- Podstawowe zasady prawa karnego:
-Zasada odpowiedzialności za czyn – jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu zabronionego
-Zasada winy – sprawca może ponieść odpowiedzialność tylko wtedy gdy wina jest udowodniona
-Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej
-Zasada humanitaryzmu
-Zasada praworządności:
*dotyczy obywatela (przestrzeganie prawa, to co nie jest zabronione jest dozwolone)
dotyczy organów państwowych (to co nie zostało dozwolone jest zabronione) - Podstawowe pojęcia prawa karnego:
-czyn zabroniony prawem – w świetle prawa zachowanie człowieka mające mające znamiona przestępstwa
-przestępstwo -zawiniony i społecznie niebezpieczny czyn, który w momencie jego popełnienia jest zabroniony przez prawo pod groźbą kary
-kontratypy – okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną (niepoczytalność, obrona konieczna, stan wyższej konieczności, rozkaz, działanie w granicach uprawnienia, eksperyment medyczny) - Klasyfikacja przestępstw:
a. ze względu na wysokość kary
– występek – czyn zagrożony karą pozbawienia wolności powyżej 30 dni
– zbrodnia – czyn zagrożony karą co najmniej 3 lat pozbawienia wolności
b. ze względu na rodzaj winy
– umyślne
– nieumyślne
c. ze względu na sposób ścigania
– prywatnoskargowe – ścigane na wniosek
– publicznoskargowe – ścigane z urzędu
Do odpowiedzialności karnej może zostać pociągnięta osoba, która popełniła czyn zabroniony wymieniony w Kodeksie karnym po ukończeniu 17 roku życia, a w wyjątkowych okolicznościach – po ukończeniu małoletni po ukończeniu 15 roku życia
4. Uczestnicy procesu karnego:
a. ograny procesowe:
-prokurator
-policja
-sąd
b. strony procesowe
-pokrzywdzony
-podejrzany lub oskarżony
-oskarżyciel
c. Pomocnicy stron i organów procesowych
-pełnomicnik
-obrońca
d.Osobowe źródła dowodowe:
-świadek
-biegły
Postępowanie karne:
1. Naczelne zasady procesu karnego
a. zasada prawdy materialnej – obowiązek rekonstrukcji fragmentu przeszłości, w którym doszło do przestępstwa
b. zasada obiektywizmu – obowiązek zachowania bezstronnego stosunku sędziego do stron procesu
c. zasada domniemania niewinności – traktowanie oskarżonego jako niewinnego do czasu udowodnienia winy
d. zasada jawności
e. zasada równouprawnienia stron
f. zasada indywidualizacji
g. zasada in dubio – nakazuje interpretować wątpliwości na korzyść oskarżonego
Etapy procesu karnego:
a. postępowanie przygotowawcze (zbieranie dowodów)
– dochodzenie – prowadzone przez policję w spawach lżejszych
– śledztwo – prowadzone przez prokuraturę w sprawach cięższych
b. postępowanie główne (sądowe)
– wniesienie aktu oskarżenia (wniosek o wszczęcie postępowania)
– sprawa główna – rozprawa toczy się przed sądem I instancji (w zależności od rangi sprawy – rejonowym lub okręgowym)
– wydanie wyroku (uniewinniającego lub skazującego)
c. funkcje kary
– odstraszająca
– represyjna
– resocjalizacyjna
– izolacyjna
d. postępowanie odwoławcze– zostaje wszczęte na skutek wniesienia przez stronę środków odwoławczych (apelacja, kasacja)
e. postępowanie wykonawcze – rozpoczyna się w chwili uprawomocnienia wyroku i trwa do zakończenia odbywania kary.