I. Zapoznaj się z podrozdziałem „Pospolite ruszenie” (podręcznik, s. 136)
II. Następnie przypomnij sobie, co się działo w Rzeczpospolitej na przełomie XVI i XVII w. (wolne elekcje, „Złoty Wiek”, wolność szlachecka, tolerancja religijna, rozwój gospodarczy) – ogólnie Rzeczpospolita Obojga Narodów jest silnym i ogromnym państwem.
Co z wolnymi elekcjami? Tak w skrócie:
Co zawierał herb? Jeżeli nie pamiętasz, przypomnij sobie: <<KLIK>>
Wolne elekcje:
III. Dlaczego zdecydowano się na wybór Zygmunta III Wazy? Dlaczego Szwedzi nie chcieli go na swoim tronie (wybrali sobie nowego króla – Karola Sudermańskiego)? Dążenie do odzyskania tronu spowoduje wojnę polsko- szwedzką.
IV. Przeczytaj o wojnach ze Szwecją (Podręcznik, s. 136 – 138). Zapisz notatkę:
- Zygmunt III Waza ( 1587) zapoczątkował dynastię Wazów w Polsce (panującą do 1668 r.)
- Wojna polsko-szwedzka (1600 – 1611)
| PRZYCZYNY | spór o Inflantywalka o tron szwedzki pomiędzy Karolem IX (Sudermańskim) a Zygmuntem III Wazą |
| PRZEBIEG | Bitwa pod Kircholmem (1605) – dowodził Jan Karol Chodkiewicz (RON) oraz Karol IX (SZWECJA) |
| SKUTKI | 1611 – rozejm – Rzeczpospolita utrzymała większość Inflant |
3.Wojny ze Szwecją (1621 – 1629)
| PRZYCZYNY | Zajęcie przez Szwedów Inflant w 1621 r.Zajęcie przez Szwedów Pomorza Gdańskiego (1626) |
| PRZEBIEG | Bitwa pod Oliwą (1627) – wojskami szwedzkimi dowodził Gustaw II Adolf -bitwa morska –wygrana RON Bitwa pod Trzcianą– wygrana RON |
| SKUTKI | 1629 –rozejm – Rzeczpospolita traci większość Inflant i Porty w Prusach (Gdańsk zostaje przy RON),Szwedzi pobierają cło (opłata) od polskiego handlu morskiegoKoniec potęgi Rzeczpospolitej |
V. Obejrzyj poniższy film dotyczący husarii:
jeżeli chcesz możesz również zapoznać się z kolejnym:
VI. Przenosimy się na wschodnie granice RON (Rzeczpospolitej Obojga Narodów). Przeczytaj podrozdział „Wschód. Dymitriady i wojna z Moskwą” s. 138 – 140. Zapisz notatkę.
4. WIELKA SMUTA – kryzys w Państwie Moskiewskim po śmierci Iwana IV Groźnego – okres głodu, walk bojarów (możnowładcy) o władzę oraz najazdów obcych wojsk.
DYMITRIADY (1605) – polskie ingerencje w Moskwie pod pretekstem przywrócenia na tron Dymitra (rzekomo cudownie ocalonego syna Iwana Groźnego) à Dymitr Samozwaniec
Wojna polsko-moskiewska (1609 – 1618)
| PRZYCZYNY | Zygmunt III Waza chce odzyskać koronę szwedzkącar zawiera sojusz ze Szwecją w obawie przed kolejną Dymitriadą |
| PRZEBIEG | Bitwa pod Kłuszynem (1610) – dowodził hetman Stanisław Żółkiewski – wygrana RON |
| SKUTKI | 1618 – rozejm w Dywilinie – ziemia smoleńska dla Polskiw Moskwie początek dynastii Romanowów (Michał Romanow) |
VII. Ostatnia część – wojny z Turcją (podręcznik s. 141). Zapisz notatkę.
4. Wojny z Turcją za panowania Zygmunta III Wazy (1620 – 1621)
| PRZYCZYNY | Ataki Tatarów krymskich na Ukrainę (terytorium RON)Łupieskie wyprawy Kozaków (mieszkańcy Zaporoża oraz południowo-wschodnich krańców Wielkiego Księstwa Litewskiego) na tereny TurcjiAtak Rzeczpospolitej na lennika Turcji |
| PRZEBIEG | Bitwa pod Cecorą (1620) – dowodził hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski – bitwa nierozstrzygnięta, ale klęska RON podczas odwrotuBitwa pod Chocimiem (1621) – dowodził hetman wielki litewski Jan Karol Chodkiewicz – wygrana RON |
| SKUTKI | 1621 – zawarcie pokoju – Rzeczpospolita utrzymuje granice na Dniestrze, Kozacy i Tatarzy mają przestać atakować |
5. Władysław IV Waza był drugim królem z dynastii Wazów w Polsce, panował w latach 1632 – 1648. Został wybrany na cara Moskwy, ale nigdy tam nie panował. Odzyskał Prusy, zlikwidował cło od handlu morskiego
domena publiczna
We wtorek będziemy rozmawiać na powyższe tematy. Proszę się przygotować.