ROZPAD SYSTEMU WERSALSKO-WASZYNGTOŃSKIEGO
PO I WŚ –> zmiany (dynastia Romanowów? Co z Rzeszą Niemiecką Hohenzollernów? Co z monarchią austro-węgierską Habsburgów?
(Polska, Czechosłowacja, Austria, Węgry, Królestwo Serbów,Chorwatów i Słowńców (od 1929 Jugosławia), Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia)
Konferencja pokojowa w Paryżu (1919):
-Rada Najwyższa kierowała obradami (Rada Dziesięciu). Kto się tam spotkał?
USA – Thomas Woodrow Wilson
Wielka Brytania – David Lloyd George
Francja – Georges Clemenceau
Włochy – Vittorio Orlando
Japonia – książę Saionji Kimmochi
Kto czego chciał?
USA –> Liga Narodów i wyznaczanie nowych granic zgodnie z zasadą etniczną (rozładować konflikty narodowościowe)
Francja –> osłabić Niemcy i znaleźć przydatnych sojuszników (Polska i Czechosłowacja)
Anglia –>zachować równowagę na kontynencie, nie osłabiać Niemiec (bo Francja się wzmocni), boją się rewolucji i komunizmu.
Traktat wersalski ( 28 czerwca 1919 r)
1. Liga Narodów
2. Warunki zakończenia wojny z Niemcami
3. Mały traktat wersalski – prawa mniejszości narodowych
USA nie ratyfikowały traktatu –> zasada izolacjonizmu
NIEMCY po wojnie
-obarczone winą za rozpętanie wojny
-zabrano i kolonie
-przeprowadzono plebiscyty na terenach przygranicznych
-reparacje wojenne
-ograniczenia militarne (armia 100 tys., brak sprzętu ciężkiego, lotnictwa, artylerii ciężkiej, broni chemicznej, ograniczenie marynarki wojennej)
KONFERENCJA WASZYNGTOŃSKA
1921 – 22
– ustalono parytet flot wojennych głównych mocarstw (stosunek wielkości). Flota USA mogła równać się flocie Wielkiej Brytanii. Nie chcą wyścigu zbrojeń.
-status quo na Pacyfiku i Dalekim Wschodzie –> polityka „otwartych drzwi” w stosunku do Chin.
Co najważniejsze w okresie międzywojennym się działo?
-Hiszpanka (1918 – 1919) –> 50 mln
-emancypacja kobiet i prawa wyborcze (USA – stan Wyoming, Nowa Zelandia – zależne od Wielkiej Brytanii, w Europie Finlandia 1919).
-kryzys gospodarczy 1929 – 1935
-problemy kolonialne
-Republika Weimarska –> Rzesza Niemiecka
-Rosja Sowiecka (od 1922 ZSRS)
-faszyzm we Włoszech
-niepokoje społeczne (antysemityzm, walki o kolonie, wojny domowe – Hiszpania 1936 -1939)
I.SYGNAŁY ZE STRONY NIEMIEC ŚWIADCZĄCE O ZBLIŻAJĄCEJ SIĘ WOJNIE
1933
-Hitler dochodzi do władzy, rozbudowa ideologii, głoszenie Lebensraum, wyjście z Ligii Narodów
1934 – traktat o nieagresji z Polską (na 10 lat)
POLITYKA APPEASEMENTU – 1935 – 1939 – premier Wlk.Bryt. Neville Chamberlain oraz Edouard Daladier premier Francji.
-Wlk. Brytania zajęta swoimi koloniami
-Francja buduje Linię Maginota
1936
-otwarte łamanie traktatu wersalskiego:
*rozpoczęcie jawnych zbrojeń (wcześniej układ w Rapallo z 1922 z Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką – Gieorgij Cziczerin, Walther Rathenau).
Porównanie sił niemieckich w 1932 roku i 1939 roku:
| armia | 100 tys. | 730 tys. |
| samoloty | 36 | 8295 |
| duże okręty | 26 | 88 |
| wydatki na zbrojenia (w mld marek) | 0,61 | 17,24 |
*remilitaryzacja Nadrenii
*wypowiedzenie układów lokarneńskich (1925) i podpisanie paktu antykominternowskiego (25 listopada 1936) —> pretekst do stworzenia Osi Berlin-Tokio-Rzym (1940)
Józef Beck odchodzi od polityki równowagi.
1938
-12 marca 1938 – Anchluss Austrii
-29–30 września 1938 – Konferencja Monachijska –>KRAJ SUDECKI przyłączono do Rzeszy –>marzec ’39 – utworzenie Protektoratu Czech i Moraw oraz Słowacji
Źródło: https://staticopracowania.iplsc.com/opracowania_prod_static/images/186047/czechos%C5%82owacja_w_katach_1938-39.jpg
-2 października 1938 – zajęcie Zaolzia przez RP
POGORSZENIE STOSUNKÓW POLSKO-NIEMIECKICH W 1938 ROKU
-żądania niemieckie
*Wolne Miasto Gdańsk do III Rzeszy
*przyłączenie Polski do paktu antykominternowskiego
*eksterytorialna autostrada łącząca Prusy z Pomorzem Zachodnim
-28 kwietnia 1939r. – III Rzesza wypowiada Polsce układ o nieagresji
-5 maja 1939 r. – „Polska nie zna pojęcia wolności za wszelką cenę”
-23 sierpnia 1939 r. – układ o nieagresji (Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow) –> II pakt Ribbentrop-Mołotow podpisano 28 września ’39 – traktat o granicach i przyjaźni
OŚ CZASU PO ANGIELSKU –> https://www.timetoast.com/timelines/world-war-2-timeline-a079ee3b-999b-4f92-9a74-675f423659bd
25 sierpnia 1939 Wielka Brytania podpisuje z Polską układ gwarancyjny – pomoc w razie wojny z Niemcami
AKTYWIZACJA POLSKIEGO SPOŁECZEŃSTWA
-poparcie społeczeństwa przeciw ustępstwom na rzecz Niemiec
-Fundusz Obrony Narodowej i Fundusz Obrony Morskiej