SPÓŁDZIELNIE
1. Spółdzielnie to dobrowolne zrzeszenia, które zajmują się prowadzeniem działalności gospodarczej w interesie swoich członków.
2. Historia spółdzielczości
a. pierwsze spółdzielnie powstały w I poł. XIX wieku w Anglii (spółdzielnie spożywcze, zrzeszające drobnych producentów i kredytowe)
b. Międzynarodowy Związek Spółdzielczy (1895 r.)
c. pierwsza spółdzielnia w Polsce – Stanisław Staszic – Towarzystwo Rolniczego Ratowania się Wspólnie w Nieszczęściach (1816 r.)
d. rozwój spółdzielczości na ziemiach polskich nastąpił w okresie zaborów i w okresie II Rzeczypospolitej
– powstawały spółdzielnie mleczarskie, spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie pracy
– w rozwoju polskiej spółdzielczości ogromną rolę odegrali wielkopolscy organicznicy
– Kasy Stefczyka – spółdzielnie oszczędnościowo – kredytowe aby wspierać drobnych rolników
e. w okresie PRL-u ruch spółdzielczy uległ ograniczeniu i deformacji (uległ znacznemu podporządkowaniu władzy)
3. Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze reguluje funkcjonowanie spółdzielni w Polsce
a. spółdzielnie mogą być założone przez dziesięć, czasami mniej osób; przystąpić może dowolna liczba
b. majątek spółdzielni stanowią:
–fundusz udziałowy – powstaje z wpłat członków spółdzielni, odpisów na udziały członkowskie i podziału nadwyżki bilansowej
–fundusz zasobowy – tworzą go: wpłaty wpisowe członków i część nadwyżki bilansowej
– majątek spółdzielni pozostaje prywatną własnością jej członków
– ewentualne straty finansowe spółdzielni mogą dotyczyć tylko wysokości wkładu jej członków
c. każda spółdzielnia musi posiadać statut
d. spółdzielnie podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego
4. Najważniejsze spółdzielnie w Polsce
a. spółdzielnie socjalne –
b. spółdzielnie produkcji rolnej –
c. spółdzielnie mieszkaniowe
d. banki spółdzielcze
e. spółdzielnie kasy oszczędnościowo – kredytowej
ZWIĄZKI ZAWODOWE
1. Związki zawodowe – masowe organizacje społeczne zrzeszające ludzi na zasadzie dobrowolności pracy najemnej w celu obrony ich interesów ekonomicznych.
2. Narodziny ruchu związkowego
a. XIX w. wraz z rozwojem ruchu robotniczego i ideologii socjalistycznej
b. encyklika rerum novarum Leon XIII
c. pierwsze związki zawodowe powstały w Wielkiej Brytanii i USA
d. w państwach totalitarnych ruch związkowy podlegał kontroli władz państwowych
3. Podstawy prawne działalności związków zawodowych w Polsce
a. działają na podstawie Ustawy z dnia 23 maja 1991 r., znowelizowanej w 5 lipca 2018 r.
b. (kto ma prawo przystępować, jakie mają kompetencje, uprawnienia)
c. (sposób zakładania)
d. (centrale związkowe)
4. Główne związki zawodowe w Polsce
a. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”)
b. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ)
c. Forum Związków Zawodowych (FZZ)
ORGANIZACJE PRACODAWCÓW
1. Organizacje pracodawców – samorządny i niezależny od administracji państwowej i samorządowej związek zrzeszający pracodawców, którego celem jest obrona interesów i praw pracodawców wobec związków zawodowych i organów władzy i administracji.
a. organizacje pracodawców działają na mocy Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców
b. najważniejsze organizacje pracodawców w Polsce:
– Związek Rzemiosła Polskiego
– Business Centre Club
– Konfederacja Lewiatan