Sprawowanie władzy to uczestnictwo w procesie decydowania o ważnych sprawach państwa i sposobie realizacji zadań pozwalających państwu funkcjonować (np. podejmowanie decyzji przez głowę państwa, rząd, parlament lub kontrolowanie czy decyzje wykonują właściwe instytucje; dbanie o bezpieczeństwo publiczne; polityka fiskalna).
Podmioty władzy to naród (sprawuje władzę bezpośrednio lub pośrednio) oraz organy państwowe kształtujące politykę państwa.
Środki sprawowania władzy: -środki władcze – to zakazy i nakazy, przymus bezpośredni, akty prawne, orzeczenia sądowe -środki niewładcze – zmniejszają dystans między rządzącymi i rządzonymi (spotkania z obywatelami, odzewy, udzielanie informacji publicznej).
Formy sprawowania władzy: -bezpośrednie formy sprawowania władzy (referendum, zgromadzenia ludowe, plebiscyty, weta ludowe, inicjatywy lokalne, konsultacje społeczne) -pośrednie formy sprawowania władzy (wybór reprezentantów, którzy w imieniu wyborców sprawują władzę).
System sprawowania władzy:
-autokratyczny – obywatele nie mają wpływu na rządy władzy państwowej, ludzi podporządkowuje się aparatem represji. Np. ustrój autorytarny, totalitarny, monarchia absolutna.
– system demokratyczny – władza podzielona jest pomiędzy różne organy państwowe, które zobowiązują się do przestrzegania praw i wolności obywatelskich, władza stara się ograniczać środki przymusu.
Wypisz trzy różnice między systemami autokratycznymi a demokratycznymi.
– koczownicze plemiona zamieszkujące płw. Arabski, prowadzili między sobą wojny, łączyły ich kultura, język, znajomość pisma, tryb życia – zajmowali się handlem, rzemiosłem i hodowlą (wielbłądów, kóz i owiec) –> położenie Płw. Arabskiego – przebiegają szlaki handlowe (z Dalekiego Wschodu do Europy, Afryki, z Bizancjum) -początkowo politeizm, potem islam
Al – Kaaba w Mekce (Czarny Kamień – Hadżar), miejsce święte Źródło: Domena publiczna
Mahomet —prorok, twórca religii monoteistycznej Arabów — islamu. -żył w Mekce w VI/VII w., był kupcem -doznał objawienia (ukazał mu się Archanioł Gabriel i nakazał stworzenie nowej religii) -z powodu swoich poglądów zmuszony był uciekać do Medyny w 622 r. – hidżra – to data od której muzułmanie rozpoczęli liczenie lat (początek muzułmańskiej nowej ery, lata i daty się nie zgadzają, bo posługiwali się kalendarzem księżycowym) -ostatecznie zjednoczył arabskie plemiona koczownicze -zmarł w 632 r.
Zasady islamu:
– jest jeden bóg – Allah -jego nauki głoszą prorocy (jak Mahomet, a wczesniej Chrystus, Mojżesz i Abraham) -wiara w Sąd Ostateczny -Bóg jest „bezcielesny” – nie wolno przedstawiać jego osoby – święta księga – Koran – składa się ona ze 114 sur (pieśni) – zapisy nauk Mahometa (zasady wiary, przepisy dot. kultu, wzorce postępowania, przepisy prawa karnego i cywilnego), spisany po jego śmierci -szariat – to zapisy prawa dot. życia wyznawców islamu -sunna – zbiór opowiadań o życiu Mahometa
Podstawami wiary jest „5 filarów islamu”: 1. wyznanie wiary 2. jałmużna 3. modlitwa 5 razy dziennie – twarzą zwróconą do Mekki 4. post – ramadan 5. pielgrzymka do Mekki (raz w życiu)
oprócz tego: -szerzenie wiary poprzez „świętą wojnę” – przeciw niewiernym – dżihad – śmierć w tej wojnie zapewnia zbawienie -nie wolno im jeść wieprzowiny i pić alkoholu -obrzezanie
Podboje Arabów i organizacja państwa: a. następcy Mahometa, przyjmowali tytuł kalifa (przywódca, następca proroka) i rozpoczęli rozszerzać granice państwa:
-kalifowie byli początkowo wybierani i stali na czele państwa teokratycznego (stolica w Medynie): Abu Bakr, Ali, Omar (Umar), Osman (Usman) – podbój Syria, Palestyna, Persja, Armenia, płn. Afryka (Egipt, Libia)
-kalif Moawi – zapoczątkował dynastię Omajjadów (Umajjadów) i przeniósł stolicę do Damaszku – dalsze podboje: Maghreb (dziś Maroko), tereny płw. Iberyjskiego (zatrzymani przez Franków w bitwie pod Poitiers), dalej na wschód aż po Indie. Za tej dynastii muzułmanie podzielili się na dwa odłamy: sunnitów (za źródło wiary uznają Sunnę) i szyitów (uznają tylko Koran)
– kolejną dynastią byli Abbasydzi – stolicę przenieśli do Bagdadu, państwo przestaje być teokratyczne i zaczyna czerpać ze wzorców ustrojowych Bizancjum; podbój na terenie Sardynii, Korsyki, Sycylii.
-emir – zarządca prowincji -charadż – podatek nakładany na niewiernych -Arabowie nie dążyli do wyniszczenia ludności podbitej, nie narzucali im swojej wiary, byli tolerancyjni. – islamizacja ludów – dla wielu islam był atrakcyjniejszy niż np. religie politeistyczne, wiec przechodzili -arabizacja kultury – przejmowanie kultury arabskiej
Kultura arabska
a. nauka i literatura -prawo – Sunna i Koran – rozwój badań teologicznych i prawniczych -przejęli dorobek cywilizacji starożytnej Grecji i Rzymu- filozofia, matematyka, medycyna (Arystoteles, Galen)- tłumaczyli te prace na język arabski – Ibn Sina (Awicenna) – medyk i filozof – zebrał wiedzę medyczną w swoim „Kanonie medycyny” – bardzo mocno wpłynął na europejską medycynę – przetłumaczono na łacinę – matematyka – z Indii przejęli system dziesiętny, cyfry (arabskie) -„Księga tysiąca i jednej nocy”
b. sztuka i architektura – budowa meczetów – nie przedstawiali Allaha, Mahometa oraz ludzi i zwierząt – wzory roślinne, geometryczne (arabeski) –> być może ten zakaz wpłynął na ruch obrazoburców w Bizancjum
Human migration – movement of people from one place to another with the intentions of settling, permanently or temporarily at new location.
Types of human migration:
a. Internal migration (or domestic migration) is human migration within a country.
Źródło: http://wlaczpolske.pl/index.php?etap=10&i=1242&nomenu=1 After the World War II under the National Repatriation Office (Państwowy Urząd Repatriacyjny), millions of Poles were forced to leave their homes in the eastern Kresy region and settle in the western former German territories.
b. Emigration – the act of leaving one’s country to settle permanently in another (moving abroad).
c. Immigration – the action of coming to live permanently in a foreign country.
d. A refugee (uchodźca) – a displaced person (wysiedleniec) who has been forced to cross national boundaries and who cannot return home safety.
* asylum seeker -osoba ubiegająca się o azyl An asylum seeker is an immigrant who has been forcibly displaced and might have fled their home country because of war or other factors harming them or their family. He can applie for asylum.
Refugee is someone who is persecuted (it can be race, religion, nationality, membership in a particular social group, or political opinion).
The terms asylum seeker and refugee are often confused.
If asylum seeker’s case is accepted, they become considered a refugee.
Gdzie ludzie na świecie najczęściej migrują? Do jakich państw? (s. 138)
Why do people migrate?
2. The reasons for migrations:
a. economic migration – moving to find work or follow a particular career path b. social migration – moving somewhere for a better quality of life or to be closer to famili or friends c. political migration – moving to escape political persecution or war d. enviromental causes of migration include natural disasters such as flooding
PUSH AND PULL FACTORS
Push factors are the reasons why people leave an area. For example” lack of services, lack of safety, high crime, flooding, poverty, war, crop failure (nieurodzaj), drought (susza), human rights violations.
Pull factors are the reasons why people move to a particular area. For example: higher employment, more wealth (zamożność), better services, good climate, safer or less crime, political stability, more fertile countries (żyźniejsze kraje), lover risk fram natural hazards (zagrożenia)
3. Waves of migration in Europe after Word War II. – War caused that people had been arrived to Great Britain, Germany or France. They was used as a cheaper labour force (siła robocza). – A huge reason for migration was the fall of Communism. People had been leaved their countries for economic reasons. -In 2004 Poland was admitted to UE. EU citizens are free to move and work within the union. – In 2015 – migration crisis. People from Afghanistan, Iraq and Syria. They tried to come to Europe ( through the territory of Italy or Greece).
Liczba wniosków o azyl w państwach UE i EFTA od 1 stycznia do 30 czerwca 2015 według danych Eurostatu.
4. Migration policies
a. Situation of imigrants depends on their legal status: -if they are legally resident they have a permission to stay (pozwolenie), they can work, they have social benefits and they can apply for citizenship (ubieganie się o obywatelstwo). -if they have a refugee status they are protected by international law. -if they are illegaly resident they can be deported to their own country.
b. most countries are trying to help immigrants (but they have problems with hiring a job, language, different culture, lower qualiffications)
5. Immigrants in Poland – from the countries of the former Soviet Union (z krajów byłego ZSRR) – mostly Ukrainians. – Immigrants from Asia (China and Vietnam). – African immigrants, who are studying in our country. – Western immigrants (from USA and Western Europe).
1. Unemployment is the term reffering to people (who are of working age) who are actively seeking a job but they are unable to find work.
Bezrobocie to stan bezczynności zawodowej osoby w wieku produkcyjnym, niemogącej znaleźć zatrudnienia, mimo gotowości i zdolności do podjęcia pracy oraz starań w jej znalezieniu.
2. The Unemployment rate is the ratio of the number of the unemployed to the total number of working population.
Stopa bezrobocia to stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludzi aktywnych zawodowo.
2. What are the causes of rising unemployment? -limited production due to lower demand (mniejszy popyt) -global crisis -lack of compatibility between the education structure and the market needs -transformations in the structure of the economy (e.g. when the large workplaces are closing, bankruptcy) -complicated official procedures and too high taxes -replacing workers with maschines
3. What are the social consequences of unemployment? -economic migration -material and household problems -living on the breadline (życie na granicy ubóstwa) -break up of family ties (leaving home) -the intensification of crimes, addictions, social pathologies -decreasing birth rate (spadek przyrostu naturalnego)
5. The types of the unemployment (connected with the reasons):
a. frictional unemployment– short-term, caused by change of workplace, profession, returning to work after a break. There is no major impact to economy.
Bezrobocie frykcyjne dotyczy osób pozostających bez pracy przez krótki czas na skutek zmiany miejsca pracy lub zawodu.
b. technological unemployment – is caused by replacing workers with machines
Bezrobocie technologiczne – bezrobocie będące następstwem postępu technicznego, ograniczającego zapotrzebowanie na pracę ludzką
c. structural unemployment – appear when qualifications of potental workers don’t meet the needs of employers (e.g. somebody lose their job due to economic transformation or technological changes)
Bezrobocie strukturalne – będące następstwem braku korelacji między zapotrzebowaniem rynku pracy a kwalifikacjami pracowników
d. cyclic unemployment – is related to economic recession, lower demand (niższy popyt).
Bezrobocie cykliczne/koniunkturalne– bezrobocie związane z cyklem koniunkturalnym gospodarki wolnokonkurencyjnej – nasila się w miarę pogłębiania się recesji i maleje w fazie rozkwitu
e. seasonal unemployment – occurs within seasonal industries (tourism, agriculture).
Bezrobocie sezonowe – bezrobocie występujące w branżach charakteryzujących się sezonowością produkcji.
f. voluntary unemployment – bezrobocie dobrowolne (może być także przymusowe – jeżeli ktoś nie może znaleźć pracy wcale)
OTHER TYPES OF UNEMPLOYMENT:
a. long-term – długookresowe – 6 – 12 months b. short-term – krótkookresowe – less than 3 months c. medium-term – średniookresowe – 3 – 6 months d. chronic – długotrwałe – over 12 months e. registred – rejestrowane – when people are registred in labour office (urząd pracy) f. unregistred/hidden – ukryte – when people are not registred in labour office. Sometimes they might be employed on a part-time basis despite expressing readiness to work full-time.
4. Methods for reducing the unemployment / sposoby walki z bezrobociem:
a. active methods / aktywne metody:
– actions taken to maintain existing workplaces, creating new ones,
– giving possibility to training the unemployed (dokształcanie) – vocational training (szkolenia zawodowe)
– promoting small entrepreneurs
– organizing the internships or career consultation
b. passive methods /pasywne metody:
– support actions for the unemployed (it gives them livelihoods)
– social benefits
HOMEWORK
Read about the poverty/destitution (ubóstwo, nędza, bieda) in your books. Pay attention to three poverty lines (granice ubóstwa).
What is KRUS (Agricultural Social Insurance Fund), ZUS (Social Insurance Institution)? What they deal with?
Read about types of social insurance (ubezpieczenie społeczne) in Poland.
Take some notes!
SOCIAL EXCLUSION – POVERTY
Poverty – a state in which a person or comunity meet lack of livelihood (or the financial resources and essentials be enough for the minimum standard of living).
2. Poverty lines in Poland (progi ubóstwa):
Absolute poverty/ extreme poverty means that the income level from employment is too low, so basic human needs can’t be met. Poverty-stricken people and families might live without clean water, healthy food, shelter (schronienie) and medical help. This situation is life-threatening (zagraża życiu).
Relative poverty- People can meet a minimum level of living standards, compared to others in the same time and place. Usually it is 50% of average household expenses in country.
Legal poverty – the income is enough to receiving money from social assistance.
„Ubóstwo w Polsce w latach 2019 i 2020” / GUS
3. KRUS and ZUS
KRUS (Agricultural Social Insurance Fund) is an institution established to realize tasks connected with full servicing of farmers’ social insurance.
ZUS (The Social Insurance Institution) is a Polish state organization responsible for social insurance of Poland citizens. Social Insurance Institution is one of the biggest public institutions in Poland. Its tasks are:
– collection of health insurance fees
– payment of benefits
– control people using benefits
4. Social Insurance Institution works thanks to intergenerational solidarity. It means that benefits for retirees and pensioners (or other benefits) are payed from contributions of actively employed.
5. What kind of social insurance in Poland we have? – retirement pension insurance – ubezpieczenie emerytalne, – disability pension insurance, – ubezpieczenie rentowe (renta z tytułu niezdolności do pracy) – sickness insurance – ubezpieczenie zdrowotne – accident insurance – ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków.
ROSJA A KRÓLESTWO POLSKIE W REWOLUCJI W Rosji wybuchła przeciwko archaicznemu ustrojowi i stosunkom społecznym. W Królestwie Polskim łączyła postulaty społeczne z narodowymi.
I. Rewolucja 1905 r. w Rosji – przyczyny a. ustrój polityczny i gospodarczy Rosji (absolutyzm, brak nowoczesnych rozwiązań, zacofane rolnictwo, niewielki przemysł), nieudolność rządów Mikołaja II
b. Rosja poniosła klęskę w wojnie z Japonią, która toczyła się w latach 1904-1905
c. społeczeństwo rosyjskie zaczęło domagać się swobód politycznych i poprawy warunków życia
2. Wybuch rewolucji
a. krwawa niedziela – wojsko otworzyło ogień do pokojowej manifestacji w Petersburgu – 22 I 1905 r.
b. fala strajków w Rosji (powodem krwawo tłumione strajki i demonstracje w Imperium Rosyjskim, bunty żołnierzy, robotników, chłopów; komuniści dążą do przejęcia władzy; kompromitujący pokój z Japonią)
3. W październiku 1905 r. car Mikołaj II wydał Manifest październikowy, w którym zapowiedział:
a. nadanie swobód obywatelskich
b. zwołanie parlamentu – tzw. Dumy Państwowej
4. Skutki:
a. w styczniu 1906 r. przeprowadzono wybory do I Dumy Państwowej (tak naprawdę to niewiele znaczący organ)
b. represje (np. tzw. stołypinowska)
c. wzrost radykalnych ugrupowań politycznych (np. bolszewicy –> rewolucja 1917)
d. ograniczone reformy
II. Rewolucja 1905 w Królestwie Polskim
1. Sytuacja w Królestwie Polskim
a. rusyfikacja
b. odrębność Królestwa Polskiego ograniczona po powstaniu styczniowym (tzw. Kraj Nadwiślański”)
c. dorasta pokolenie, które nie pamięta klęski powstania styczniowego, a jest wychowane w tradycji niepodległościowej
d. kryzys gospodarczy (wzrost bezrobocia, pogorszenie warunków życia)
e. nastroje społeczne uległy radykalizacji (demonstracje antyrosyjskie brutalnie rozpędzane przez Rosjan, w siłę rosną ugrupowania socjalistyczne -np. Organizacja Bojowa PPS)
2. Przebieg po „krwawej niedzieli”
a. formy walki
– manifestacje
– strajki (np. strajk szkolny zorganizowany przez PPS i SDKPIL; strajki w Łodzi – tzw. powstanie czerwcowe)
– zamachy na rosyjskich funkcjonariuszy
b. postulaty
– społeczne: podwyżki wynagrodzeń, wprowadzenie ośmiogodzinnego dnia pracy
– narodowe– żądanie swobód w oświacie, sprzeciw rusyfikacji, niepodległość, zwołanie parlamentu, wprowadzenie konstytucji
5. Skutki rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim
a. śmierć wielu ludzi
b. ustępstwa cara, np. uzyskanie prawa do zakładania stowarzyszeń kulturalnych i oświatowych – powstała Polska Macierz Szkolna,
c. złagodzenie cenzury
d. rozłam w ruchu socjalistycznym
c. prawo do udziały w wyborach do rosyjskiej Dumy Państwowej
1.Cesarstwo bizantyjskie powstało w wyniku podziału dawnego cesarstwa rzymskiego część wschodnią i zachodnią (395 r. – Teodozjusz Wielki) -będzie kontynuowało tradycje Cesarstwa rzymskiego -stolica Konstantynopol – szlaki handlowe – na czele bazyleus i autokrator – najwyższy władca świecki, ma zwierzchność również nad kościołem – cezaropapizm –upadek 1453
2. Szczyt potęgi Bizancjum przypada na panowanie Justyniana I Wielkiego: -poszerzył terytorium o północną Afrykę (Wandalowie), Italię (Ostrogoci), poł. tereny płw. Iberyjskiego (Wizygoci) – dążył do odbudowy Imperium Rzymskiego -Kodeks Justyniana –Hagia Sophia –rozwija się handel, rozbudowuje się miasta, liczne osiągnięcia naukowe -skodyfikował prawo – Kodeks Justyniana
3. Wielka schizma wschodnia – 1054 – rozłam w chrześcijaństwie na Kościół wschodni (prawosławny) i zachodni (katolicki).
4. Sztuka bizantyjska:
Hagia Sophia
ikony
mozaiki
5. Ikonoklazm, obrazoburcy – ruch religijny walczący z oddawaniem czci ikonom (przedstawienia świętych, wyobrażenia o ich życiu, charakterystyczny styl dla kościoła prawosławnego). W latach 726- 843 r. ikony były niszczone przez ikonoklastów. Przeciwnikami w walce z niszczeniem ikon byli ikonodulowie.
476 r. – UPADEK RZYMU – Romulus Augustulus, Odoaker, Teodoryk Wielki (władca Ostrogotów)
W V w. rezydencja cesarzy przeniesiona do Rawenny (Flawiusz Honoriusz). Odoaker miał tam stolicę swojego państwa. Następnie Teodoryk.
W wyniku Wielkiej Wędrówki Ludów pojawiły się nowe państwa (sukcesyjne – sukcesor – spadkobierca –> tu w kontekście przejęcia dorobku cywilizacji rzymskiej).
Ostrogoci – Teodoryk Wielki – Italia – 493 – 553 (podbite przez Justyniana Wielkiego)
Longobardowie – 568-774 – Italia – najazd Franków
Wizygoci – Hiszpania i południowa Galia – 467 – 711 – podbici przez Arabów
Wandalowie –
Anglosasi –
Burgundowie –
Frankowie – jaki teren? kiedy? jaki skutek? *V w. Chlodwig z rodu Merowingów (481 – 511) zjednoczył plemiona frankońskie. Pochodzenie plemienia od Meroweusza. *W 496 r. Chlodwig przyjął chrzest w Reims w obrządku łacińskim (większość plemion wyznawała arianizm – uznawany za herezję). Chrzest zbliżył Franków i inne plemiona zamieszkujące Galię. Dzięki temu państwo mogło się rozwijać, Frankowie przyswajali sobie elementy rzymskiej kultury i asymilowali się z rzymską ludnością Galii. Elementami łączącymi stało się prawo salickie (spuścizna Franków salickich) oraz język (język francuski to język galijski+naleciałości germańskie).
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9d/Les_Francs_entre_400_et_440.svgŹródło: https://lh5.googleusercontent.com/-EArOUqdGs_g/VINgaQB0YRI/AAAAAAAAB3s/J76cZDpK6xo/w766-h695-no/pa%C5%84stwo%2Bfrank%C3%B3w%2Bw%2BV%2B-%2BVIII%2Bw..pngChlodwig I Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/Fran%C3%A7ois-Louis_Dejuinne_(1786-1844)-_Clovis_roi_des_Francs(465-511).jpgChrzest Chlowiga
Średniowiecze trwa 10 wieków (ponieważ Polska wkroczyła na widownię dziejów w końcu X wieku – polskie średniowiecze jest o połowę krótsze).
Średniowiecze = wieki średnie?
Badaniem średniowiecza zajmują się mediewiści.
Rodzaje źródeł pisanych:
1. OPISOWE (relacyjno-narracyjne)
a. ROCZNIKI – b. KRONIKI – c. GESTA d. ŻYWOTY ŚWIĘTYCH e. MIRACULA
* hagiografia – ukazują życie świętych oraz ich kult * pieczęcie – stanowią świadectwo wiarygodności – nadaje moc prawną pismu lub dokumentowi
2. NORMATYWNE (aktowe, formalne) a. dokumenty – określa stan prawny, zawiera różne formy uwierzytelniania b. księgi wpisów – prowadzone przez kancelarie – informacja jaki dokument, komu i co zawierał c. rejestry dóbr i powinności chłopskich d. kodeksy – zbiory praw
Rodzaje źródeł niepisanych
-architektura i sztuka -źródła ikonograficzne – malowidła, rysunki, rzeźby, iluminacje (inaczej miniatury – ilustracje w książkach, które zdobiły), herby (ustalony znak osób, rodów, miast lub państw)
Rodzaje źródeł niematerialnych:
– onomastyka – bada nazwy własne. Antroponimia – bada nazwy ludzi. Toponomastyka – toponimia – nazwy miejscowe (miejscowości, rzeki, góry itp.)
-etnologia (porównuje kultury) i etnografia (opisuje kultury)
– specyficzny krajobraz naturalny lub ukształtowany przez człowieka
Nauki pomocnicze historii:
Paleografia i epigrafika – odczytywanie źródeł pisanych (inskrypcje lub teksty na papierze) – ważne są tu również narzędzia, takie jak materiał pisarski
*palimpset – pergamin (wyprawiona skóra), z którego zeskrobano jakąś treść i naniesiono nową. Papier pojawił się w XI w. – Arabowie.
Heraldyka
Genealogia – pokrewieństwo pomiędzy postaciami
Dyplomatyka – bada źródła aktowe (np. dokumenty średniowieczne, potwierdza autentyczność, sprawdza czy dokument nie został sfałszowany – falsyfikat
Komitet Pamięci Rotmistrza Witolda Pileckiego ogłasza Międzynarodowy Konkurs Historyczny „Śladami historii Polski – skąd nasz ród”, objęty Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Pana Andrzeja Dudy. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół podstawowych, ponadpodstawowych w Polsce, a także poza granicami naszej Ojczyzny oraz osadzonych w Aresztach Śledczych.
Przedmiotem konkursu jest przygotowanie pracy artystycznej na temat „Śladami historii Polski” – skąd nasz ród” charakteryzującej się pomysłowością, oryginalnością i samodzielnością wykonania, wypełniającej cele i parametry określone w Regulaminie Konkursu. Tematem pracy artystycznej (poezja, plastyka, komiks, znaczek, film) może być wybrana postać, wydarzenia, konspiracja czy inne zagadnienia historyczne lub społeczne.
INFORMACJA POCHODZI ZE STRONY https://kuratorium.katowice.pl/index.php/kuratorium/aktualnosci/miedzynarodowy-konkurs-historyczny-sladami-historii-polski-skad-nasz-rod/
_-_Clovis_roi_des_Francs_(465-511).jpg)
