I. Społeczeństwo – duża zbiorowość społeczna, zamieszkująca dane terytorium, posiadająca wspólną kulturę oraz charakteryzująca się wzajemnością stosunków społecznych. Posiada własną formę zorganizowania i instytucje, jak parlament w państwie czy głównego szamana w plemieniu.
Society is a large group of people living on their own territory. They have the same culture,political authority (institutions) and they are organized for a common purpose.
II. NOTATKA
Typy społeczeństw (podział ze względu na sposób zdobywania środków do życia):
1. Społeczeństwo zbieracko-łowieckie (pierwotne) – Hunting and gathering societies
a. podstawą egzystencji myślistwo, rybołówstwo i zbieractwo (existence in this society is based on: gathering, hunting, fishing)
b. wykorzystywanie prymitywnych narzędzi wykonanych z drewna i kamienia (using simple stone and wood tools)
c. podział pracy wg płci i wieku (division of work is based on gender and age differences)
d. rodzina podstawową formą organizacji społecznej (social organization results from family relationships connecting individual members)
e. koczowniczy tryb życia (these people do not live permanently in the territory and often move in search of food)
f. obecnie spotyka się w Afryce lub Australii (Buszmeni, Aborygeni)
2. Społeczeństwo nomadyczne (pasterskie) / Nomadic (pastoral) societies
a. wędrowny tryb życia – poszukiwanie pastwisk (moving from place to place in search of pastures, where they can graze their herds of animals)
b. liczniejsi niż w społeczeństwie pierwotnym
c. oparte na związkach rodzinnych i pokrewieństwie (podstawą organizacji społecznej rodzina i więzy krwi) (the organization of pastoral societies is based on family relationships and kinship)
d. podział pracy wg. płci (a traditional division into male and female tasks)
e. kiedyś Romowie, dziś społeczeństwa takie występują w Afryce i Azji (np. Mongolia, Gruzja)
2. Społeczeństwo rolnicze / Agricultural societies
a. podstawą egzystencji rolnictwo i hodowla zwierząt (the main source of income is the cultivation of plants and animal raising.)
b. osiadły tryb życia (a sedentary lifestyle)
c. postęp techniczny – wykorzystanie naturalnych źródeł energii (siła wiatru i wody) ( technological development)
d. wykształcenie się skomplikowanej struktury społecznej (they create social structure)
e. ograniczona ruchliwość społeczna – funkcjonowanie zamkniętych stanów (restriction in social mobility)
f. na terenie Europy czasy feudalizmu, aktualnie w Afryce, Azji, Ameryce Południowej (f. ex. the period of feudalism, at present in Africa, Asia or South America)
3. Społeczeństwo industrialne . (Industrial societies)
a. społeczeństwo industrialne wykształciło się pod wpływem rewolucji przemysłowej (wpływ miała industrializacja i urbanizacja) (The emergence of industrial society is associated with: the industrial revolution – the process of rapid development of industry which started in the 18th century in England; its concentration was in large production plants.
b. rozkład struktury stanowej i wzrost znaczenia podziałów klasowych (degradation in estates and growing division into classes)
c. zmiany w strukturze społecznej – szybki wzrost liczby robotników (increase in the number of factory workers)
d. wzrost znaczenia burżuazji finansowej i przemysłowej ( increased the importance of bourgeois)
e. duża ruchliwość społeczna (a huge social mobility)
4. Społeczeństwo postindustrialne (postprzemysłowe) – Post-industrial societies – were formed as a result of rapid scientific and technological development and social changes that took place in the 20th century
a. wzrost znaczenia sektora usług (increased importance the provision of services)
b. automatyzacja, robotyzacja i komputeryzacja procesów produkcyjnych ( production is based on technological achievements: automation, computerization, robotization)
c. wiedza staje się główną wartością ekonomiczną (knowledge becomes a valued form of capital)
d. duża ruchliwość społeczna (high social mobility)
e. indywidualizm
Typologia według gwałtownych przemian XIX w.:
SPOŁECZEŃSTWA TRADYCYJNE (przedindustrialne) -TRADITIONAL SOCIETIES to każde społeczeństwo, które nie osiągnęło etapu społeczeństwa przemysłowego (czyli rolnicze pasterskie itd…). Cechy – wysoki analfabetyzm, dominacja grup pierwotnych nad wtórnymi, zamieszkiwanie wsi, niewielka rola pieniądza w handlu, tradycyjny podział ról społecznych, hierarchia patriarchalna.
SPOŁECZEŃSTWA NOWOCZESNE – MODERN SOCIETIES – społeczeństwa od industrialnego po współczesne. Członkowie zamieszkują w miastach, skomplikowany podział pracy, technologie informatyczne i komunikacyjne, ważne są środki masowego przkazu.
5. Cechy społeczeństw współczesnych (Modern societies):
a. społeczeństwo otwarte (open societies) –tolerancja, indywidualizm, wolność i odpowiedzialność jednostki, ochrona ludzkiej godności jako priorytet
b. społeczeństwo konsumpcyjne (consumerist society)– nastawione na konsumpcję, kupowanie, posiadanie różnych towarów
c. społeczeństwo informacyjne (information society)– najbardziej cenionym towarem jest informacja pozyskiwana, przetwarzana i rozpowszechniana przy pomocy nowoczesnych technologii
d. społeczeństwo masowe (mass society)– zanikiem postaw indywidualistycznych
Więcej informacji po angielsku możesz znaleźć: https://k12.libretexts.org/Bookshelves/Sociology/04%3A_Social_Structure/4.03%3A_Types_of_Societies
III. Wykonaj zadania:
Zadanie 2.
O rodzaju społeczeństwa:
W społeczeństwie tym jednostka ma prawo do osobistych decyzji, nie jest skrępowana przez wspólnotę. Wyróżnikiem tego społeczeństwa jest równość wszystkich ludzi i możliwość swobodnej oceny, krytyki i kontroli poczynań władzy. Społeczeństwo to charakteryzuje się pluralizmem i wielokulturowością, a zmiana elit władzy następuje w wyniku demokratycznych procedur.
Na podstawie: Ł. Zamęcki, Społeczne podstawy ładu politycznego, Warszawa 2011, s. 69.
Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.
Powyższy tekst opisuje społeczeństwo:
A. otwarte.
B. zamknięte.
C. tradycyjne.
D. industrialne.
|Zadanie 3.
O rodzaju społeczeństwa:
W społeczeństwie tym jednostka ma prawo do osobistych decyzji, nie jest skrępowana przez wspólnotę. Wyróżnikiem tego społeczeństwa jest równość wszystkich ludzi i możliwość swobodnej oceny, krytyki i kontroli poczynań władzy. Społeczeństwo to charakteryzuje się pluralizmem i wielokulturowością, a zmiana elit władzy następuje w wyniku demokratycznych procedur.
Na podstawie: Ł. Zamęcki, Społeczne podstawy ładu politycznego, Warszawa 2011, s. 69.
Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.
Powyższy tekst opisuje społeczeństwo:
A. otwarte.
B. zamknięte.
C. tradycyjne.
D. industrialne.