Aktualności

Fundacja im. Kazimierza Wielkiego jako organizator XI edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Żołnierze Wyklęci – Bohaterowie Niezłomni” informuje, że ze względu na liczne prośby płynące ze szkół przedłużony został do 31 marca 2022 roku termin nadsyłania prac konkursowych. 

Prace konkursowe z całej Polski i z zagranicy należy przesyłać na adres: Fundacja im. Kazimierza Wielkiego, ul. Kurantowa 4/130, 20-836 Lublin, tel.: 730-363-355, z dopiskiem „Konkurs Żołnierze Wyklęci – Bohaterowie Niezłomni”. 

Na stronie konkursu będzie zamieszczona informacja o miejscu i czasie uroczystego wręczenia nagród. 

Wszelkie informacje o XI edycji Konkursu wraz z regulaminem można znaleźć na portalu Konkursu: 

https://www.konkurswykleci.pl/

1. Wykluczenie społeczne to brak możliwości do pełnego uczestniczenia w życiu społecznym.

Social exclusion is a situation where not everyone has equal access to social life.

In this state, individuals are unable to participate fully in economic, social, political and cultural life. It is also the process leading and sustaining this state.

It may include both individuals and social groups. 

Social exclusion may be permanent or temporary.We can find it in one sphere of life, or it may be multidimensional  (wielowymiarowy).

Social exclusion is a result of alienation and marinalization, what is related with person’s social class, race, colour of skin, religious affiliation, ethic origin, material status, standard of living, political opinions and so on.

Anyone, who shows different views (opinions) than society may become subject of social exclusion.

2. Przyczyny wykluczenia społecznego

– niepełnosprawność – a disability

– choroby – diseases (also mental disorders – zaburzenia psychiczne)

– nałogi – addictions

– kryminalna przeszłość -a criminal past

– niska pozycja społeczna – low social status

– niewystarczające wykształcenie – lack of education

– odmienna kultura – different culture

– wiek – an age

3. Skutki wykluczenia społecznego

– bezradność – a helplessness

– wyalienowanie – an alienation

– pogorszenie sytuacji życiowej – a deterioration of living situation

– postawy wrogości wobec otoczenia -a hostile attitudes

– konflikty z prawem – a conflict with law

– problemy psychiczne – a mental illness

4. Walka z wykluczeniem / Actions against a social exclusion 

Działania w ramach polityki społecznej państwa powinny być długofalowe, a nie o charakterze doraźnym. Powinny zmieniać styl życia osoby wykluczonej.

– edukacyjne: finansowanie edukacji dzieci z rodzin ubogich, organizowanie różnych form dokształcania (kursy, szkolenia, podnoszenie kwalifikacji)

– aktywizujące zawodowo: organizowanie kursów zawodowych i doskonalących), tworzenie  miejsc pracy odpowiednich  do potrzeb osób wykluczonych

– zdrowotne: zapewnienie opieki zdrowotnej, opieka psychologiczna, terapie i programy korekcyjne, terapie odwykowe

– społeczne: organizowanie czasu wolnego, warsztaty terapii zajęciowej, angażowanie bezrobotnych w wolontariat, udział w lokalnych imprezach

Do 2022 roku Rosja wywoła wojnę w Europie lub na Bliskim Wschodzie

Agresja Rosji na Ukrainę – analiza prawnika

HISTORIA UKRAINY:

Wielkość na tle innych państw EU

Pomarańczowa rewolucja wydarzenia polityczne na Ukrainie spowodowane sfałszowaniem wyborów prezydenckich w 2004 roku przez ówczesny obóz władzy reprezentowany przez kandydata na prezydenta, ówczesnego premiera – Wiktora Janukowycza – kandydata prorosyjskiej Partii Regionów. Głównym kontrkandydatem Wiktora Janukowycza w wyborach był Wiktor Juszczenko z opozycyjnego Bloku Nasza Ukraina. Pomarańczowa rewolucja obejmowała okres od 22 listopada tegoż roku do 25 stycznia 2005 roku.

Nazwa protestów pochodzi od koloru pomarańczowego, który był symbolem sztabu wyborczego Wiktora Juszczenki.

Euromajdan: Protesty przeciwko Wiktorowi Janukowyczowi w 2013 (z powodu niepodpisania umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską przez Janukowycza). Nastąpiła brutalna próba stłumienia protestów (30 listopada 2013 -jednostki specjalne „Berkut”), co wywołało falę oburzenia i doprowadziło do umasowienia ruchu i protestów. Demonstracje miały miejsce w całym kraju, a centralny plac Kijowa, plac Niepodległości, przekształcił się w miejsce ciągłych wieców protestacyjnych i został nazwany Euromajdanem.

Prezydent Janukowicz musiał uciekać z Kijowa, uwolniono również Julię Tymoszenko.

Zwycięstwo Euromajdanu spowodowało tendencje separatystyczne w regionach zamieszkanych w znacznej części przez Rosjan, które doprowadziły do aneksji Krymu przez Rosję oraz wojny w Donbasie.

„Rosyjskie i ukraińskie media prorządowe informowały o zdominowaniu Euromajdanu przez „faszystów”, „banderowców” oraz „nazistów”, równocześnie na użytek wewnętrzny podkreślając, że protesty są sterowane przez „Żydów”oraz fakt, że zaangażowane są w nie ruchy LGBT” [Źródło: Wikipedia]

Wojna w Donbasie- konflikt na wschodniej Ukrainie pomiędzy prorosyjskimi separatystami ze wschodu Ukrainy oraz wspierającą ich Federacją Rosyjską a siłami wiernymi legalnym władzom Ukrainy.

Na terenie Donieckiego Zagłębia Węglowego.

24 lutego 2022 zainicjował militarną inwazję Rosji na Ukrainę.

Zajmuje 1. miejsce na liście 50 najbogatszych polityków świata sporządzonej przez tygodnik „Angora” jako posiadacz 70 miliardów USD majątku osobistego. [Źródło: Wikipedia]

AKTUALNA SYTUACJA WS. UKRAINY NA ŚWIECIE

https://liveuamap.com/?fbclid=IwAR1yl63SuNwB-IYqJ9ful9VFBtZj9y1d1GkOlTCORCbG_XdNe6dRNrHJ6q4

Polecam poniższy webinar, który nakreśla sposób pisania wypracowań maturalnych z wiedzy o społeczeństwie:

Pisanie planu pracy…

…wstępu…

…oraz zakończenia:

I. Na początek przypomnij sobie następujące pojęcia:

STRATYFIKACJA SPOŁECZNA (SOCIAL STRATIFICATION)
WARSTWY SPOŁECZNE (SOCIAL LAYERS)
RUCHLIWOŚC SPOŁECZNA (SOCIAL MOBILITY)
SPOŁECZEŃSTWO OTWARTE (OPEN SOCIETY)
SPOŁECZEŃSTWO ZAMKNIĘTE (CLOSED SOCIETY)

CEL: Dowiesz się jakie nierówności występują w społeczeństwie i do czego mogą prowadzić.

Idea równości powinna być fundamentem ustroju demokratycznego. Konstytucja przecież gwarantuje wszystkim obywatelom prawo do równego traktowania przez władze publiczne oraz zakazuje dyskryminacji z jakichkolwiek przyczyn. A jednak, wielu z nas uważa, że nierówności społeczne w Polsce występują. Zarówno na płaszczyźnie prawa jak i ekonomii.

II. Zapoznaj się z filmem (przede wszystkim 10 ostatnich minut – część „EGALITARYZM”):

III. NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE (social inequalities)

1.Nierówność społeczna – zjawisko nierównego podziału dóbr cenionych w społeczeństwo. / the phenomenon of unequal distribution of valued goods in society.

2. Źródła nierówności społecznych / sources, social factors of social inequality:
a. władza (authority)
b. dochody i majątek (Income and property)
c. prestiż (Prestige)
d. wykształcenie (Our education)
e. nierówne traktowanie  – dyskryminacja lub faworyzowanie grup lub jednostek (unequal life chances, discrimination, favoring groups or individuals)
f. uwarunkowania osobiste (talent, nabyte umiejętności i wiedza, poziom motywacji, pracowitość) – personal conditions

3. Poziom nierówności w społeczeństwie może być mierzony np. wskaźnikiem Giniego, który mierzy stopień koncentracji dochodu w społeczeństwie
–> im wyższa jest wartość wskaźnika, tym większe są dysproporcje w dochodach.

Gini coefficient – a statistical measure of economic inequality in a population.

„Naturalną wadą kapitalizmu jest nierówny podział bogactwa. Naturalną zaletą socjalizmu jest sprawiedliwy podział biedy”

4. Kontrowersje
a. Komunizm dążył do likwidacji nierówności społecznych
b. zwolennicy występowania nierówności uważają, że są one czynnikiem motywującym (mobilizacja społeczeństwa)
c. zbyt duże dysproporcje powodują hamowanie rozwoju
d. negatywnym aspektem jest nierówność szans życiowych – prawdopodobieństwo, że dany człowiek uzyska różne dobra cenione w społeczeństwie

5. Państwo przeciwdziała nierównościom społecznym:
a. progresywny podatek dochodowy
b. powszechny dostęp do edukacji
c. bezpłatny dostęp do służby zdrowia
d. system świadczeń społecznych

6. Konflikty i napięcia spowodowane nierównościami.
a. konflikt między pracodawcami a pracownikami
b. konflikt o władzę
c. pogłębianie się różnic religijnych narodowościowych i rasowych, które prowadzą do kolejnych konfliktów.

Materiał dodatkowy – dostępne są napisy polskie.

NOTATKA

1. Struktura społeczna w PRL:
   a. reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu wprowadzona przez komunistów po II wś zdeterminowały strukturę społeczeństwa polskiego w tym okresie:
   -nomenklatura partyjna – elita Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
   -inteligencja
   -robotnicy przemysłowi i rolni (PGR, spółdzielnie rolnicze) – najliczniejsza klasa społeczna,
   -chłopi (rolnicy indywidualni
   

2. Transformacja ustrojowa po 1989 r.
a. skutki przemian w początkach transformacji
– degradacja społeczna (social degradation)
– pogorszenie się jakości życia (worsening living standards)
-wzrost bezrobocia (rise in unemployment)
-inflacja (inflation)

b. reformy lat 90. XX w.
-prywatyzacja
-przywrócenie gospodarki wolnorynkowej
-demokratyzacja ustroju politycznego

c. adaptacja społeczna – przystosowywanie się społeczeństwa do nowych warunków
– nomenklatura –> klasa wyższa, wykorzystali proces prywatyzacji i się wzbogacili na własnej działalności gospodarczej
– inteligencja –> inwestycje zagraniczne
– robotnicy i chłopi –> tzw. small biznes
– duża emigracja o podłożu zarobkowym

3. Homo sovieticus – mentalność opierająca się na:
– brakiem inicjatyw, bierności
-roszczeniową postawą w stosunku do władzy
-niechęcią do zmian
-grozi im marginalizacja – wykluczenie ze społeczeństwa

4. Proces dyferencjacji inteligencji (zróżnicowania):
-to zbiorowość ludzi wykonujących pracę umysłową lub twórczą, wyróżniają się wysokimi walorami intelektualnymi i moralnymi
-etos inteligencji – poczucie obowiązku wobec całego społeczeństwa oraz odpowiedzialność za jego rozwój

5. Struktura współczesnego społeczeństwa polskiego
a. struktura klasowa:
– klasa wyższa
– nowa klasa średnia
– klasa średnia
– klasa niższa

b. kategorie społeczno-zawodowe:
– wyżsi kierownicy, urzędnicy i specjaliści
– specjaliści średniego stopnia
– pracownicy biurowi
– pracownicy handlu i usług
– średni i mali właściciele
– robotnicy wykwalifikowani
– robotnicy niewykwalifikowani
– chłopi i robotnicy rolni

PORÓWNANIE STRUKTURY SPOŁECZEŃSTWA PRL I WSPÓŁCZESNEGO

Praca domowa „Praca z lekturą” s. 121



Materiał dodatkowy:

https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2019/06/PIE-Polska_1989-2019.pdf

I. Konstytucyjna zasada suwerenności narodu –> zdolność społeczeństwa do samodzielnego sprawowania władzy –> wybór swoich przedstawicieli (z różnych ugrupowań)

Legitymizacja władzy – uprawomocnienie władzy oparte na społecznej akceptacji, powszechne przekonanie, że sprawowanie władzy przez określone podmioty jest zasadne, usprawiedliwione

II. Prawo wyborcze
1. znaczenie podmiotowe – uprawnienia obywateli do głosowania i kandydowania
2. znaczenie przedmiotowe – zbiór zasad, norm i reguł określających sposób przeprowadzenia wyborów

III. Zasady wyborcze
-powszechność
-równość
-bezpośredniość
-tajność

+ zasada podziału mandatów:
-większościowa – kandydat musi uzyskać największą liczbę głosów w okręgu (względna lub bezwzględna – 50% musi mieć, jak nie to II tura)
– proporcjonalna – partie otrzymują liczbę mandatów proporcjonalną do liczby głosów na listy ich kandydatów

IV. Funkcje wyborów w państwach
a. demokratycznych
– artykulacyjno-integracyjna
– kontrolna
– kreacyjno-władzotwórcza
– legitymizująco-stabilizująca
– edukacyjno – prezentacyjna
-selekcyjno-mobilizacyjna

b. niedemokratycznych
-administracyjna
-kontrolna
-promocyjno-propagandowa

V. Systemy wyborcze

Zasady i procedury przeprowadzania wyborów regulują ustawy zwane ordynacjami wyborczymi.

W Polsce obowiązuje Kodeks wyborczy z 5 stycznia 2011 r.

1. system proporcjonalny – komitet wyborczy uzyskuje taki procent miejsc w parlamencie, jaki procent poparcia uzyskał w wyborach 

2. system większościowy

– wariant z okręgami jednomandatowymi – W państwie tworzy się liczbę jednomandatowych okręgów wyborczych odpowiadającą liczbie mandatów. W każdym okręgu mandat zdobywa kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów

– wariant z okręgami wielomandatowymi – W państwie tworzy wielomandatowe okręgi wyborcze. Każdy wyborca głosuje na liczbę kandydatów równą liczbie mandatów w okręgu. Mandat otrzymuje określona liczba kandydatów z najlepszymi wynikami wyborczymi

3. system mieszany – do określonego organu władzy przedstawicielskiej część kandydatów wybierana jest wg systemu proporcjonalnego, a część wg systemu większościowego

VI. Systemy przeliczania głosów
-metoda d’Hondta
-metoda Sainte-Lague”
-metoda Hare’a-Niemeyera

1. Struktura społeczna – zbiór elementów, z których składa się społeczeństwo oraz układ zachodzących między nimi zależności.

 Social structure is the set of elements (for example: social institutions and patterns of institutionalized relationships) that together compose society.

W socjologii wyróżniamy
– makrostruktury (macrostructures)– tworzą je wielkie grupy, klasy, warstwy, grupy społeczno‑zawodowe oraz relacje między nimi (described at a large-scale level, featuring for instance social groups, organizations, institutions, nation-states and their respective properties and relations)
–mikrostruktury – tworzą je relacje w obrębie małych grup społecznych, jak np. rodziny, społeczności lokalne, kręgi rówieśnicze (relations between social positions or social roles in small social groups).

Cechą struktur jest ich hierarchiczność. (The main feature of structures is hierarchy.)

Stratyfikacja (Social stratification)– to inaczej uwarstwowienie. (society’s categorization of its people into groups)

2. Rodzaje struktury
a) Struktura klasowa (economic class structure)
-Klasa wyższa (Upper class)
-Klasa średnia (Middle class)
-Klasa niższa (Lower class)

b) Struktura warstwowa (social stratum structure)
Warstwa społeczna (social stratum) to zbiorowość ludzi, którzy uznają, że łączy ich wspólna pozycja społeczna. Wyznacznikiem tej pozycji może być styl życia, wykształcenie, wpływ na władzę, prestiż. (Przykład: inteligencja, którą charakteryzuje wyższe wykształcenie, zainteresowanie kulturą wysoką i liberalne poglądy). (people are assigned according to their social status, education, or income)

c) Struktura zawodowa (Occupational structure)

– ukazuje zróżnicowanie społeczeństwa pod względem zawodowym. W społeczeństwie z każdym zawodem jest związany określony prestiż społeczny (decyduje o nim wysokość zarobków). Jednak nie zawsze tak bywa, czego przykładem są wykładowcy akademiccy, którzy wykonują zawód o wysokim prestiżu, a ich zarobki są przeciętne.

d) Struktura demograficzna (Demographic structure)

– zróżnicowanie społeczeństwa m.in. ze względu na wiek. Na podstawie tego kryterium można podzielić jednostki na znajdujące się w wieku: przedprodukcyjnym ( do 17. roku życia), produkcyjnym (między 18.a 59 rokiem życia) poprodukcyjnym (60.-65. roku życia).

e) Struktura narodowościowa i religijna (National and religious structure)

.

3. Klasa społeczna a warstwa społeczna

Ruchliwość społeczna

4. Ruchliwość społeczna (mobilność społeczna) – zmiana pozycji społecznej jednostki na skutek przemieszczania się między grupami.
a. ruchliwość strukturalna – polega na zanikaniu i powstawaniu grup społecznych
b. ruchliwość wymienna – polega na zastępowaniu jednych osób przez inne
c. ruchliwość pionowa (wertykalna) – typy przemieszczeń, które powodują zmianę pozycji społecznej jednostki
– awans
– degradacja
d. ruchliwość pozioma (horyzontalna) – przejście jednostki z jednej grupy społecznej do drugiej, umieszczonej na tym samym poziomie stratyfikacji społecznej
e. zmiana pozycji społecznej może zachodzić w skali
–wewnątrzpokoleniowej (awans konkretnej osoby w czasie jej życia)
– międzypokoleniowej (awans określonej osoby w stosunku do pozycji społecznej rodziców)
f. ze względu na podmiot ruchliwości społecznej wyróżnia się ruchliwość indywidualną i zbiorową
g. ruchliwość społeczna może mieć charakter wewnątrzgrupowy i międzygrupowy

5. Mobilność przestrzenna
a. migracja – zjawisko przemieszczania się ludzi w przestrzeni
b. rodzaje migracji ze względu na obszar:
– migracja wewnętrzna (w granicach państwa)
– migracja zewnętrzna (przemieszczanie się między państwami)
c. rodzaje migracji zewnętrznej
– imigracja – przyjazd do określonego państwa
– emigracja –  opuszczenie własnego kraju
– reemigracja –  powrót do państwa, które się wcześniej opuściło
– deportacja – przymusowe przesiedlenie
– repatriacja –  powrót do kraju osób przymuszonych do jego opuszczenia
–impatriacja – powrót do ojczyzny potomków obywateli państwa urodzonych za granicą
d. migracje ekonomiczne (zarobkowe) i polityczne (uchodźcy)
e. migracje czasowe i stałe
f. migracje dobrowolne i przymusowe
g. migracje legalne i nielegalne

Zadanie
Zapoznaj się z poniższym fragmentem podręcznika do Socjologii. Zwróć uwagę na poszczególne przykłady różnych typów ruchliwości społecznej.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

1. Opozycja polityczna:
   1. instytucja systemu demokracji parlamentarnej, alternatywna politycznie i programowo dla rządu (wąskie ujęcie)
   2. partie, ruchy i organizacje sprzeciwiające się polityce aktualnie sprawującego władzę ugrupowania (szerokie ujęcie)

• Partie, które nie weszły do parlamentu, nazywa się „opozycją pozaparlamentarną”.
• Gabinet cieni

2. Funkcje opozycji
a. kontrola działań i decyzji rządu
b. krytyka prowadzonej przez niego polityki
c. alternatywa polityczna (trzeba wytykać potknięcia aktualnej władzy, aby zapunktować i przejąć władzę w przyszłości; stworzyć odmienny program; przygotować kolejnych kandydatów na urzędy państwowe)

3. Rodzaje opozycji s. 159.

Ćwiczenia

1. https://zpe.gov.pl/a/sprawdz-sie/DZV5ZcffU

2. Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.

Gabinet cieni Platformy Obywatelskiej: kto go tworzy? Ponad 50 osób, w tym 6 polityków ze Śląska

Gabinet cieni Platformy Obywatelskiej zebrał się w Katowicach w środę 19 września 2018, obradując – wspólnie m.in. z samorządowcami – na temat wydawania pieniędzy unijnych w miastach i województwach, a także o polityce energetycznej i zbliżających się wyborach. Gabinet w swoim założeniu miał być nie tylko recenzentem, ale i alternatywą wobec rządów PiS. Pomijając kwestię jego skuteczności, dziś prezentujemy jego skład. To 51 osób, w tym 6 polityków ze Śląska.

Źródło: Gabinet cieni Platformy Obywatelskiej: kto go tworzy? Ponad 50 osób, w tym 6 polityków ze Śląska, 19.09.2019 r., dostępny w internecie: dziennikzachodni.pl [dostęp 21.12.2020 r.]

Wyjaśnij, jaką rolę pełni gabinet cieni w państwie demokratycznym.

4. Opozycja we współczesnej Polsce
a. o. w organach parlamentu
-inicjacja obrad Konwentu Seniorów
-ustalanie porządku obrad Sejmu PR
-wpływ na porządek i plan pracy obrad komisji sejmowych
-przemówienia w debatach mogą mieć dłuższe niż pojedynczy poseł
-wicemarszałkowie mogą być wybierani z przedstawicieli klubów opozycyjnych (Marszałek Sejmu raczej z ramienia partii rządzącej, ponieważ wyboru dokonuje się większością bezwzględną w głosowaniu imiennym)

b. o. w procesie ustawodawczym
c. o. w procedurach kreacyjnych

5. Obstrukcja parlamentarna

6. Koabitacja

ARTYKUŁ DODATKOWY