Terytorium, ludność i gospodarka, religia państwa polsko – litewskiego
GODPODARKA FOLWARCZNO – PAŃSZCZYŹNIANA -folwarki – własność ziemska, gospodarstwo rolno-hodowlane, nastawionego na produkcję zboża i innych surowców przeznaczonych na zbyt, wykorzystujące pracę przymusową chłopów (pańszczyzna, czasami zastępował ją czynsz daniny lub dzierżawa) oraz pracę czeladzi (personel zamieszkujący folwark i „obrabiający go” za drobną opłatę i utrzymanie)
RZECZPOSPOLITA SPICHLERZEM EUROPY -popyt na zboże w krajach Europy Zachodniej -bogaciły się polskie miasta, zwłaszcza te nadwiślańskie (Kraków, Gdańsk, Toruń, Wilno na Litwie)
STOLICE POLSKI: GNIEZNO/POZNAŃ (Mieszko I) – powstanie ludowe 1038 – „dwór fruwający” KRAKÓW (Kazimierz Odnowiciel) -Władysław Herman i Bolesław III Krzywousty –> Płock -rozbicie dzielnicowe -Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III – koronowani w Gnieźnie – Przemysł II w Poznaniu rezydował – Władysław Łokietek koronowany w Krakowie -JAGIELLONOWIE – Kraków – unia polsko -litewska –> łatwiej się tam spotkać na sejm -1595 – pożar Wawelu WARSZAWA –> ZYGMUNT III WAZA- przenosi stolicę do rozwijającego się dynamicznie miasta (bliskość szlaków handlowych, Wisła) -1529 – inkorporacja Mazowsza do Królestwa Polskiego (od rozbicia dzielnicowego, 1351–1526 – jako lenno) -1569 sejm walny w Lublinie –> decyzja o odbywaniu w Warszawie sejmów walnych Rzeczypospolitej – dopiero tam koronacja Stanisława Leszczyńskiego i Zygmunta Augusta Poniatowskiego, inni w Krakowie
KOŚCIÓŁ W RON – „Państwo bez stosów” -arcybiskup gnieźnieński na czele kościoła (prymas) –> koronacje w Krakowie –podatki: z dóbr ziemskich, dziesięciny, annaty (opłaty wnoszone przez duchownych na rzecz papiestwa), świętopietrze („denar świętego Piotra” – opłata na rzecz papiestwa)
Reformacja w RON -luteranizm (niemieckojęzyczne części Królestwa – Prusy Królewskie, Prusy Zakonne, Inflanty oraz duże ośrodki handlowe – Gdańsk, Toruń, Elbląg – bliskość do Prus) –> mieszczaństwo chętnie przyjmuje -kalwinizm – szlachta i magnateria polska i litewska -antytrynitaryzm (arianizm) – odłam kalwiński – odrzuca Trójcę Świętą -prawosławni – podlegli Konstantynopolowi a potem patriarchatowi w Moskwie
Umowy dot. dysydentów i katolików *UGODA SANDOMIERSKA – 1570 – luteranie, kalwini, bracia czescy (z husytyzmu) – wykluczyli arian. *AKT KONFEDERACJI WARSZAWSKIEJ – 1573 *UNIA BRZESKA – 1596 – synod w Brześciu Litewskim – kościół prawosławny w RON podporządkowany papieżowi. Ci, którzy przystąpili do unii nazwani unitami lub grekokatolikami –> Kościół Grekokatolicki powstał