I. LEGISLACJA – prawodawstwo, stanowienie prawa, organy państwowe i samorządowe tworzą akty powszechnie obowiązujące na danym terenie
Ustawodawstwo (tryb wprowadzania ustaw) zostało określone w Konstytucji RP oraz Ustawie z dn. 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych –> zapis jak należy ogłaszać tekst jednolity (aktualną wersję aktu normatywnego).
*umowy międzynarodowe zostały uwzględnione w Ustawie z dn. 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych
2. REDAKCJA AKTÓW NORMATYWNYCH – każdy akt normatywny, jego formułowanie i nowelizacja następują w ściśle określony sposób (czyli każdy akt normatywny jest uporządkowany):
-księgi, tytuły, działy, rozdziały…
-artykuły, ustępy, punkty, litery i tiret, paragraf…
Zasady techniki prawodawczej – załącznik do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dn. 20 czerwca 2002 r.
II. PROCES LEGISLACYJNY – proces tworzenia prawa – ustawa zwykła
ETAPY PROCESU LEGISLACYJNEGO
1. Inicjatywa ustawodawcza:
a. 6 podmiotów ma prawo złożyć pisemny wniosek do Sejmu RP, do którego dołącza się:
-uzasadnienie potrzeby i celu uchwalenia ustawy
-wskazanie źródeł finansowania
-rozporządzenia do ustawy
-oświadczenia o zgodności projektu z prawem UE
Podmioty uprawnione do złożenia projektu
a. GRUPA POSŁÓW 15 posłów
-„szybka ścieżka poselska” bo nie trzeba przeprowadzać konsultacji, szybciej niż rządowy i senacki
b. KOMISJA SEJMOWA
-wszystkie komisje poza śledczą
-wniosek składa kolegialny organ sejmowy złożony z przedstawicieli różnych klubów i kół parlamentarnych
-obywatele mogą skierować petycję do komisji
c. SENAT RP
-ograniczona możliwość korzystania z inicjatywy
-wnioskodawcą musi być cała izba
-10 senatorów lub komisja senacka może złożyć wniosek u Marszałka Senatu
-następują trzy czytania jak w Sejmie
d. PREZYDENT RP
e. RADA MINISTRÓW
-rządowy proces legislacyjny
f. OBYWATELE 100 tys.
-mają czynne prawo wyborcze do sejmu
Aby Sejm mógł rozpocząć prace nad jakimś projektem (ustawy lub uchwały), Marszałek Sejmu musi go najpierw skierować do pierwszego czytania.
Projekt przekazywany jest Marszałkowi Sejmu. „Sejmowa zamrażarka” –> projekt przetrzymywany jest tam przez Marszałka Sejmu. Projekt musi być wolny od wad prawnych. Marszałek może wzywać autora projektu do usunięcia wad prawnych przez dowolnie długi okres czasu na podstawie swojej arbitralnej oceny – i ten czas nazywany jest potocznie „zamrażarką Marszałka”.
2. Trzy czytania:
I. Prezentowana jest treść, można kierować pytania wnioskodawcy, prezentowane jest uzasadnienie. Pierwsze czytanie kończy się przyjęciem projektu bez zmian lub z poprawkami albo odrzuceniem.
II. Przedstawia się sprawozdanie komisji, można zgłaszać poprawki i wnioski (zgłasza je wnioskodawca, grupa 15 posłów, przewodniczący klubu lub koła poselskiego, Rada Ministrów). Do tego momentu wnioskodawca może projekt wycofać.
III. Na trzecie czytanie przypada głosowanie nad całością projektu, poprawkami, a na koniec przyjęciem w całości. Zwykłą ustawę uchwala się zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
3. Uchwalenie przez Sejm i skierowanie ustawy do Senatu
-senatorowie mogą ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki do ustawy lub odrzucić ją w całości.
-decyzję podejmują zwykłą większością głosów (musi być obecna co najmniej połowa składu) simple majority vote
-mają 30 dni
5. Przyjęcie przez Senat i skierowanie do prezydenta lub powrót do Sejmu
-jeśli uchwalą poprawki projekt wraca do Sejmu i posłowie mogą poprawki odrzucić (mogą odrzucić też senacką uchwałę o odrzuceniu ustawy w całości) bezwzględną wiekszością głosów – absolute majority vote (liczba głosów oddanych za jest większa niż przeciw i wstrzymujących się, więcej niż 50 % wszystkich głosów za > przeciw + wstrzymujący się większość)
**większość zwykła, czyli sytuacja, gdy więcej jest głosów „za” niż „przeciw”, głosów wstrzymujących się nie doliczamy, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (460/2= 230) za > przeciw
***większość kwalifikowana wyrażona jest ułamkiem zwykłym większym od 1/2 (np. 2/3, 3/5) qualified majority vote.
4. Promulgacja
– potwierdzenie przez prezydenta – 21 dni na podpisanie
Weto prezydenckie – umotywowany wniosek o ponowne rozpatrzenie ustawy przez Sejm. Weto może być odrzucone przez Sejm większością kwalifikowaną 3/5. Wtedy prezydent musi podpisać w ciągu 7 dni. Weto ma charakter zawieszający a nie odrzucający. Może też skierować do Trybunału Konstytucyjnego.
5. Publikacja
– ogłoszenie ustawy – odpowiada Prezes Rady Ministrów.
– Vacatio legis – okres pomiędzy publikacją ustawy a jej wejściem w życie. Standardowo 14 dni.
ZASADY PRAWIDŁOWEJ LEGISLACJI
-zasada niedziałania prawa wstecz
-zasada ochrony praw nabytych
-zasada odpowiedniego vacatio legis
-zasada określoności przepisów prawa
-zasada poszanowania interesów w toku
-zasada zakazująca zmiany prawa podatkowego w trakcie roku
-zasada proporcjonalności
Powyżej omówiono procedurę wprowadzenia ustawy zwykłej. Szczególne procedury ustawodawcze dotyczą:
-pilnego projektu ustawy
-projektu ustawy budżetowej
-projektu ustawy o zmianie konstytucji
RATYFIKACJA
- Procedury przedratyfikacyjne:
-ratyfikacja – formalne zatwierdzenie (zgodne z prawem międzynarodowym i zgoda państwa na przestrzeganie) dokonane przez upoważniony do tego organ
-ratyfikacji w Polsce podlegają umowy międzynarodowe o randze ponadustawowej i podustawowej, które po podpisaniu i opublikowaniu stają się częścią polskiego systemu prawnego.
2. Duża ratyfikacja – Sejm–>Senat–> zwykła większość głosów –>Prezydent (może zgłosić do Trybunału)
-sojusze, pokoje, układy wojskowe i polityczne
-prawa obywatelskie, wolności określone w Konstytucji
-członkostwo w organizacjach międzynarodowych
-obciążające państwo finansowo
-sprawy uregulowane w prawie polskim
3. Wielka ratyfikacja – dot. sytuacji, gdy część kompetencji organów władzy zostaje przekazana organizacji międzynarodowej.
-ścieżka 1 – kwalifikowana większość 2/3 przez Sejm i potem przez Senat (musi być przynajmniej połowa izby)
-ścieżka 2 -ogólnokrajowe referendum – wynik wiążący, gdy będzie frekwencja ponad 50%
-traktat o przystąpieniu Polskie do UE
4. Mała ratyfikacja – jeżeli umowa nie dotyczy tych wymienionych w konstytucji.
-nie potrzeba zgody ustawowej
-Prezes Rady Ministrów powiadamia Sejm o zamiarze podpisania przez prezydenta
ISAP – Internetowy System Aktów Prawnych – Kancelaria Sejmu
Tekst ujednolicony to tekst który zawiera aktualne poprawki, nowelizacje –> nie jest tekstem autentycznym, nie został wydany w dzienniku
Tekst jednolity – oficjalny, ogłoszony w dzienniku, oryginalny.
DWUJĘZYCZNI:
Legislation – process or result of enrolling (zapisywania, rejestrowania), enacting (uchwalania) or promulgating laws by legislature, parliament or another governing body (organ zarządzający).
Statute, law or bill???
statute and act = ustawa
statute –> oględnie o ustawach ( eg. statutes are a source of laws – ustawy są źródłem prawa)
act (of Parliament) –> o konkretnej ustawie ( eg. Environmental Protection Act – ustawa o ochronie środowiska)
bill – projekt ustawy (ale czasem zdarzyć się może, że taka nazwa zostanie) -np. Bill of Rights (1689)
local law acts = local legislation =Local statutes = local enactment- uchwała
regulation – rozporządzenie (regulation having the force of a statute)
Promulgation – formal proclamation or declaration that a new statutory or law is enacted ( uchwalony) after its final approval.
Separation of powers
- legislative power in the Sejm and the Senate,
- executive power in the President and the Council of Ministers, (The Regulation of the Minister of National Education and Sport, Ordinances of the Prime Minister)
- judicial power – in courts and tribunals (judgment – orzeczenie; judgment of the Constitutional Tribunal; constitutional complaint).
GDZIE SZUKAĆ TŁUMACZEŃ https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/17C98969A5C511EDC125767F003357C3/%24file/SŁOWNIK%20PROCEDUR%20PARLAMENTARNYCH.pdf