Historia i historiografia. Podział historii Historia to nauka zajmująca się działalnością człowieka w przeszłości od momentu wynalezienia pisma (źródła niepiśmienne bada archeologia). -historia powszechna (świata) -Historia Polski (ojczysta) -historia regionalna (lokalna)
Źródła historyczne Historiografia – spisany wynik pracy historyka (dziejopisarstwo). Ojciec historiografii (a także historii i geografii) – Herodot (V w.p.n.e.)
Podział źródeł historycznychPodział źródeł pisanychPodział źródeł niepisanych
Jak badać źródło historyczne?
Sprawdź w jakiej epoce historycznej powstało.
Zastanów się nad przydatnością i wiarygodnością źródła.
Dokonaj analizy źródła. Odtwórz szczegółowe fakty na podstawie źródła.
Synteza źródła – wyjaśnij odtworzone fakty i zjawiska historyczne.
Pamiętaj – czasami może dojść do zjawiska fałszowania historii – poprawiania historii w imię wyższych idei.
Np. Zawyżanie lub zaniżanie danych statystycznych. Dopisywanie lub wykreślanie części tekstu pisanego. Przerabianie fotografii Zatajenie datacji, by zmienić datę ich powstania. Jednostronne ukazanie rzeczywistości (np. w filmie)
Polecenie: Czy zgadzasz się, że na współczesną cywilizację zachodnią składają się: grecka filozofia, prawo rzymskie i etyka chrześcijańska? Odpowiedz i uzasadnij w kilku zdaniach.
***
1. Pojęcia: cywilizacja, kultura. 2. Dlaczego Grecy nie utworzyli jednej wspólnej państwowości? 3. Dorobek cywilizacyjny starożytnych Greków w dziedzinie kultury, architektury, sztuki, filozofii, nauki. 4. Ustrój starożytnych Aten.
Na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej znajdują się informacje na temat egzaminu maturalnego – wytyczne, przykładowe arkusze, zakres materiału obowiązujący do egzaminów. Zainteresowanych maturą z historii lub wiedzy o społeczeństwie zachęcam do zapoznania się z poszczególnymi zakładkami znajdującymi się na wyżej wymienionej stronie.
Dodatkowo podaję bezpośrednie odnośniki do informatorów maturalnych
Na stronie historia.org.pl znajdziecie masę materiałów pomagających w nauce zdalnej. Znajdują się tam ciekawe artykuły naukowe i popularnonaukowe oraz powtórki do matury (na dole strony).
Witajcie, to już nasza ostatnia lekcja w klasie 6. Mam nadzieję, że czas nauczania zdalnego nie był dla Was straconym i faktycznie staraliście się pracować systematycznie. Życzę udanych, a przede wszystkim zdrowych wakacji. Obyśmy zobaczyli się w szkole we wrześniu. Pozdrawiam gorąco Paulina Stelmaszczyk
Zanim przejdziesz do lekcji , przypomnij sobie jaki był stosunek Napoleona do sprawy polskiej. Dlaczego wielu Polaków ufało Napoleonowi?
I.Zapoznaj się z podrozdziałem „Namiastka państwa”, „Polscy żołnierze w Hiszpanii” oraz „Wojna z Austrią” (podręcznik, s. 240 – 244).
II.Kiedy i w jakich okolicznościach powstało Księstwo Warszawskie? Zwróć uwagę, że choć Polacy otrzymali namiastkę państwa, to był to kraj całkowicie zależny od Napoleona i trwał tylko tak długo, jak długo Napoleon odnosił sukcesy. Wraz z jego przegraną podczas wyprawy na Rosję Księstwo przestało istnieć (choć formalnie stało się to w 1815 roku).
III. Obejrzyj film:
IV.Scharakteryzuj ustrój Księstwa Warszawskiego. Uzupełnij tabelę informacjami świadczącymi o niezależności tego państwa i jego podległości wobec Francji.
V.Przyjrzyj się obrazowi pt. 3 maja w Madrycie (podręcznik, s. 242.). Wydarzenie to było możliwe dzięki okazanemu wcześniej poświęceniu polskich żołnierzy podczas walk w Hiszpanii. Dlaczego więc szarża pod Samosierrą przeszła do legendy?
VI.Wyjaśnij, dlaczego doszło do wybuchu wojny z Austrią? Jaki był jej rezultat dla Księstwa Warszawskiego? Dlaczego Austriacy nie pokonali Polaków pod Raszynem?
VII.Przeczytaj podrozdział „Wojna z Rosją” i „Klęska Napoleona” (podręcznik, s. 244 – 246).
Zanim przejdziesz do lekcji , przypomnij sobie jakie były okoliczności upadku Polski.
I. Korzystając z tabeli z podręcznika (s. 235), przedstaw sytuację panującą na ziemiach polskich po zaborach. Zwróć uwagę na politykę państw zaborczych wobec mieszkańców dawnej Rzeczpospolitej oraz postawy tych mieszkańców wobec nowej władzy.
II. Przypomnij sobie okoliczności, w jakich doszło do wybuchu rewolucji we Francji. Co w tym czasie działo się w Polsce? Zwróć uwagę, że podjęte w tym czasie próby reformowania państwa napotkały opór części stanu szlacheckiego. Dzięki wsparciu militarnemu Rosji udało się je powstrzymać. Klęska wojsk polskich broniących Konstytucji 3 maja oraz porażka powstania kościuszkowskiego doprowadziły do upadku państwa polskiego. Wielu Polaków zdecydowało się udać na emigrację, wierząc że rewolucyjna Francja pomoże w odzyskaniu niepodległości.
III.Przeczytaj fragment „Legiony Polskie we Włoszech” (podręcznik s. 235) a następnie obejrzyj poniższy film (uwaga, głośny początek)
IV.Wykonaj poniższą kartę pracy i wklej ją do zeszytu.
V. Przeczytaj podrozdział „Polska w polityce Napoleona” (s. 236-238). Jakie plany miał Napoleon względem Polski? Z czego wynikało zaufanie i uwielbienie dla postaci Napoleona? Czy postawa Polaków była uzasadniona? Staraj się podejść do tych zagadnień obiektywnie, bez emocji.
VI. Zapisz notatkę:
1.Ziemie Rzeczpospolitej po III rozbiorze
a.zabór rosyjski : – represje i rusyfikacja za czasów Katarzyny II; – podział zaboru rosyjskiego na gubernie, surowe represje wobec uczestników powstania kościuszkowskiego (zsyłki na Syberię); – więziono patriotów (np. Kościuszkę, Juliana Ursyna Niemcewicza), utrzymano polskie szkolnictwo
b.zabór pruski: – ziemie polskie przekształcono w nowe prowincje (pruski podział administracyjny); – nałożono wysokie podatki, zmuszano do służby w pruskim wojsku; utrzymano pańszczyznę; – germanizacja polskiego szkolnictwa
c.zabór austriacki: – nowy podział administracyjny (Królestwo Galicji i Lodomerii z gubernatorem na czele); – umocniono podział stanowy (a także wprowadzono nowy stan – magnacki – który mógł ubiegać się o austriackie tytuły arystokratyczne za opłatą); – rekruci do austriackiej armii; utrzymano pańszczyznę; – germanizacja szkolnictwa i cenzura.
2. Powstanie Księstwa Warszawskiego:
– pokój w Tylży – 1807 – utworzono Księstwo Warszawskie – to kompromis między planami Napoleona i Aleksandra I kosztem Prus. – powstało z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego. –otrzymało ograniczoną suwerenność. – Napoleon nadał Konstytucję – dwuizbowy sejm (senat i izba poselska), podejmujący decyzje w sprawach podatkowych i zmian w systemie prawnym; na czele państwa miał stanąć książę – król Saksonii Fryderyk August; wprowadzono Kodeks Napoleona; polski językiem urzędowym, – w 1809 r. po wojnie Napoleona z Austrią, na mocy pokoju w Schӧnbrunn powiększono Księstwo o ziemie trzeciego zaboru austriackiego
3. Sprawa polska w latach 1809 – 1812:
– car Aleksander I zaniepokojony rozrostem Księstwa. – przygotowania do wojny – każda ze stron chciała zjednać sobie Polaków dla siebie. – podczas kampanii rosyjskiej Polacy odznaczyli się męstwem pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego – straciliśmy 70 tys. żołnierzy. – w 1813 r. Warszawa została zajęta przez wojska rosyjskie, a zwolennicy porozumienia skupili się wokół Adama Jerzego Czartoryskiego.
Dzisiaj dowiecie się czym była „Solidarność” i kto zasłużył się w jej działaniu. Następna lekcja dotyczyła będzie życia codziennego w PRL’u oraz stanu wojennego.
Pytanie wstępne: Czy okupacja ziem polskich po zakończeniu wojny w 1945 r. faktycznie się zakończyła? Sowieci nas wyzwolili, czy ponownie zniewolili?
I.Przypomnij sobie najważniejsze cechy ustroju, który zapanował w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Spróbuj samodzielnie, potem spójrz na mapę mentalną <klik> i sprawdź jakie były cechy komunizmu, również w naszym państwie.
Jak czulibyście się jako obywatele takiego państwa? Co chcielibyście zrobić, aby to samopoczucie zmienić?
II.Przeczytaj z podręcznika podrozdziały „Podwyżki cen”, „Sierpień 1980” oraz „Solidarność” (s. 155 – 157).
III.Czy wiesz jak próbowano walczyć z władzą komunistyczną do 1980 r.?
Obejrzyj poniższy film, który jest kompilacją kilku polskich filmów opowiadających o czasach komunistycznych
a następnie film Polskiej Kroniki Filmowej o wydarzeniach grudnia ’70.
IV. Przed rokiem 1980 w Polsce działali żołnierze podziemia niepodległościowego, również robotnicy i inteligencja próbowali występować przeciw władzy. Zwróć uwagę, że choć komuniści uważali, iż w ich państwie najważniejsi są ludzie pracujący, to właśnie oni stanowili jedną z grup społeczeństwa, która sprzeciwiała się komunizmowi.
Dlaczego dochodziło do protestów robotniczych? Np. z powodu trudnych warunków materialnych czy łamania praw politycznych i obywatelskich. Każde takie wystąpienie było tłumione przez władzę z użyciem siły i, nierzadko, kończyło się śmiercią wielu protestujących. Dlatego gdy w sierpniu 1980 roku po raz kolejny doszło do wystąpień, organizujący je robotnicy postanowili zadziałać inaczej. Zamknęli się w zakładach pracy i ogłosili strajk okupacyjny. Wśród robotników, którzy odegrali w tych wydarzeniach znaczącą rolę, znajdowali się Lech Wałęsa i Anna Walentynowicz.
IV. Zapoznaj się z biogramami tych postaci (podręcznik, s. 156–157). Na podstawie tych informacji odpowiedz sobie na pytania:
Jaką rolę w wydarzeniach sierpnia 1980 roku odegrała każda z tych postaci?
Czego dowiadujemy się z biogramów o tym, co wydarzyło się po strajku w sierpniu 1980 roku?
V.Zapisz notatkę:
1. W latach 70. i 80. komunistyczna Polska była w złej sytuacji gospodarczej – rosła inflacja, a żywność drożała.
2. „Sierpień 1980” to ciąg wydarzeń związanych ze strajkiem w stoczni Gdańskiej na czele którego stanął Lech Wałęsa.
VI.Jednym z żądań, które wysunęli strajkujący robotnicy było powstanie niezależnego od władzy związku zawodowego. Dlaczego władza komunistyczna zgodziła się na jego realizację? Co zamierzała zrobić później?
VII. Zapisz notatkę:
3. „Solidarność” to „Niezależny Samorządowy Związek Zawodowy”- na czele Lech Wałęsa – ludzie przystępowali masowo, dlatego komuniści postanowili go zniszczyć.
VIII. Wykonaj zadania w grze Postaci i wydarzenia.
Anna Walentynowicz
Lech Wałęsa
Zadanie dodatkowe. Wsłuchaj się w tekst.
Czy wiesz, że w Polsce powstawały w tym czasie piosenki „antysystemowe”, które krytykowały i obalały komunizm? Jestem pewna, że część z nich znasz!
Napisał Zbigniew Hołdys. Utwór robił furorę na koncertach w PRL-u, bo wszyscy tłumnie zamieniali tekst refrenu „Chciałbym być sobą” na „Chcemy bić ZOMO”. ZOMO było znienawidzonymi przez wszystkich oddziałami milicji, wykorzystanymi między innymi do pacyfikacji strajków po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku.
Osaczony człowiek, który domaga się „kawałka podłogi”, czyli po prostu wolności.
Ten utwór to prawdziwa lekcja historii. Ballada została napisana przez Krzysztofa Dowgiałłę, zainspirowanego gdyńskimi strajkami w 1970 roku i zastrzeleniem młodego Zbyszka Godlewskiego. W 2010 r. przypomniał o niej Kazik w swoim punkowym coverze.
Skoro mowa o Kaziku to trzeba zaznaczyć, że Kult nagrał wiele piosenek krytykujących szarą rzeczywistość PRL’u.
Piosenka ta urosła do rangi protestu wobec morderstwa studenta Grzegorza Przemyka. Ludzie „podchwycili” fragment o maturze i „Mniej niż zero” zaczęło żyć własnym życiem – do tego stopnia, że władza kazała usunąć piosenkę z listy przebojów Trójki.
Na wesoło. Kabaretowy utwór został przez publiczność jednoznacznie odebrany jako prztyczek w nos władzy. Satyrę dostrzegli także urzędnicy: „Gdy poszedłem do cenzora, usłyszałem, że jest to piosenka, która namawia do likwidacji ustroju socjalistycznego” – wspomina po latach Młynarski.
Dezerter to legenda polskiego punkrocka. Według jednej z anegdot kpiący z Milicji Obywatelskiej tekst mógł ujrzeć światło dzienne, bo odpowiadający za cenzurowanie piosenek urzędnik… nie zrozumiał jej ironicznego wydźwięku.