Zabór rosyjski a. Rada Regencyjna (Warszawa) – formalnie
Zabór austriacki b. Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (Cieszyn) c. Polska Komisja Likwidacyjna (Kraków)
Zabór pruski d. Naczelna Rada Ludowa (Poznań)
II. Powstanie polskich władz centralnych – 11 listopada 1918 r. – data odzyskania niepodległości 1. Piłsudski 11 listopada 1918 r. przejmuje władzę cywilną i wojskową (z ramienia Rady Regencyjnej)
2. Piłsudski powołuje rząd Jędrzeja Moraczewskiego. a. lewicowy charakter rządu b. reformy – ośmiogodzinny dzień pracy – płaca minimalna – system ubezpieczeń społecznych – prawa wyborcze dla kobiet
3. Jędrzej Moraczewski wydaje dekret, gdzie powołuje Piłsudskiego na Tymczasowego Naczelnika Państwa – najwyższa władza cywilna i wojskowa do zwołania Sejmu Ustawodawczego. – dekret ustalający datę wyborów do sejmu na 26 stycznia 1919 r. – dekret o ordynacji wyborczej – państwa zachodnie rządu Moraczewskiego nie uznają
4. Komitet Narodowy Polski w Paryżu – wciąż działa, uznawany jest przez państwa ententy (m.in. Roman Dmowski , Ignacy Paderewski), dlatego należało pozwolić na ich udział we władzy.
5. Utworzenie rządu Ignacego Paderewskiego (styczeń 1919 r.) – z udziałem narodowej demokracji
III. Sprawa polska na konferencji paryskiej 1. Stosunek państw ententy do odradzającego się państwa polskiego a. poparcie Francji – Georges Clemenceau (bo nie chcą, żeby Niemcy się wzmocniły) b. sceptycyzm Wielkiej Brytanii – David Lloyd George (boją się bolszewików)
2. Postanowienia traktatu wersalskiego (28 VI 1919 r.) 1. Uznanie niepodległej Polski
2. Przyznanie Polsce Pomorza Gdańskiego, Wielkopolski oraz części Kujaw z Bydgoszczem
3. Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska
4. Plebiscyty na Śląsku, Warmii i Mazurach oraz Powiślu – kryterium etniczne było najbardziej brane pod uwagę.
5. Zobowiązanie Polski do podpisania tzw. małego traktatu wersalskiego (gwarancje dla mniejszości narodowych w Polsce)
III. Trudności z odbudową państwa polskiego
1. Zniszczenia wojenne i straty demograficzne a. polityka rabunkowa okupantów
2. Zróżnicowanie gospodarcze i cywilizacyjne obszarów wcześniej należących do różnych zaborców a. ziemie byłego zaboru pruskiego: – dobrze rozwinięta infrastruktura – wysoki poziom rozwoju miast – dobrze rozwinięte rolnictwo b. ziemie dawnego zaboru rosyjskiego i austriackiego – opóźnienie cywilizacyjne – dominacja wielkiej własności ziemskiej i karłowatych gospodarstw chłopskich c. inflacja d. zróżnicowanie ustrojowe e. zróżnicowanie prawne f. brak jednego systemu finansowego g. brak połączeń komunikacyjnych (nierównomierny rozwój sieci kolejowej, w zab. rosyjskim inna szer. torów)
3. Społeczeństwo a. Migracje ludności b. Polska państwem wielonarodowym c. Analfabetyzm d. Brak kadry urzędniczej
II. Państwa Skandynawskie: a. Normanowie – Wikingowie – Skandynawowie (różnice?) b. osadnictwo w całej Europie. Przyczyny ekspansji: -brak ziemi pod uprawę, -surowy klimat -wyż demograficzny -walki dynastyczne -grabieże i rozboje c. Normandia d. Dania, Norwegia, Szwecja.
Konsekwencje patologii w życiu politycznym: -zagrażają demokracji i dobrej administracji -lekceważenie procedur -marnotrawienie zasobów -podważają zaufanie obywateli do instytucji publicznych -spadek działalności administracji
CELE 1. Dowiesz się, kiedy i dlaczego doszło w Rosji do rewolucji komunistycznej 2. Poznasz skutki rewolucji dla rodziny carskiej i Rosjan.
Jak się przedstawiała sytuacja społeczno-polityczna w Rosji po rewolucji 1905–1907?
1. Geneza rewolucji w Rosji a. kryzys polityczny carskiej Rosji „kolos na glinianych nogach”. b. klęski militarne w I wojnie światowej – utrata zachodnich rejonów państwa – duże straty c. zła sytuacja gospodarcza – pogorszenie się warunków życia robotników i chłopów – niedostateczne zaopatrzenie w żywność i opał oraz drożyzna. d. wpływy Rasputina https://www.youtube.com/watch?v=Fb57bY17b60
2. Rewolucja lutowa a. wybuch strajku w Petersburgu– 23 II 1917 r. (8 III 1917 r.) b. wojsko poparło strajkujących c. abdykacja cara Mikołaja II 2 III 1917 r. (15 III 1917 r.) d. powstanie Rządu Tymczasowego oraz Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (PRRiŻ)
2. Okres dwuwładzy w Rosji a. działalność Piotrogrodzkiej Rady Robotników i Żołnierzy (PRRiŻ) – do Piotrogrodu przybył Włodzimierz Uljaow Lenin, który ogłosił tezy kwietniowe – program obalenia rządu burżuazyjnego i zastąpienie go Radami Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W praktyce chodzi o przejęcie władzy przez bolszewików.
Praca z tekstem źródłowym: 1. Przedstaw główne postulaty bolszewików zawarte w tezach kwietniowych. 2. Wytłumacz, jaki ustrój przyszłej Rosji zapowiedziano w tezach. 3. Przedstaw stosunek Lenina do uczestnictwa Rosji w wojnie.Opisz rolę, jaką Lenin przewidział dla bolszewików w światowym ruchu komunistycznym. 4.Wymień postulaty gospodarcze zawarte w tezach kwietniowych.
b. działalność Rządu Tymczasowego – wprowadzającego demokratyczne reformy, zapowiedział wybory, premierem Rządu Tymczasowego był Aleksander Kiereński – nieudolny, ludzie niezadowoleni.
3. Rewolucja październikowa a. wzrost popularności bolszewików b. opanowanie przez bolszewików strategicznych obiektów w Piotrogrodzie – 24/25 X 1917 r. (6/7 XI 1917 r.) c. zajęcie przez bolszewików Pałacu Zimowego (siedziby Rządu Tymczasowego) d. powołanie Rady Komisarzy Ludowych z Leninem na czele
Rodzina cara Mikołaja II. Rozstrzelani 17 lipca 1918 r. Domena publiczna
4. Rządy bolszewików a. podpisanie przez bolszewików traktatu pokojowego z Niemcami w Brześciu Litewskim – 3 III 1918 r. – traktat brzeski oznaczał klęskę Rosji w wojnie z państwami centralnymi b. bolszewicy rozwiązali Zgromadzenie Narodowe c. wprowadzenie przez bolszewików terroru – polegał na sprawowaniu władzy przez zastraszanie – narzędziem terroru była Czeka – Komisja Nadzwyczajna do Walki z Kontrrewolucją i sabotażem – na jej czele stał Feliks Dzierżyński d. wprowadzenie dyktatury proletariatu
Zagadnienia do kartkówki: 1. Przyczyny I wojny światowej (czego chciały poszczególne państwa europejskie). 2. Wybuch I wś. Kto z kim kiedy zaczął i dlaczego. Trójprzymierze i trójporozumienie. 3. Przebieg wojen na froncie wschodnim i zachodnim. 4. Zakończenie wojny i skutki. 5. Dwie rewolucje w Rosji.
I. Zapoznaj się z materiałem podręcznikowym (s. 208 – 210 do podrozdziału „Początek reform oświeceniowych w Prusach”).
Zastanów się, w jaki sposób Prusy stały się jednym z najsilniejszych mocarstw ówczesnej Europy?
Przyjrzyj się mapie na s. 210. Odpowiedz na pytania, które zostały do niej dołączone. Odpowiedzi nie musisz zapisywać.
Zapisz notatkę:
PRUSY
Budowa rządów absolutnych przez elektora Fryderyka Wilhelma Hohenzollerna (1640-1688 r.) a. zerwanie zależności lennej Prus Książęcych od RON b. koronacja Fryderyka I Hohenzollerna w 1701 r. na króla PRUS (zwróć uwagę na zmianę nazwy) c. dzięki udziałowi w wojnie północnej po stronie Rosji i Saksonii uzyskał Pomorze Zachodnie ze Szczecinem. d. scentralizował państwo tworząc nowoczesną administrację (powstały nowe kolegialne organy centralne – ministerstwa (np. Generalny Dyrektoriat Finansów, Wojny i domen; Ministerstwo Sprawiedliwości) e. stworzenie silnej armii – „król sierżant”, dyscyplina-porządek – procedury f. militaryzacja kraju g. obowiązek szkolny
Fryderyk II Hohenzollern – filozof i reformator a. wprowadził politykę merkantylizmu w państwie – bogactwo kraju liczy się poprzez zgromadzenie największej ilości kruszcu, państwo musi eksportować towary, aby się bogacić. b. zarządzał państwem w duchu Oświecenia – tolerancja religijna, zakaz torturowania podczas śledztwa, polepszenie sytuacji sanitarnej w kraju, kodyfikacja prawa, powszechny obowiązek szkolny. c. utrzymywał dyscyplinę w wojsku d. udział w wojnie siedmioletniej oraz w wojnach śląskich. e. w wyniku rozbiorów RON przyłączył do Prus kolejne ziemie.
II. Zapoznaj się z pozostałym materiałem podręcznikowym dotyczącym sytuacji w Austrii (s. 210 – 211).
W tabeli „Warto wiedzieć” (s. 211) wymieniono wiele państw wchodzących w skład Monarchii Habsburskiej. Jak udało się jej tak mocno zwiększyć terytorium? Czy tylko w wyniku wojen? Niech podpowiedzią będzie dla Ciebie poniższy cytat:
Maciej Korwin, król Węgier i Czech powiedział „ Bella gerant alii, tu, felix Austria, nube!”, co znaczy: „Niech inni walczą między sobą, a ty szczęśliwa Austrio, żeń się!”.
2. Zapisz notatkę lekcyjną:
AUSTRIA 1. Maria Teresa i Józef II – reformy a. wprowadzenie merkantylizmu w gospodarce b. ujednolicenie administrację terytorialną c. centralizacja państwa (powstała Rada Państwa) d. nałożenie stałych podatków na duchowieństwo i szlachtę e. reforma sądownictwa f. reformy szkolnictwa i oświaty (zwłaszcza rozbudowa szkół podstawowych/elementarnych) g.józefinizm – polityka wobec Kościoła i kleru: – wydanie edyktu tolerancyjnego -ograniczenie wpływów papieża i podporządkowanie duchowieństwa państwu -kasata zgromadzeń zakonnych niezajmujących się szkolnictwem lub pielęgnacją chorych h. polityka wobec chłopów – ograniczenie pańszczyzny
W ramach utrwalenia wiadomości możesz zapoznać się z poniższą lekcją online:
I.Prawo administracyjne – gałąź prawa obejmująca: -normy regulujące funkcjonowanie i organizację organów administracji publicznej -stosunki między tymi organami i obywatelami (na ogół jedna strona podporządkowana jest drugiej, inaczej niż w prawie cywilnym i karnym, gdzie jest równość stron) -precyzuje sposoby powołania, kompetencje, prawa obowiązki i formę odpowiedzialności organów administracji rządowej i samorządowej
II. Źródłem prawa administracyjnego jest Kodeks postępowania administracyjnego z 1960 roku oraz akty wydawane przez różne organy administracji rządowej i samorządowej.
III. Pojęcia:
1. administracja publiczna – ogół organów państwowych lub samorządowych, które mają zarządzać życiem społecznym.
Rodzaje administracji publicznej: -a. państwowa/rządowa -a. samorządowa
Funkcje: -ochrona porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego (stanowienie, stosowanie i kontrola przestrzegania prawa) -świadczenie usług (wydawanie zaświadczeń, doręczanie zawiadomień)
2. kompetencja – uprawnienie lub obowiązek podmiotu administracji publicznej do podejmowania różnych działań celem realizacji celów.
3. organ administracji publicznej – podmiot wyodrębniony administracyjnie i potwierdzony ustawowo, który posiada określony zakres władzy państwowej
4. urząd – miejsce, gdzie urzędnicy pomagają w realizacji zadań wyznaczonych przez organy administracji publicznej
5. decyzja administracyjna – akt prawny wydawany dla obywatela przez organy administracji publicznej
6. postępowanie administracyjne – akt organu administracyjnego na temat kwestii proceduralnych wynikłych w trakcie postępowania administracyjnego
7. akt administracyjny – wydane na podstawie prawa jednostronne i władcze oświadczenie woli organu administracji publicznej, wiążące obie strony.
I. Absolutyzm oświecony a. system polityczny, w którym władca sprawuje nieograniczoną władzę dla dobra ogółu (przeprowadza reformy militarne, oświatowe i gospodarcze w celu wzmocnienia militarnego, gospodarczego państwa). b. cechy monarchii absolutnych to –wzmocnienie władzy centralnej, –rozwój organów administracyjnych pomagających w zarządzaniu państwem, –rozwój nowej, nowoczesnej armii, –rozwój oświaty, –spadek znaczenia Kościoła, –rozwój gospodarczy
II. Rosja w XVIII w. staje się mocarstwem.
–Piotr I Wielki (1682 – 1725) –Katarzyna II (1762 – 1795)
Reformy za panowania Piotra I Wielkiego (1682 – 1725) a. Przeniesienie stolicy do Sankt Petersburga
b. reforma armii -stworzenie armii poborowej -szkoły wojskowe -flota wojenna
c. reformy administracyjne -likwidacja Dumy Bojarskiej, stworzenie nowego organu władzy – Senatu Rządzącego -utworzył nowoczesne ministerstwa zwane kolegiami -centralizacja administracji – podział kraju na gubernie i prowincje -tabela rang – szlachcic musiał wybrać jedną z trzech dróg kariery: urzędniczej, wojskowej lub duchownej -car przyjął tytuł Imperatora Wszechrosji (1721 – państwo nazwano Cesarstwem Rosyjskim)- jest zwierzchnikiem Cerkwii prawosławnej
d. reformy gospodarcze -wspieranie rozwoju manufaktur i handlu -wprowadził nowe podatki, np. pogłówny
e. reformy obyczajowe -wprowadził do Rosji zachodnie obyczaje i modę -nakazał bojarom (szlachcie rosyjskiej) zgolenie bród
f. reforma oświaty -wprowadzono obowiązek szkolny dla szlachty -rozwój szkolnictwa -powołał Rosyjską Akademię Nauk
W latach 1700 – 1721 trwała wielka wojna północna (III wojna północna), w której wzięły udział: Dania i Norwegia, Rosja, Saksonia, Prusy z jednej strony, a z drugiej Szwecja. Działania częściowo toczyły się na terenie RON. Pokój w Nystad kończący konflikt sprawił, że znaczenie Rosji na arenie międzynarodowej znacznie wzrosło.
Reformy Katarzyny II -umocniła w Rosji absolutyzm -potwierdziła przywileje szlachty (zyskała jej poparcie) -duchowieństwo podporządkowała państwu (państwo płaci im pensje) -Rosja okrzyknięta „trzecim Rzymem”
I. Zapoznaj się z treścią podręcznika s. 96 – 97. Zwróć uwagę, czym jest przekaz medialny i czy jest on obiektywną informacją. Zastanów się również, co zawiera przekaz medialny.Następnie w zeszycie zapisz notatkę:
Przekaz medialny jest informacją, ale nie musi być faktem. Fakt to coś co wystąpiło w rzeczywistości. Przekaz medialny zawiera (wypisz elementy przekazu medialnego): – – – –
Fake news – zmyślone lub niepełne i nierzetelne komunikaty, które wprowadzają ludzi w błąd.
II. Następnie przyjrzyj się schematowi zawartemu na s.98 – 99. Zastanów się kto jest nadawcą i odbiorcą każdego przekazu medialnego oraz w jaki sposób kształtowany jest przekaz (co można zrobić, żeby on trafił do odbiorców).
Zapisz dalszy ciąg notatki:
3. Przekaz medialny powstaje w momencie wyboru wydarzenia lub faktu do zaprezentowania, a kończy się przekazaniem wiadomości konkretnemu odbiorcy. Przekaz kierowany jest do targetu, czyli konkretnej grupy docelowej.
4. Nadawcą musi być osoba wiarygodna i wzbudzająca zaufanie. Na dobór treści wpływa: -interes nadawcy -stanowisko ustalone przez stację czy gazetę -linia programowa redakcji (zasady przedstawiania komunikatów)
5. Przekaz kształtowany jest poprzez formę (powinien wzbudzać emocje, czy zawierać obrazowe przykłady). Zagrożeniem dla obiektywności przekazu są: -oszczędności lub chęć większych zysków -nacisk (np. polityczny, obyczajowy)
6. Techniki medialnej perswazji i manipulacji (wymień):
– – – –
7. Jak rozpoznać prawdziwą informację? -sprawdź źródło -przeczytaj więcej -sprawdź autorów -sprawdź źródła na które się powołuje autor przekazu -sprawdź datę -uważaj na stronniczość – autora i swoją -zapytaj ekspertów