Dzień: 2020-09-30

1. Po śmierci Władysława Hermana pomiędzy jego synami doszło do wojny, w wyniku której Zbigniew został wygnany, co stało się pretekstem dla króla niemieckiego Henryka V do wojny z Polską w 1109 r. (Bolesław wojnę wygrał, pozwolił Zbigniewowi na powrót, ale na skutek dalszych konfliktów go uwięził i oślepił.) Kraj został zjednoczony. Przyłączone zostało Pomorze (misje christianizacyjne – Otton z Bambergu.
2. Bolesław Krzywousty chciał zapobiec bratobójczym walkom o tron między swoimi synami. W 1138 r. ogłosił statut dzielący państwo polskie między synów.
   -Śląsk – Władysław Wygnaniec
   -Wielkopolska – Mieszko Stary
   -Mazowsze – Bolesław Kędzierzawy
   -ziemia sandomierska – Henryk Sandomierski
   Wydzielono dzielnicę senioralną.
   Ustalono zasadę senioratu – dzielnicą senioralną zarządza zawsze najstarszy Piast (oraz pryncypatu – senior ma władzę zwierzchnią nad Polską oraz Pomorzem Gdańskim, decyduje o najważniejszych sprawach państwowych, np. polityka zagraniczna).
   Wydzielono dzielnicę wdowią – wdowa Salomea wraz z Kazimierzem Sprawiedliwym, który był pogrobowcem.

3. Testament Krzywoustego wprowadził okres w dziejach Polski zwany rozbiciem dzielnicowym.

4.Pierwszym seniorem po śmierci Bolesława Krzywoustego był Władysław Wygnaniec, który przez spór z młodszymi braćmi i macochą Salomeą został wygnany. Następca – Bolesław Kędzierzawy nie był w stanie obronić się przed najazdem cesarza Fryderyka Barbarossy (1157) i złożył hołd lenny. Po śmierci Bolesława władzę przejął Mieszko Stary, który chciał wzmocnić władzę centralną. Możni się z tym nie zgodzili, pozbawili go władzy i powołali na tron Kazimierza Sprawiedliwego, obalając zasadę senioratu (żyją jeszcze starsi Piastowie, którzy powinni objąć włądzę). Następnie władzę przejął jego syn – Leszek Biały, który rywalizował o prawo do tytułu princepsa z książętami śląskimi oraz Mieszkiem Starym. Leszek został zamordowany, a tytuł princepsa przestał się realnie liczyć.

5. Skutki rozbicia dzielnicowego:
-walki między braćmi – zasada senioroatu została obalona
-polska pozycja międzynarodowa osłabiona
-Polska nie jest w stanie bronić się przed sąsiadami – poszczególne dzielnice są za słabe, aby móc się ochronić się przed zagrożeniem zewnętrznym
-zanik władzy centralnej, na korzyść możnych i duchowieństwa

Ćwiczenie. Do władców przyporządkuj prawidłowe skojarzenia.

1. Po śmierci Bolesława Chrobrego władzę przejmuje Mieszko II i koronuje się w 1025 r. Ziemie którymi władał: Pomorze, Wielopolska, Małopolska, Mazowsze, Kujawy, Śląsk, Lubelszczyzna i Grody Czerwieńskie, Milsko i Łużyce.
2. Na skutek napiętych stosunków z sąsiadami, złej sytuacji gospodarczej państwa oraz konfliktami z braćmi – Bezprymem i Ottonem, Mieszko zostaje wygnany. Rozpoczyna się kryzys monarchii piastowskiej.
3. W 1031 r. cesarz Konrad II oraz ks. ruski Jarosław Mądry najechali na Polskę i odebrali swoje ziemie.
4. Po śmierci Bezpryma Mieszko II wraca do kraju i próbuje zjednoczyć i wzmocnić państwo, ale w 1034 r. umiera, a władzę przejmują możni. Ok. 1037 r. dochodzi do buntu ludowego przeciw uciskowi feudalnemu i przeciw władzy kościelnej, a w 1038 r. książę czeski Brzetysław I najeżdża ziemie polskie, łupi je aż po Wielkopolskę, wywozi relikwie z Gniezna i przyłącza Śląsk do Czech.
5. W wyniku kryzysu polska organizacja kościelna całkowicie upadła. Pomorze wróciło do religii pogańśkiej, wszystkie zdobte przez Bolesława Chrobrego ziemie zostały utracone. Polska straciła znaczenie na arenie międzynarodowej.
6. Kazimierz Odnowiciel zaczął odbudowywać kraj, jednak dopiero jego syn, Bolesław Śmiały koronował się na króla Polski. Popadł w konflikt z biskupem krakowskim Stanisławem, którego skazał na śmierć. Doszło do buntu możnych i władca musiał uciekać na Węgry, gdzie zmarł.
7. Dzięki poparciu możnych (zwłaszcza palatyna Sieciecha) władzę przejął Władysław Herman (brat Bolesława). Głównym celem władcy było ustabilizowanie sytuacji wewnętrznej. Pod wpływem możnych Władysław podzielił swój kraj pomiędzy synów i siebie:
   1.Zbigniew otrzymał Wielkopolskę
   2.Bolesław Małopolskę ze Śląskiem
   3.Władysław zachował Mazowsze z największymi grodami (Kraków, Wrocław, Sandomierz)