1. Geneza a. sytuacja na Bliskim Wschodzie – agresywna polityka Turków seldżuckich – zagrożenie Bizancjum – konieczność obrony chrześcijaństwa przed ekspansją islamską
b. krucjaty podnoszą autorytet Kościoła (walka z papiestwem o inwestyturę) to idea świętej wojny
c. motywacje uczestników krucjat: – nadzieja na zdobycie nowych ziem i bogatych łupów wojennych – obietnica zbawienia – odpust dla uczestników krucjaty
2. Krucjaty
a. apel papieża Urbana II na synodzie w Clermont – 1095 r. b. krucjata „ludowa” – 1096 r.
b. pierwsza krucjata rycerska (1096-1099 r.) – udział 40-60 tys. rycerzy – sukcesy i utworzenie państw (hrabstwa Edessy, księstwa Antiochiii księstwo Trypolisu) – zdobycie Jerozolimy – 1099 r. i utworzenie Królestwa Jerozolimskiego
Gotfryd z Bouillon w dniu 22 lipca 1099 został wybrany na króla Jerozolimy, domena publiczna
c. druga krucjata (1147-1149 r.) – sukcesy Turków i Arabów – utrata Jerozolimy przez krzyżowców – 1187 r. – w rękach krzyżowców pozostały tylko Tyr, Trypolis oraz Antiochia
d. Trzecia krucjata (1189-1192 r.) – udział władców: cesarza Fryderyka II Barbarossy, króla Anglii Ryszarda Lwie Serce, króla Francji Filipa II Augusta – zdobycie Akki
e. kolejne krucjaty nie odniosły już tak dużych sukcesów i zatraciły swój prawdziwy sens.
-krucjata dziecięca – 1292 r. – upadek Akki – ostatniej twierdzy krzyżowców w Ziemi Świętej – koniec krucjat
CZĘŚĆ II – INSTRUKCJA
Zapoznaj się z treścią podręcznika s. 190 – 196. A następnie uzupełnij notatkę oraz przepisz ją do zeszytu.
3. Powstanie zakonów rycerskich (proszę znaleźć informacje, czym te zakony się zajmowały – nie musisz tych informacji zapisywać, po prostu przeczytaj): a. templariusze – 1118 r. (lub 1119 r.) b. joannici – 1154 c. Krzyżacy – 1191 r.
Od lewej: Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie (bożogrobcy), Zakon Krzyżacki, Templariusze, Zakon Maltański (joannici), Zakon Złotego Runa
d. zasady: – podlegały wyłącznie papieżowi – bracia składali zwykłe śluby zakonne – walka z niewiernymi – budowali szpitale, opiekowali się chorymi i biednymi
CELEM lekcji jest wyjaśnienie, dlaczego we Francji doszło do buntu społecznego, który nie tylko obalił monarchię Burbonów, ale w bezpośredni sposób wpłynął na losy całego kontynentu oraz omówienie sytuacji politycznej i społecznej po rewolucji.
1. Przyczyny wybuchu rewolucji we Francji. -społeczne (rozwarstwienie społeczeństwa, rywalizacja stanów, niezadowolenie stanu trzeciego, bieda, oświecenie) -gospodarcze (kryzys, klęska nieurodzaju, podatki, wydatki dworu i króla, drożyzna) -polityczne (szlachta i duchowieństwo chce przywrócenia Stanów Generalnych, burżuazja chce więcej praw politycznych – oni chcą państwa opartego o umowę społeczną)
Karykatura. Domena publiczna.
2. Ludwik XVI zwołał Stany Generalne, żeby uchwaliły nowe podatki – 1789 r.
OKRES REWOLUCJI LUDOWEJ
3. Wybuch rewolucji we Francji : a. przedstawiciele stanu trzeciego dążyli do przeprowadzenia reform społecznych b. przedstawiciele stanu trzeciego ogłosili się Zgromadzeniem Narodowym c. Zgromadzenie Narodowe przekształciło się w Konstytuantę, czyli organ władzy, którego zadaniem było uchwalenie konstytucji d. mieszkańcy Paryża zdobyli i zburzyli Bastylię – 14 lipca 1789 r. – zdobycie Bastylii uznaje się za początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej
Zdobycie Bastylii, domena publiczna
3. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela – 1789 – Konstytuanta a. znosiła podział społeczeństwa na stany b. ustanawiała równość wszystkich wobec prawa c. przyznawała prawa i wolności: – wolność słowa – wolność wyznania – prawo własności – gwarancję nietykalności osobistej – prawo do oporu przeciwko niesprawiedliwości
Król próbował uciec z Paryża wraz z rodziną, ale mu się to nie udało.
OKRES MONARCHII KONSTYTUCYJNEJ
4. Konstytucja z 3 września 1791 r. zakładała:
a. Francja stała się monarchią konstytucyjną – głową państwa pozostawał król – władz króla była ograniczona przepisami konstytucji
b. konstytucja wprowadzała trójpodział władzy: – władza ustawodawcza należała do Zgromadzenia Prawodawczego – władzę wykonawczą sprawował król – Władzę sądowniczą sprawowały niezależne sądy
c. konstytucja gwarantowała wszystkie prawa obywatelskie zapisane w Deklaracji praw człowieka i obywatela
Konstytucja była trzecią na świecie (pierwsza była USA z 4 marca 1789), drugą w Europie (po polskiej z 3 maja 1791 r.)
Rozpoczęto wojnę z Austrią – klęski. Zawiązanie koalicji antyfrancuskiej – cesarz, Prusy, Wielka Brytania.
Z obawy, że król wystąpi przeciw nowemu rządowi – decyzja o aresztowaniu.
OKRES REPUBLIKI
5. Ustanowienie republiki we Francji 1792:
a. 1792 – Zgromadzenie Prawodawcze przeobraża się w Konwent Narodowy, w którym zasiadali umiarkowani republikanie (żyrondyści), słabo zorganizowane centrum (tzw. bagno) oraz radykalni jakobini zwani „górą”, którym przewodzili (Georges Danton, Maximilian Robespierre)
b. wprowadzenie ustroju republikańskiego
c. postawiono króla przed sądem i skazano na karę śmierci za zdradę stanu
c. ścięcie króla – styczeń 1793 r. – wzburzenie innych państw europejskich
Ludwik XVI. Domena publicznaMaria Antonina. Domena publiczna.Egzekucja Ludwika XVI, domena publiczna
OKRES DYKTATURY JAKOBINÓW
6. Dyktatura jakobinów 1793-1794
-powstanie zwolenników króla w Wandei, wybuchły wielkie zamieszki w Paryżu
– władzę we Francji przejął Komitet Ocalenia Publicznego z Robespierrem na czele – początek wielkich prześladowań i licznych egzekucji wrogów rewolucji (tzw. terror jakobiński)
Maksymilian Robespierre, domena publiczna
– uchwalono nową konstytucję (Konstytucja Roku I), , rozpoczęto radykalną walkę z Kościołem, pacyfikowano całe wioski, zgilotynowano tysiące osób – „Rewolucja zaczęła pożerać swe własne dzieci”
-zgilotynowanie najwybitniejszych działaczy rewolucyjnych, w tym Dantona, a po przewrocie termidoriańskim również Robespierrea
RZĄDY DYREKTORIATU
7. Przewrót termidoriański i rządy dyrektoriatu – 1794
-zamach stanu (deputowani), aresztowania jakobinów –> ponieważ był nowy kalendarz rewolucyjny nazwa pochodzi od nazwy miesiąca thermidor
-kalendarz rewolucyjny – (lata liczyły się od proklamowania republiki 22 września 1792)
-nowa konstytucja z 1795, oddająca władzę w ręce 5-cio osobowego dyrektoriatu.
SKUTKI REWOLUCJI FRANCUSKIEJ
-zmiana struktury społecznej (podział na 3 stany)
-arystokracja straciła przywileje
-Kościół utracił na znaczeniu
-umocniła się burżuazja
-przeprowadzenie zmian w gospodarce (przejście do wolnej produkcji)
-decentralizacja władzy mająca na celu ograniczenie króla
I. Koncepcje odbudowy terytorialnej Polski (s. 188)
1. Koncepcja inkorporacyjna
a. koncepcja Romana Dmowskiego b. założenia: – wcielenie do Polski ziem z przeważającą liczbą ludności polskiej – polonizacja mniejszości narodowych
2. Koncepcja federacyjna a. koncepcja Józefa Piłsudskiego b. założenia: – odtworzenie państwa wielonarodowościowego w granicach z czasów Jagiellonów – utworzenie powiązanych sojuszami z Polską niepodległych państw (Litwy, Białorusi i Ukrainy)
II. Walka o granicę zachodnią i południową (s. 189 – 191)
1. Powstanie Wielkopolskie -impulsem było pojawienie się w Poznaniu Ignacego Paderewskiego (drugi dzień świąt Bożego Narodzenia – 26.12.1918) -Powstańcy opanowali prawie całą Wielkopolskę do lutego 1919 -Wielkopolska przyznana Polsce w traktacie wersalskim
2. Traktat Wersalski – dotyczył przebiegu granicy zachodniej (polsko-niemieckiej) – 28.06.1919 – podpisany -Polska otrzymała Wielkopolskę -Polska otrzymała Pomorze Gdańskie bez Gdańska (Wolne Miasto Gdańsk) – 10.02.1920 r. gen. Józef Haller dokonał symbolicznych „zaślubin Polski z Bałtykiem” -decyzja o plebiscytach na Warmii, Mazurach, Powiślu – 11.07.1920 – Polska przegrała, bo większym problemem są bolszewicy na wschodzie – Problem jest taki, że ziemie te zajęli Niemcy (wcinają się w terytorium naszego państwa – Mapa 1)
Sąsiedzi Polski, oprac. H. Tomaszewska
-Śląsk – ustalono plebiscyt – Polacy muszą zrobić wszystko by wygrać
a. I powstanie śląskie (17.08.-24.08. 1919) -Niemcy próbowali sterroryzować polską ludność – Niemcy posiadali wiele kopalń i fabryk – zwalniali Polaków i zatrudniali Niemców (strajk w kopalni Mysłowice – impuls do wybuchu powstania) -powstanie szybko stłumione przez Niemców – o upadku powstania władzę nad obszarem plebiscytowym przejęła Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa . Wkroczyły tam wojska franc., ang. i włoskie.
b. II Powstanie Śląskie (19.08.- 28.08.1920) -Niemcy chcą wykorzystać fakt, że Polacy walczą z bolszewikami więc znów nasilają represje na ludność polską. Dochodzi do starć między POW (Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska) i niemieckimi oddziałami Selbstschutzu. – to spowodowało wybuch II Powstania Śląskiego – Polacy przegrali c. plebiscyt na Górnym Śląsku 20.03.1921 r. -Polacy przegrali (Śląsk miał przypaść Niemcom) -Niemcy oszukiwali – (1.) mieli czas, aby przywieźć na Śląsk ludność, która się tu urodziła i mogła zagłosować – Niemcy, którzy tam nie mieszkali stanowili prawie 20% głosujących. (2.) Dostawali oni potrzebne dokumenty, urlop od pracy, pieniądze na podróż, podczas gdy chcący głosować za Polską zazwyczaj musieli porzucać pracę i podróżować na własny koszt. (3.)Dodatkowo Niemcy obsadzali parafie proboszczami niemieckimi, by Ci nawoływali do głosowania po ich stronie.
d) III Powstanie Śląskie 2./3.05. – 5.08.1921 r. -przygotowane przez POW, na czele stanął Wojciech Korfanty -lepiej przygotowane niż poprzednie -powstańcy opanowali tereny aż po rzekę Odrę -najcięższe walki o Górę Św. Anny -ostatecznie 29% terenów plebiscytowych przypadło Polsce (było tam dużo kopalń i hut) -problem z mniejszościami (bo w Niemczech znalazło się dużo Polaków a na Śląsku polskim dużo Niemców) -1922 – II RP – nadała Górnemu Śląskowi autonomię
Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach Źródło: https://meteor-turystyka.pl/images/places/0/496.jpg
4. Śląsk Cieszyński (patrz Mapa1.) -początkowo teren podzielono według zasady etnicznej -styczeń 1919 – Śląsk Cieszyński zajęły wojska czeskie -Polacy i Czesi próbowali się w tej kwestii dogadać i miał odbyć się plebiscyt -ale do niego nigdy nie doszło, bo w czasie wojny polsko – bolszewickiej Władysław Grabski (premier) udał się na konferencję w Spa (tam miały być omówione różne kwestie dotyczące m. in. granic) i tam obiecano Polsce pomoc w wojnie z bolszewikami pod warunkiem zrzeczenia się tych ziem. -Czechosłowacja otrzymała większość Śląska Cieszyńskiego (Zaolzie, Spisz i Orawa również) – to były tereny w dużej części zamieszkane przez Polaków
III. Walka o granicę wschodnią (s. 191 – 193)
1. Walki o Galicję Wschodnią (patrz Mapa1) a. sytuacja etniczna w Galicji Wschodniej – Polacy dominowali w miastach – Ukraińcy stanowili większość na wsi b. Ukraińcy proklamowali powstanie Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL) – 31.10.1918/1.11.1918 – Szymon Petlura c. opór Polaków doprowadził do wybuchu walk we Lwowie – w walkach uczestniczyła młodzież – „Orlęta Lwowskie” – na pomoc walczącym Polakom skierowano oddziały z Wielkopolski i armię gen. Józefa Hallera
Wojciech Kossak, Orlęta Źródło:https://dzieje.pl/sites/default/files/styles/open_article_750x0_/public/201307/orleta_-obrona_cmen.jpg?itok=s-Hv6Af
2. Wyprawa kijowska Józefa Piłsudskiego a. wiosną 1919 r. wojska polskie ruszyły na wschód, by zająć tereny opuszczane przez oddziały niemieckie b. Józef Piłsudski zawarł sojusz z przywódcą Ukraińskiej Republiki Ludowej, Szymonem Petlurą – URL uznała prawa Polski do Galicji Wschodniej – Polska miała udzielić pomocy militarnej Ukraińcom w walce przeciwko bolszewickiej Rosji c. wojska polskie przystąpiły do ofensywy przeciwko wojskom bolszewickim i w maju 1920 r. zajęły Kijów
4. Wojna polsko-bolszewicka
a. Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na Kijów i zmusiła oddziały polskie do odwrotu
b. 28.07.1920 r. komuniści utworzyli Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski (TKRP) – na czele TKRP stali Feliks Dzierżyński i Julian Marchlewski – TKRP miał przejąć władzę w Polsce po ostatecznym pokonaniu armii polskiej
c. państwa zachodnie zaproponowały ustalenie wschodniej granicy Polski na tzw. linii Curzona
d. zmiany w organizacji państwa (bo realne zagrożenie) – powołano Radę Obrony Państwa z Józefem Piłsudskim na czele – utworzono Rząd Obrony Narodowej z Wincentym Witosem jako premierem
e. bitwa warszawska od 13 do 25.08.2020 r. – zatrzymanie „pochodu” bolszewików
f. wojska polskie odniosły kolejne świetne zwycięstwa w bitwach nad Niemnem i pod Komarowem (dowodził Siemion Budionny – ogromne okrucieństwa na wschodnich granicach RP)
g. wojnę zakończył pokój zawarty w Rydze 18.03.1921 r.
5. Po wycofaniu się Armii Czerwonej wybuchł konflikt polsko-litewski o Wileńszczyznę
a. w październiku 1921 r. dywizja gen. Lucjana Żeligowskiego wkroczyła do Wilna ( to tzw. bunt Żeligowskiego – Piłsudski podał do opinii publicznej, że nie ma z zajęciem siłą Litwy nic wspólnego – w rzeczywistości był to jego plan – dlaczego? jest rok 1921 – kształtują się granice wielu państw – zasady ustalone powinny być przez mocarstwa, a nie Piłsudskiego).
b. w referendum przeprowadzonym na Wileńszczyźnie większość głosowała za przynależnością do Polski (problem – Wilno było miastem polskim, zamieszkanym przez Polaków, w przeciwieństwie do okolicznych miast i wsi)
c. włączenie tzw. Litwy Środkowej (fragment z Wilnem, patrz Mapa 1) do Polski pogorszyło stosunki polsko-litewskie.
1. Sytuacja gospodarcza Polski po zakończeniu wojny: a. deficyt budżetowy b. hiperinflacja c. niepokoje społeczne – krwawo stłumione rozruchy w Krakowie
1. Wybory do Sejmu Ustawodawczego (26.01.1919r.). Ścierają się różne koncepcje polityczne. Przewaga endecji.
2. 20 II 1919 r. Sejm Ustawodawczy uchwalił tzw. małą konstytucję. – Polska republiką parlamentarną – władzę ustawodawczą miał sprawować sejm – Józef Piłsudski nadal pełnił funkcję Naczelnika Państwa
Józef Piłsudski w drodze do Sejmu. Luty 1919 r. domena publiczna Otwarcie Sejmu Ustawodawczego w Warszawie, luty 1919 r. źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/26507/058b2cf8f38fc5cd239ff9f3e11b885e
3. Konstytucja marcowa -17 III 1921 r. sejm uchwalił nową ustawę zasadniczą – tzw. konstytucję marcową – władza ustawodawcza spoczywała w rękach dwuizbowego parlamentu (składającego się z sejmu i senatu) – funkcję głowy państwa pełnił prezydent wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 7-letnią kadencję – bieżącą politykę prowadził rząd, który był powoływany przez sejm i podlegał jego kontroli -gwarantowała wiele praw i obowiązków obywatelom
Aleksandryjsko–Maryjski Instytut Wychowania Panien w Warszawie przy ul. Wiejskiej, ok. 1865 r. Pierwsza siedziba Sejmu Rzeczypospolitej w odrodzonej Polsce źródło: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=2396&from=pubindex&dirids=79&lp=25
4. Najważniejsze partie polityczne w pierwszych latach II Rzeczpospolitej
a. Narodowa Demokracja (endecja) – początkowo działała pod nazwą Związek Ludowo-Narodowy – w 1928 r. przekształciło się w Stronnictwo Narodowe – czołowym ideologiem był Roman Dmowski
b. ruch ludowy – Polskie Stronnictwo Ludowe-Piast – Wincenty Witos – Polskie Stronnictwo Ludowe-Wyzwolenie – w 1931 r. PSL-Piast i PSL-Wyzwolenie połączyły się i utworzyły Stronnictwo Ludowe (SL)
c. ruch robotniczy – Polska Partia Socjalistyczna(PPS) – Ignacy Daszyński – Komunistyczna Partia Polski (KPP)
d. Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji – Wojciech Korfanty
5. Pierwsze wybory prezydenckie a. 9 XII 1922 r. na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej został wybrany Gabriel Narutowicz, który został zamordowany podczas wizyty w Zachęcie (Narodowa Galeria Sztuki) c. po śmierci Gabriela Narutowicza na stanowisko prezydenta został wybrany Stanisław Wojciechowski
Gabriel Narutowicz domena publicznaStanisław Wojciechowski domena publiczna
6. Rządy parlamentarne 1923 – 1926 a. rząd Chjeno-Piasta (1923)-premierem Wincenty Witos – dymisja
Wincenty Witos domena publiczna
b. rząd Władysława Grabskiego (1923 – 1925)- „rząd fachowców” – ma wyprowadzić kraj z zapaści. Reformy Władysława Grabskiego:
-reforma administracji -reforma podatkowa -reorganizacja poczty i kolei -reforma walutowa 1924 -reforma rolna 1925
-budowa magistrali węglowej
-konkordat z Watykanem 1925
Władysław Grabski domena publiczna
PRACA Z TEKSTEM ŹRÓDŁOWYM Na podstawie źródła:
1. Odpowiedz, który artykuł konstytucji mówi o fundamencie ustrojowym II RP. Uzasadnij swoją odpowiedź. 2. Które artykuły Konstytucji marcowej możesz uznać za nowatorskie?
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, tzw. Konstytucja marcowa, 1921 r
Artykuł 1.Państwo Polskie jest Rzecząpospolitą. Artykuł 2.Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zakresie władzy wykonawczej — Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości — niezawisłe Sądy […]. Artykuł 96.Wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Urzędy publiczne są w równej mierze dla wszystkich dostępne na warunkach, prawem przepisanych. Rzeczpospolita Polska nie uznaje przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych i innych, z wyjątkiem naukowych, urzędowych i zawodowych. Artykuł 99.Rzeczpospolita Polska uznaje wszelką własność, jako jedną z najważniejszych podstaw ustroju społecznego i porządku prawnego, oraz poręcza wszystkim mieszkańcom, instytucjom i społecznościom ochronę ich mienia Artykuł 102.Praca, jako główna podstawa bogactwa Rzeczypospolitej, pozostawać ma pod szczególną ochroną Państwa.
Każdy obywatel ma prawo do opieki Państwa nad jego pracą, a w razie braku pracy, choroby, nieszczęśliwego wypadku i niedołęstwa — do ubezpieczenia społecznego, które ustali osobna ustawa. Artykuł 104.Każdy obywatel ma prawo swobodnego wyrażania swoich myśli i przekonań, o ile przez to nie narusza przepisów prawa. Artykuł 108.Obywatele mają prawo koalicji, zgromadzania się i zawiązywania stowarzyszeń i związków. Wykonanie tych praw określają ustawy. Artykuł 109.Każdy obywatel ma prawo zachowania swej narodowości i pielęgnowania swojej mowy i właściwości narodowych. Artykuł 111.Wszystkim obywatelom poręcza się wolność sumienia i wyznania. Żaden obywatel nie może być z powodu swego wyznania i przekonań religijnych ograniczony w prawach, przysługujących innym obywatelom. Artykuł 114.Wyznanie rzymsko-katolickie, będące religią przeważającej większości narodu, zajmuje w Państwie naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań […].
Praca domowa – dla chętnych.
Zapraszam na wirtualny spacer po Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej. Bez przepustki, zwiedzisz m.in. Salę Posiedzeń Sejmu, Salę Kolumnową, Gabinety Prezydenta RP, Premiera i Marszałka Sejmu. Zachęcam również do obejrzenia filmu przedstawiającego historię i współczesność polskiego Sejmu.
Ubezpieczenia społeczne – ich celem jest zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego osobom, które z powodu różnych zdarzeń losowych (np. choroba, kalectwo, ciąża, starość) nie mogą utrzymać się z własnej pracy.
d. funkcjonowanie ZUS opiera się na zasadzie solidarności pokoleń
DEMOGRAFIA – badanie populacji pod względem długości życia, płci, migracji, ich rozmieszczeniem przestrzennym. To badania ilościowe (wielkość populacji na danym terenie ) i jakościowe (opisują różne kryteria – wykształcenie, wyznanie, płeć, wiek).
Społeczeństwo starzejące się – przyszłe pokolenia nie będą w stanie utrzymać obecnych ubezpieczeń.
1. Migracja– zmiana miejsca zamieszkania lub czasowego pobytu:
a. rodzaje migracji ze względu kierunek – emigracja – wyjazd z miejsca dotychczasowego zamieszkania – imigracja – przyjazd z zagranicy w celu zamieszkania na stałe lub na pobyt czasowy
b. rodzaje migracji ze względu na przyczyny – ekonomiczne i demograficzne – polityczne (uchodźcy) – społeczne i kulturowe
2. Największe fale migracji w XX i XXI w. a. migracje po II wojnie światowej związane z przesiedleniami b. liczna emigracja zarobkowa do krajów wysokorozwiniętych po obaleniu komunizmu c. migracje wiązane z rozszerzeniem Unii Europejskiej d. silny napływ imigrantów z Azji i Afryki do Europy – kryzys migracyjny
DYSKUSJA: Imigranci – korzyść czy zagrożenie dla społeczeństwa przyjmującego?
1. Zastanawiacie się jaki może być pozytywny wpływ imigrantów na sytuację w nowym kraju.
2. Jakie mogą być negatywne skutki dla społeczeństwa przyjmującego imigrantów.
3. Sytuacja imigrantów a. legalna – związana ze zgodą na pobyt – prawo do pracy – prawo do ubezpieczeń społecznych – prawo do sprowadzenia rodziny – dostęp do opieki zdrowotnej i pomocy społecznej – po pewnym czasie –– prawo do ubiegania się o obywatelstwo
b. nielegalna
c. deportacja – wydalenie z kraju pobytu
d. problem integracji imigrantów
4. Imigranci w Polsce a. Polska należy do państw o najniższym odsetku imigrantów b. najliczniejsze grupy imigrantów: – z krajów byłego ZSRR – z krajów azjatyckich (Wietnamczycy i Chińczycy) – z krajów afrykańskich przybywają głównie studenci – z Europy Zachodniej i USA przybywają pracownicy wysoko wykfalifikowani
W ramach przypomnienia wiadomości z ostatniej lekcji zapoznaj się z filmem:
Następnie przyjrzyj się karykaturze i odpowiedz na pytania:
1.Kim są postaci, z których Lenin oczyszcza ziemię? 2.Jakiego atrybutu używa Lenin? 3.Dlaczego Lenin ukazany jest na tle świata, a nie tylko Rosji?
„Towarzysz Lenin oczyszcza ziemię z brudu” -domena publiczna
ZSRR – Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (utworzony 30.12.1922 r.) WKP(b) – Wszechzwiązkowa Komunistyczna partia bolszewików OGPU – Zjednoczony Główny Zarząd Polityczny (tajna policja polityczna) NKWD – Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych GUŁAG – Główny Zarząd Obozów
I. Wojna domowa i komunizm wojenny (1918 – 1921):
a) Bolszewicy u władzy: utworzono Armię Czerwoną; wprowadzono powszechny obowiązek wojskowy robotników i biedoty wiejskiej, uchwalono konstytucję bolszewicką (dyktatura proletariatu) zamordowanie cara Mikołaja II z rodziną wprowadzono „czerwony terror”
b) wojna domowa z białymi generałami 1918 – 1922 r. (Antoni Denikin, Aleksandr Kołczak, Piotr Wrangler)
c) „komunizm wojenny” w gospodarce 1918 – 1921 nacjonalizacja (upaństwowienie) przemysłu, banków, transportu, handlu; wprowadzono zakaz handlu prywatnego racjonowanie towarów konsumpcyjnych, głównie żywności (reglamentacja), wprowadzono przymus pracy, rekwirowano zboże na potrzeby armii, wprowadzono kontyngenty dla rolników, SKUTKI: spadek produkcji przemysłowej, klęska głodu w latach 1920 – 1921, bunty chłopskie na terenie całego kraju, hiperinflacja.
d) 1922 – powstaje ZSRR – Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
II. Okres Nowej Ekonomicznej Polityki (NEP-u) 1921 – 1928
a) założenia: zniesienie komunizmu wojennego oraz centralnego rozdzielnictwa towarów, zlikwidowano obowiązkowe dostawy żywności, rozwój drobnej własności prywatnej w przemyśle, rzemiośle, rolnictwie, handlu z wyłączeniem głównych gałęzi przemysłu, które nadal stanowiły monopol państwowy
Skutki: odrodzenie rynku wewnętrznego i odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych; rozwarstwienie społeczeństwa pod względem majątkowym
Jedno z ostatnich zdjęć Lenina – domena publiczna
III. Walka o władzę po śmierci Włodzimierza Ilicza Lenina 1924 – 1929 a) śmierć Włodzimierza Ilicza Lenina (1924 r.)
b) Rywalizacja między: Lwem Trockim, Lwem Kamieniewem, Grigorijem Zinowiewem, Nikołajem Bucharinem i Józefem Stalinem.
Lenin i Stalin – domena publiczna Niektórzy uważają, że zdjęcie to jest fotomontażem… W swoim testamencie Lenin przestrzegał przed oddaniem władzy w ręce Józefa Stalina, pełniącego od 1922 roku funkcję sekretarza generalnego Rady Komisarzy Ludowych.
b) ostatecznie władzę przejmuje Józef Stalin (1829) jako I Sekretarz WKP(b) .
IV. Polityka gospodarcza 1929 – 1941 r. To okres gwałtownego rozwój przemysłu ciężkiego, centralne planowanie, powszechne wykorzystywanie więźniów.
a) kolektywizacja 1929 – 1933 – likwidacja prywatnych gospodarstw chłopskich na rzecz kołchozów (gospodarstwa spółdzielcze) i sowchozów (gospodarstwa państwowe). Skutki – spadł poziom produkcji rolnej; klęska głodu, darmowa siła robocza (więźniowie łagrów);
„Opieka Stalina rozświetla przyszłość naszych dzieci”. Plakat Irakliego Toidze z 1947 roku. Źródło: https://lh4.googleusercontent.com/proxy/-hh26B_jqRmTPqoQVlow1rf5GfZICmm63N8KE90IT4FPBneU_rvnzlwItwxIKyv-imcGDrji-TG_2AlbH7PAAbkxvg_N7JqUo5BW0pVhOpo=s0-d„Dziękujemy partii, dziękujemy drogiemu Stalinowi, za nasze szczęśliwe, wesołe dzieciństwo”. Plakat Dmitrija Grinieca z 1937 roku. Źródło: https://s.ciekawostkihistoryczne.pl/uploads/2017/03/Russia372.jpg„Dziękujemy towarzyszu Stalinie za szczęśliwe dzieciństwo” Plakat Niny Watoliny, Nikołaja Dienisowa, Władimira Prawdina i Zoi Ryłowej-Prawdiny z 1938 roku. Źródło: https://s.ciekawostkihistoryczne.pl/uploads/2017/03/6rldcmu6m1.jpg
b) przemysł – powszechna industrializacja, rozwój przemysłu ciężkiego,
c) gospodarka radziecka gospodarką centralnie planowana – pięciolatki.
V. Okres czystek 1934 – 1939 r. – terror komunistyczny . Celem wyeliminowanie ewentualnej konkurencji , która mogłaby odebrać władzę Stalinowi.
a) morderstwo Siergieja Kirowa (okres czystek w partii). Masowe aresztowania, stosowanie tortur, procesy pokazowe.
b) czystki w wojsku
c) czystki w aparacie bezpieczeństwa (Jeżow i Jagoda) – władzę nad NKWD przejął Ławrentij Beria.
VI. Kult jednostki – polegał na bezkrytycznym uwielbieniu Stalina; indoktrynacja społeczeństwa i powszechna propaganda.
VII. Układ w Rapallo – 1922 -przywrócenie stosunków dyplomatycznych pomiędzy ZSRR a Republiką Weimarską. -rezygnacja z reparacji wojennych i wszelkich roszczeń z okresu 1914 – 1918 i po wojnie -tajne porozumienie o współpracy wojskowej
VIII. Pakt Ribbentrop-Mołotow 1. 23 sierpnia 1939 – pakt o nieagresji 2. 28 września 1939- traktat o granicach i przyjaźni
„Pogłoski o małżeństwie Hitlera sprawdziły się” Źródło: https://lh3.googleusercontent.com/Ny7f7q7BT8RYoa0KxyGaGOhi_AYmNhI5R78NlkhBQhmr_dsb46o4HPrrNPB6TvI
Zabór rosyjski a. Rada Regencyjna (Warszawa) – formalnie
Zabór austriacki b. Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (Cieszyn) c. Polska Komisja Likwidacyjna (Kraków)
Zabór pruski d. Naczelna Rada Ludowa (Poznań)
II. Powstanie polskich władz centralnych – 11 listopada 1918 r. – data odzyskania niepodległości 1. Piłsudski 11 listopada 1918 r. przejmuje władzę cywilną i wojskową (z ramienia Rady Regencyjnej)
2. Piłsudski powołuje rząd Jędrzeja Moraczewskiego. a. lewicowy charakter rządu b. reformy – ośmiogodzinny dzień pracy – płaca minimalna – system ubezpieczeń społecznych – prawa wyborcze dla kobiet
3. Jędrzej Moraczewski wydaje dekret, gdzie powołuje Piłsudskiego na Tymczasowego Naczelnika Państwa – najwyższa władza cywilna i wojskowa do zwołania Sejmu Ustawodawczego. – dekret ustalający datę wyborów do sejmu na 26 stycznia 1919 r. – dekret o ordynacji wyborczej – państwa zachodnie rządu Moraczewskiego nie uznają
4. Komitet Narodowy Polski w Paryżu – wciąż działa, uznawany jest przez państwa ententy (m.in. Roman Dmowski , Ignacy Paderewski), dlatego należało pozwolić na ich udział we władzy.
5. Utworzenie rządu Ignacego Paderewskiego (styczeń 1919 r.) – z udziałem narodowej demokracji
III. Sprawa polska na konferencji paryskiej 1. Stosunek państw ententy do odradzającego się państwa polskiego a. poparcie Francji – Georges Clemenceau (bo nie chcą, żeby Niemcy się wzmocniły) b. sceptycyzm Wielkiej Brytanii – David Lloyd George (boją się bolszewików)
2. Postanowienia traktatu wersalskiego (28 VI 1919 r.) 1. Uznanie niepodległej Polski
2. Przyznanie Polsce Pomorza Gdańskiego, Wielkopolski oraz części Kujaw z Bydgoszczem
3. Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska
4. Plebiscyty na Śląsku, Warmii i Mazurach oraz Powiślu – kryterium etniczne było najbardziej brane pod uwagę.
5. Zobowiązanie Polski do podpisania tzw. małego traktatu wersalskiego (gwarancje dla mniejszości narodowych w Polsce)
III. Trudności z odbudową państwa polskiego
1. Zniszczenia wojenne i straty demograficzne a. polityka rabunkowa okupantów
2. Zróżnicowanie gospodarcze i cywilizacyjne obszarów wcześniej należących do różnych zaborców a. ziemie byłego zaboru pruskiego: – dobrze rozwinięta infrastruktura – wysoki poziom rozwoju miast – dobrze rozwinięte rolnictwo b. ziemie dawnego zaboru rosyjskiego i austriackiego – opóźnienie cywilizacyjne – dominacja wielkiej własności ziemskiej i karłowatych gospodarstw chłopskich c. inflacja d. zróżnicowanie ustrojowe e. zróżnicowanie prawne f. brak jednego systemu finansowego g. brak połączeń komunikacyjnych (nierównomierny rozwój sieci kolejowej, w zab. rosyjskim inna szer. torów)
3. Społeczeństwo a. Migracje ludności b. Polska państwem wielonarodowym c. Analfabetyzm d. Brak kadry urzędniczej
II. Państwa Skandynawskie: a. Normanowie – Wikingowie – Skandynawowie (różnice?) b. osadnictwo w całej Europie. Przyczyny ekspansji: -brak ziemi pod uprawę, -surowy klimat -wyż demograficzny -walki dynastyczne -grabieże i rozboje c. Normandia d. Dania, Norwegia, Szwecja.