem jego!
Oscar za najlepszy krótkometrażowy film animowany w 1943.
Film ukazuje w krzywym zwierciadle totalitarny kraj nazistowski, gdzie wszystko (łącznie z drzewami i chmurami) ma kształt swastyki i wszyscy wykonują hitlerowskie pozdrowienia (nawet koguty i kukułki z zegara).
Jako członkowie występującej w filmie kapeli muzycznej zostali sparodiowani kolejno: puzon: Joseph Goebbels, werbel: Heinrich Himmler, suzafon: Hideki Tōjō, Flet piccolo: Hermann Göring i bęben: Benito Mussolini.
ULOTKA PROPAGANDOWA
› Jaką rolę odgrywała propaganda w czasie II wojny światowe
CEL: Poznam sytuację ziem polskich i ich mieszkańców w latach 1815–1848.
Dlaczego zostały zwołane obrady kongresu wiedeńskiego oraz jakie najważniejsze decyzje na nim zapadły?
Postanowienia dotyczące podziału ponapoleońskiej Europy. Tytuł: Równowaga polityczna (1815). Na karykaturze przedstawiono cara Aleksandra (siedzi na beczce z napisem Polska – cyfra 1), który zrwaca się do Charles’a de Talleyranda (cyfra 2) słowami „Mam swoją Polskę w kawałkach!”
› Jakie decyzje podjęte na kongresie ilustruje karykatura?
› W jaki sposób i dlaczego właśnie tak podzielono ziemie Księstwa Warszawskiego?
MAPA s. 115
› Które wschodnie tereny dawnej Rzeczpospolitej nie znalazły się w granicach Królestwa Polskiego? Wskażcie je na mapie.
› Jak sądzicie, co to mogło oznaczać dla mieszkańców tych ziem? Jakie konsekwencje społeczne i polityczne spowodowało?
Jak rozwijały się ziemie polskie względem gospodarczym? -uwłaszczenie -rozwój kolei -działalność księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, -powstanie Banku Polskiego, -okręgi przemysłowe (jakie, gdzie i co?)
Z jakimi problemami borykała się Galicja?
„Boże! Coś Polskę…”-tekst w 1816 r. napisał Alojzy Feliński, dawny adiutant Tadeusza Kościuszki.
Refren pieśni w pierwotnej wersji odnosił się właśnie do Aleksandra I – twórcy i konstytucyjnego władcy nowego państwa.
Boże! Coś Polskę przez tak liczne wieki Otaczał blaskiem potęgi i chwały I tarczą swojej zasłaniał opieki Od nieszczęść, które przywalić ją miały. Przed twe ołtarze zanosim błaganie, Naszego Króla zachowaj nam Panie!
Dlaczego Polacy z Królestwa Polskiego po 15 latach życia pod berłem Romanowów chwycili za broń i w przegranym powstaniu listopadowym zaprzepaścili w dużym stopniu wcześniejsze osiągnięcia?
Sytuacja polityczna w Królestwie niezgodna z oczekiwaniami Polaków: pozycja cara w państwie, rola sejmu, rola rządu, rola armii.
Zagadnienie 1. Ustrój Królestwa Polskiego – konstytucja -określ rolę króla (cara), namiestnika, Rady Stanu i sejmu przewidywała konstytucja.
Zagadnienie 2. Praktyka polityczna w Królestwie Polskim i postawy Polaków wobec zaborcy: określ, jak w praktyce wyglądało funkcjonowanie poszczególnych instytucji Królestwa (grupa I – król (car), grupa II – namiestnik i rząd, grupa III – sejm, grupa IV – armia).
CEL: Dowiem się, jak doszło do pokonania bloku państw osi.
Jaki był przebieg działań zbrojnych na frontach II wojny światowej do końca 1941 r.?
PRACA W GRUPACH
Grupa I Na podstawie podrozdziału Przełom na froncie wschodnim, przygotujcie krótką dziennikarską relację (np. do wiadomości radiowych) z przebiegu tej ofensywy. Następnie wybierzcie najważniejsze wydarzenia, które później zaznaczycie na osi.
Grupa II Na podstawie podrozdziału Koniec działań wojennych w Afryce i walki na Półwyspie Apenińskim, przygotujcie krótką dziennikarską relację (np. do wiadomości radiowych) z przebiegu tych walk. Następnie wybierzcie najważniejsze wydarzenia, które później zaznaczycie na osi.
Grupa III Na podstawie podrozdziału Powstanie drugiego frontu w Europie, przygotujcie krótką dziennikarską relację (np. do wiadomości radiowych) z przebiegu tych walk. Następnie wybierzcie najważniejsze wydarzenia, które później zaznaczycie na osi.
Grupa IV Na podstawie podrozdziału Dziania na froncie wschodnim po 1943 r., przygotujcie krótką dziennikarską relację (np. do wiadomości radiowych) z przebiegu tych walk. Następnie wybierzcie najważniejsze wydarzenia, które później zaznaczycie na osi.
Grupa V Na podstawie podrozdziału Zakończenie wojny na Dalekim Wschodzie, przygotujcie krótką dziennikarską relację (np. do wiadomości radiowych) z przebiegu tych walk. Następnie wybierzcie najważniejsze wydarzenia, które później zaznaczycie na osi.
Które momenty działań zbrojnych z lat 1942–1945 były przełomowe?
Cel: Zrozumienie znaczenia politycznego oraz militarnego współdziałania państw wielkiej koalicji w czasie II wojny światowej.
POLECENIE: Na podstawie podręcznika przygotuj prezentację pracy w grupach.
Zagadnienie 1: Okoliczności przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny. Grupa 1. uwzględnia w swej prezentacji odpowiedź na pytanie: Jaką rolę w historii II wojny światowej odegrało włączenie się Stanów Zjednoczonych do tego konfliktu? Wykorzystajcie w swej pracy źródło statystyczne z podręcznika (zadanie 2, s. 65).
Zagadnienie 2: Kształtowanie się i polityka Wielkiej Koalicji. Grupa 2. uwzględnia w swej prezentacji odpowiedź na pytanie: Co łączyło, a co dzieliło członków wielkiej koalicji?
Zagadnienie 3: Konferencje wielkiej trójki. Grupa 3.uwzględnia w swej prezentacji odpowiedź na pytanie: Jakie tematy były poruszane w trakcie konferencji Wielkiej Trójki i jakie zapadły na nich decyzje?
Praca domowa: Wykonaj z podręcznika: zad. 1, s. 84.
W pierwszej połowie XIX w. Polacy żyli w granicach trzech państw znacznie różniących się poziomem rozwoju cywilizacyjnego.
Zagadnienie 1. Sytuacja wewnętrzna i polityka zagraniczna Rosji, Austrii i Prus w pierwszej połowie XIX w.
Czy potrafisz wymienić wskaźniki awansu cywilizacyjnego państw Europy Środkowej i Wschodniej w pierwszej połowie XIX w.?
-uwolnienie rynku produkcji i pracy,
-rozwój przemysłu,
-budowa kolei,
-likwidacja analfabetyzmu
Które z państw zaborczych było najbardziej zaawansowane pod względem cywilizacyjnym?
Wskaż kierunki ekspansji państw zaborczych w pierwszej połowie XIX w.
-Prusy – obszar państw niemieckich (dążenie do usunięcia wpływów Austrii z terytoriów niemieckich);
-Austria – Włochy, Bałkany; Rosja – Bałkany, Kaukaz i Zakaukazie.
Co z Gruzją, Armenią, Azerbejdżanem i Czeczenią?
–> terytoria rosyjskiej ekspansji. Jaka jest aktualna sytuacja tych obszarów?
PRUSY 1. Reformy Steina-Hardenberga – pruska droga do kapitalizmu -zniesienie poddaństwa chłopów (1807) -uwłaszczenie chłopów – przekazanie ziemi na własność połączone ze zniesieniem obciążeń feudalnych (z odszkodowaniem lub bez) -reforma wojskowa
ROSJA -żandarem Europy -samodzierżawie Powstanie dekabrystów -słowianofile, okcydentaliści, panslawizm
AUSTRIA -kanclerz Klemens von Metternich -„więzienie narodów”
Zagadnienie 2. Przyczyny, skutki i znaczenie wojny krymskiej
W jaki sposób wojna krymska naruszyła porządek międzynarodowy wprowadzony na kongresie wiedeńskim? (polecenie 3. ze s. 83 podręcznika)
Analiza karykatury ze s. 80 podręcznika: wskazać zawarte w niej elementy i określić ich znaczenie.
-Wojna domowa w Somalii -Konflikty w Rwandzie oraz „spór o wodę”
Ad 4. ****
Obalenie apartheidu w Republice Południowej Afryki (RPA)
APARTHEID – doktryna obowiązująca w Republice Południowej Afryki (do 1961 r. – Związek Południowej Afryki) od 1948 r. – polegała na segregacji rasowej i uprzywilejowaniu białej mniejszości
Ludność czarnoskóra była zmuszona do zamieszkiwania w tzw. bantustanach.
Przeciwko apartheidowi wystąpił Afrykański Kongres Narodowy (ANC) z Nelsonem Mandelą na czele.
W 1968 r. apartheid został uznany przez ONZ za zbrodnię przeciwko ludzkości.
Politykę apartheidu zakończył prezydent RPA Frederik de Klerk (1990 r.).
W 1993 roku Nelson Mandela i Frederik Willem de Klerk zostali laureatami pokojowej Nagrody Nobla.
W 1994 r. Nelson Mandela został wybrany na prezydenta RPA.
Ad5.
Główne kierunki polityki rządu chińskiego po masakrze na placu Tian’anmen
– ograniczenia swobód obywatelskich
– prorynkowe reformy gospodarcze
Przywódcy ChRL chcą przekształcić Chiny w supermocarstwo
– siły zbrojne
– umacnianie wpływów na arenie międzynarodowej
– problem Tajwanu
Ad 6.
Postępująca globalizacja przyczyniła się do pogłębienia różnić pomiędzy bogatą Północą a biednym Południem
Deklaracja milenijna– przyjęty na Szczycie Milenijnym Narodów Zjednoczonych program poprawienia warunków życia ludzkości (6-8 X 2000 r.) —> jakie założenia?
Ad 7.
Wolności religijne zostały uznane za jedno z podstawowych praw człowieka, ale w wielu regionach świata dochodzi do prześladowań na tle religijnym
Formy prześladowań:
– fizyczna eksterminacja (działania talibów w Afganistanie)
– uprzywilejowanie religii dominującej (państwowej) połączona z dyskryminacją religii mniejszościowych (prawosławie w Rosji)
– zwalczanie wszelkich religii w krajach programowo ateistycznych (Chiny, Korea Północna)
› Jak się przedstawiała sytuacja ludności cywilnej w okupowanej przez Niemców Europie? › W których krajach była ona najtrudniejsza? › W jaki sposób starano się przeciwstawiać polityce okupanta?
CEL: dowiedzieć się, jak kształtował się los społeczności żydowskiej w czasie II wojny światowej.
› Jaką politykę wobec Żydów prowadzili naziści po dojściu do władzy w Niemczech oraz jakie były jej podstawy?
-Niemcy przedstawiciele rasy aryjskiej -Ludy Europy Południowo – Wschodniej były „podludźmi” -Żydzi
Generalny Plan Wschodni (GPW) – był to plan osiedlenia Niemców na obszarach byłej Rzeczypospolitej oraz w europejskiej części ZSRR oraz zgermanizowania tych obszarów, zgodnie z teorią zdobycia Lebensraum („przestrzeni życiowej”) .
Plan ten zakładał: -wysiedlenie Słowian z Polski, Białorusi, Ukrainy, Rosji za Ural – pozostali mieli wykonywać niewolniczą pracę, -całkowita zagłada Żydów i Romów.
Obozy koncentracyjne – w Niemczech od 1933 r. (np. Mauthausen, Sachsenhausen, Dachau, Ravensbrück) – przeznaczone dla: -inteligencji i przedstawicieli elit, -członków ruchu oporu, -ludzi przypadkowo złapanych w tzw. „łapankach”, – jeńców wojennych -Żydów i Romów,
Polityka niemiecka wobec Żydów – celem całkowita eksterminacja narodu. 1. prześladowania Żydów w krajach okupowanych: -naznaczenie (opaski z gwiazdą Dawida), -izolacja – getta -zagłada ludności żydowskiej.
Holokaust („spalony w całości” – zagłada ponad 6 milionów Żydów podczas II wojny światowej )= ludobójstwo Żydów = Szoah (hebr. całkowita zagłada) = Zagłada
KONFERENCJA W WANNSEE – 20 stycznia 1942 – Endlösung der Judenfrage („ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”)
Eksterminacja Żydów przed konferencją w Wannsee – 1941 r. na terenie ZSRR oddziały Einsatzgruppen wymordowały pół miliona Żydów, Romów i jeńców wojennych – przy pomocy Białorusinów, Ukraińców i Litwinów (Biały Jar koło Kijowa – ponad 100 tys. ludzi, Ponary koło Wilna – ponad 80 tys.) -eksterminacja przy pomocy broni maszynowej – według Niemców zbyt kosztowna i zbyt powolna; problem z ciałami.
Po konferencji w Wannsee: -obozy zagłady (obozy śmierci), w których dokonywano masowych morderstw, za pomocą przemysłowych metod (Cyklon B, palenie zwłok w krematoriach) -Reinhard Heydrich – głównodowodzący całej akcji
-Kulmhof (Chełmno nad Nerem w Wielkopolsce) – pierwszy obóz zagłady, -Bełżec, w województwie lubelskim, -Treblinka -Sobibór -Auschwitz- Birkenau – Oświęcim – Brzezinka -Majdanek
Obozy pracy- eksterminacja poprzez nadludzki wysiłek podczas pracy -Gross – Rosen (Rogoźnica) –
Dlaczego w Polsce?
-przekonanie, że Polscy nie będą pomagać Żydom, -centralne położenie Polski umożliwiało transporty z całej Europy, -dobrze rozwinięta sieć kolejowa ułatwiała transport ofiar ,
Obozy były instytucjami państwowymi.
Czy możemy podać przykłady, jak narastała nienawiść w stosunku do Żydów?
31.03.1933r. – „Od 1 kwietnia 1933 r. koszty leczenia u lekarza żydowskiego nie będą zwracane przez Publiczną Kasę Chorych”; „Żydowscy sędziowie zostają zawieszeni”
1.04.1933r. – „Wszystkie lokalne urzędy muszą zawiesić żydowskich nauczycieli”
25.04.1933r. -„Żydzi są wykluczeni z drużyn sportowych”
9.07.1933r. – „Żydzi zostają wykluczeni z Niemieckiej Federacji Szachowej”
16.08.1933r. – „Żydzi zostają usunięci z chórów.”
5.03.1934r. – „Zakaz zatrudniania żydowskich aktorów i aktorek”
15.09.1935r. – „Zakazuje się małżeństw mieszanych (pod groźbą więzienia).” Małżeństwa mieszane od dziś są nieważne”.
29.01.1936r. – „Wprowadzone zostają znaki „Żydzi są tu niechciani””
3.04.1936r. -„Żydowscy weterynarze nie mogą prowadzić praktyk”
15.04.1936r. „Dziennikarze musza udowodnić swoje i swojego współmałżonka pochodzenie do 1800 roku wstecz”
4.10.1936r. – „Chrzest i nawrócenie Żydów na chrześcijaństwo nie mają żadnego związku z kwestią rasy”
15.04.1937r. – „Żydzi nie mogą otrzymywać stopni naukowych”
22.03.1938r. – „Tylko honorowi towarzysze krwi niemieckiej lub pokrewnego pochodzenia mogą zostać działkowiczami”
25.07.1938r. – „Żydowscy lekarze nie mogą już praktykować”
17.08.1938r. – „Wszyscy Żydzi muszą przyjąć imię 'Israel’ lub 'Sara'”
5.10.1938r. – „Paszporty należące do Żydów oznaczone zostają literą J. Paszporty zostają skonfiskowane Żydom, którym nie wolno emigrować”
9/10.11.1939r. – NOC KRYSZTAŁOWA
15.11.1938r. – „Dzieci żydowskie nie mogą uczęszczać do szkół publicznych”.
1938 r.- „Dzieci Aryjskie i Nie-Aryjskie nie mogą się bawić razem”
grudzień 1938r. – niektóre części Berlina zostają zamknięte dla Żydów
21.12.1938r. – „Żydowskie kobiety nie mogą być położnymi”
21.02.1939r. – „Biżuteria, przedmioty wykonane ze złota, srebra lub platyny, perły należące do Żydów mają zostać zwrócone państwu”
30.04.1939r. – „Umowy najmu z Żydami mogą zostać rozwiązane bez podania przyczyny”
1.09.1939r. – „Żydom nie wolno opuszczać mieszkań po godzinie 20:00”.
1939r. – „Na Bayerischer Platz w Berlinie Żydzi mogą siadać tylko na ławkach parkowych oznaczonych żółtym kolorem”
18.09.1939r. -„W środkach transportu publicznego Żydzi mogą usiąść tylko wówczas, gdy pozostali podróżni zajęli już miejsca”
23.09.1939r. -„Żydom konfiskuje się radia”
4.07. 1940r. – „Żydom w Berlinie żywność wolno kupować tylko między godziną 4 a 5 popołudniu”
29.07.1940r. – „Odcięte zostają połączenia telefoniczne do Żydów”
26.06.1941r. „Żydom nie wolno kupować mydła i kremu do golenia”
1.09.1941r. – „Wszyscy Żydzi zobligowani są do noszenia żółtej gwiazdy z napisem 'Żyd'”.
13.09.1941r. – „Żydom wolno korzystać z transportu publicznego tylko w celu dojazdu do pracy”.
18.10.1941r. – rozpoczynają się pierwsze masowe deportacje Żydów
20.01.1942r. – konferencja w Wannsee
24.03.1942 r. – „Żydzi mogą korzystać z transportu publicznego tylko jeśli miejsce pracy jest oddalone od domu o więcej niż 7 km, a dzieci żydowskie gdy szkoła oddalona jest więcej niż 5 km.”
20.06.1942 r. – „Zakaz uczęszczania do szkół”.
22.06.1942r. – „Jajka nie będą już sprzedawane Żydom”
10.07.1942r. – „Mleko również”
11.07.1942 – pierwsze deportacje bezpośrednio do obozu zagłady Auschwitz
7.08.1942r. – „Polacy i Żydzi nie mogą być świadkami w sprawach sądowych przeciwko Niemcom”
9.10.1942r. – „Żydom nie wolno kupować książek”
26.03.1943r. – „Zorganizowano aresztowania w miejscu pracy w celu deportacji”
1943r. – relacja – „Mieliśmy kanarka, kiedy otrzymaliśmy zawiadomienie, że Żydom nie wolno posiadać zwierząt domowych. Mój mąż nie mógł się z nim rozstać. Każdego słonecznego dnia wystawiał go na parapet. Być może ktoś na niego doniósł bo pewnego dnia wezwano go do Gestapo. (…) Po wielu tygodniach życia w strachu policja wysłała mi zawiadomienie, w którym poinformowała że muszę zapłacić opłatę w wysokości 3 marek niemieckich za odbiór prochów mojego męża”
16.02.1945r. – „Wszystkie dokumenty zawierające ślady działalności antysemickiej muszą zostać zniszczone”
Postawy ludzkie wobec Holokaustu
„Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono” (W. Szymborska).
Grupa 1 Wyszukanie w filmie postaw Polaków pozytywnych i negatywnych w sytuacji wojennej i powojennej.
CEL: Poznasz postawy Polaków wobec zagłady ludności żydowskiej.
Żydzi nie byli jedyną grupą poddaną masowej eksterminacji –> Problem „Porajmos ” Romów i Sinti.
POLECENIE: Podzielcie się na dwie grupy. W pierwszej znajdą się osoby, które zgadzają się z poniższą tezą, w drugiej te, które się z nią nie zgadzają.
Czy zgadzasz się ze słowami Icchaka Cukiermana: „żeby spowodować śmierć stu Żydów, wystarczył jeden polski donosiciel, ale żeby pomóc jednemu Żydowi, potrzebna była czasami pomoc dziesięciu Polaków, pomoc całej polskiej rodziny”?
Waszym dzisiejszym zadaniem będzie sformułowanie pięciu argumentów, które pomogą obronić tezę lub ją obalić.
DYSKUSJA
Czy Polacy powinni się jeszcze bardziej zaangażować w pomoc swoim żydowskim sąsiadom?
REFLEKSJA: › Jakie emocje wzbudziła w tobie dzisiejsza dyskusja? › Jak oceniasz postawy Polaków oraz władz polskich wobec zagłady? › Czy – twoim zdaniem – zrobiono wszystko, co można było zrobić w realiach okupacji, aby ocalić jak największą liczbę Żydów?
Rządy kolaboracyjne w Europie Zachodniej: – lokalne rządy kontrolowane przez faszystów, które współpracowały z okupantami (Dania, Norwegia, Holandia, Francja). RÓŻNICE W ZAKRESIE WSPÓŁPRACY: -w Norwegii i Francji ściśle współpracowały z Niemcami; wydawały własnych obywateli pochodzenia żydowskiego, którzy trafiali do obozów koncentracyjnych na ziemiach polskich; -rząd Danii odmówił wydania swoich obywateli pochodzenia żydowskiego i przemycał ich do Szwecji.
W krajach Europy Środkowo – Wschodniej Niemcy w zamian za obietnicę przyszłej niezależności zyskiwali współpracę narodów, które walczyły o samodzielność: Białorusinów, Litwinów, Ukraińców, Łotyszy, Estończyków, Słowaków czy Chorwatów.
W krajach gdzie działał silny ruch oporu wszelka współpraca z Niemcami była zakazana i piętnowana: – kobietom, które umawiały się z żołnierzami niemieckimi golono głowy, malowano na ich ciałach swastyki. – za pomoc w walce z ruchem oporu groziła kara śmierci.
Wymień organizacje działające na rzecz walki z okupantem.
