ZSRR w okresie międzywojennym

W ramach przypomnienia wiadomości z ostatniej lekcji zapoznaj się z filmem:

Następnie przyjrzyj się karykaturze i odpowiedz na pytania:

1.Kim są postaci, z których Lenin oczyszcza ziemię?
2.Jakiego atrybutu używa Lenin?
3.Dlaczego Lenin ukazany jest na tle świata, a nie tylko Rosji?

ZSRR – Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (utworzony 30.12.1922 r.)
WKP(b) – Wszechzwiązkowa Komunistyczna partia bolszewików
OGPU – Zjednoczony Główny Zarząd Polityczny (tajna policja polityczna)
NKWD – Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych
GUŁAG – Główny Zarząd Obozów

I. Wojna domowa i komunizm wojenny (1918 – 1921):

a) Bolszewicy u władzy:
 utworzono Armię Czerwoną; wprowadzono powszechny obowiązek wojskowy robotników i biedoty wiejskiej,
 uchwalono konstytucję bolszewicką (dyktatura proletariatu)
 zamordowanie cara Mikołaja II z rodziną
 wprowadzono „czerwony terror”

b) wojna domowa z białymi generałami 1918 – 1922 r. (Antoni Denikin, Aleksandr Kołczak, Piotr Wrangler)

c) „komunizm wojenny” w gospodarce 1918 – 1921
 nacjonalizacja (upaństwowienie) przemysłu, banków, transportu, handlu; wprowadzono zakaz
handlu prywatnego
 racjonowanie towarów konsumpcyjnych, głównie żywności (reglamentacja),
 wprowadzono przymus pracy,
 rekwirowano zboże na potrzeby armii, wprowadzono kontyngenty dla rolników,
SKUTKI: spadek produkcji przemysłowej, klęska głodu w latach 1920 – 1921, bunty chłopskie na terenie całego kraju, hiperinflacja.

d) 1922 – powstaje ZSRR – Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

II. Okres Nowej Ekonomicznej Polityki (NEP-u) 1921 – 1928

a) założenia:
 zniesienie komunizmu wojennego oraz centralnego rozdzielnictwa towarów, zlikwidowano obowiązkowe dostawy żywności,
 rozwój drobnej własności prywatnej w przemyśle, rzemiośle, rolnictwie, handlu z wyłączeniem głównych gałęzi przemysłu, które nadal stanowiły monopol państwowy

Skutki: odrodzenie rynku wewnętrznego i odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych; rozwarstwienie społeczeństwa pod względem majątkowym

III. Walka o władzę po śmierci Włodzimierza Ilicza Lenina 1924 – 1929
a) śmierć Włodzimierza Ilicza Lenina (1924 r.)

b) Rywalizacja między: Lwem Trockim, Lwem Kamieniewem, Grigorijem Zinowiewem, Nikołajem Bucharinem i Józefem Stalinem.

b) ostatecznie władzę przejmuje Józef Stalin (1829) jako I Sekretarz WKP(b) .

IV. Polityka gospodarcza 1929 – 1941 r.
To okres gwałtownego rozwój przemysłu ciężkiego, centralne planowanie, powszechne wykorzystywanie więźniów.

a) kolektywizacja 1929 – 1933 – likwidacja prywatnych gospodarstw chłopskich na rzecz kołchozów (gospodarstwa spółdzielcze) i sowchozów (gospodarstwa państwowe).
Skutki – spadł poziom produkcji rolnej; klęska głodu, darmowa siła robocza (więźniowie łagrów);

b) przemysł – powszechna industrializacja, rozwój
przemysłu ciężkiego,

c) gospodarka radziecka gospodarką centralnie planowana – pięciolatki.

V. Okres czystek 1934 – 1939 r. – terror komunistyczny . Celem wyeliminowanie ewentualnej konkurencji , która mogłaby odebrać władzę Stalinowi.

a) morderstwo Siergieja Kirowa (okres czystek w partii). Masowe
aresztowania, stosowanie tortur, procesy pokazowe.

b) czystki w wojsku

c) czystki w aparacie bezpieczeństwa (Jeżow i Jagoda) – władzę nad NKWD
przejął Ławrentij Beria.

VI. Kult jednostki – polegał na bezkrytycznym uwielbieniu Stalina; indoktrynacja społeczeństwa i powszechna propaganda.

VII. Układ w Rapallo – 1922
-przywrócenie stosunków dyplomatycznych pomiędzy ZSRR a Republiką Weimarską.
-rezygnacja z reparacji wojennych i wszelkich roszczeń z okresu 1914 – 1918 i po wojnie
-tajne porozumienie o współpracy wojskowej

VIII. Pakt Ribbentrop-Mołotow
1. 23 sierpnia 1939 – pakt o nieagresji
2. 28 września 1939- traktat o granicach i przyjaźni