- Po śmierci Władysława Hermana pomiędzy jego synami doszło do wojny, w wyniku której Zbigniew został wygnany, co stało się pretekstem dla króla niemieckiego Henryka V do wojny z Polską w 1109 r. (Bolesław wojnę wygrał, pozwolił Zbigniewowi na powrót, ale na skutek dalszych konfliktów go uwięził i oślepił.) Kraj został zjednoczony. Przyłączone zostało Pomorze (misje christianizacyjne – Otton z Bambergu.
- Bolesław Krzywousty chciał zapobiec bratobójczym walkom o tron między swoimi synami. W 1138 r. ogłosił statut dzielący państwo polskie między synów.
-Śląsk – Władysław Wygnaniec
-Wielkopolska – Mieszko Stary
-Mazowsze – Bolesław Kędzierzawy
-ziemia sandomierska – Henryk Sandomierski
Wydzielono dzielnicę senioralną.
Ustalono zasadę senioratu – dzielnicą senioralną zarządza zawsze najstarszy Piast (oraz pryncypatu – senior ma władzę zwierzchnią nad Polską oraz Pomorzem Gdańskim, decyduje o najważniejszych sprawach państwowych, np. polityka zagraniczna).
Wydzielono dzielnicę wdowią – wdowa Salomea wraz z Kazimierzem Sprawiedliwym, który był pogrobowcem.
3. Testament Krzywoustego wprowadził okres w dziejach Polski zwany rozbiciem dzielnicowym.
4.Pierwszym seniorem po śmierci Bolesława Krzywoustego był Władysław Wygnaniec, który przez spór z młodszymi braćmi i macochą Salomeą został wygnany. Następca – Bolesław Kędzierzawy nie był w stanie obronić się przed najazdem cesarza Fryderyka Barbarossy (1157) i złożył hołd lenny. Po śmierci Bolesława władzę przejął Mieszko Stary, który chciał wzmocnić władzę centralną. Możni się z tym nie zgodzili, pozbawili go władzy i powołali na tron Kazimierza Sprawiedliwego, obalając zasadę senioratu (żyją jeszcze starsi Piastowie, którzy powinni objąć włądzę). Następnie władzę przejął jego syn – Leszek Biały, który rywalizował o prawo do tytułu princepsa z książętami śląskimi oraz Mieszkiem Starym. Leszek został zamordowany, a tytuł princepsa przestał się realnie liczyć.
5. Skutki rozbicia dzielnicowego:
-walki między braćmi – zasada senioroatu została obalona
-polska pozycja międzynarodowa osłabiona
-Polska nie jest w stanie bronić się przed sąsiadami – poszczególne dzielnice są za słabe, aby móc się ochronić się przed zagrożeniem zewnętrznym
-zanik władzy centralnej, na korzyść możnych i duchowieństwa
Ćwiczenie. Do władców przyporządkuj prawidłowe skojarzenia.