Dzień: 2023-12-11

1. GODPODARKA FOLWARCZNO – PAŃSZCZYŹNIANA
   -folwarki – własność ziemska, gospodarstwo rolno-hodowlane, nastawionego na produkcję zboża i innych surowców przeznaczonych na zbyt, wykorzystujące pracę przymusową chłopów (pańszczyzna, czasami zastępował ją czynsz daniny lub dzierżawa) oraz pracę czeladzi (personel zamieszkujący folwark i „obrabiający go” za drobną opłatę i utrzymanie)
   
2. RZECZPOSPOLITA SPICHLERZEM EUROPY
   -popyt na zboże w krajach Europy Zachodniej
   -bogaciły się polskie miasta, zwłaszcza te nadwiślańskie (Kraków, Gdańsk, Toruń, Wilno na Litwie)
   
   STOLICE POLSKI:
   GNIEZNO/POZNAŃ (Mieszko I) – powstanie ludowe 1038 – „dwór fruwający”
   KRAKÓW (Kazimierz Odnowiciel)
   -Władysław Herman i Bolesław III Krzywousty –> Płock
   -rozbicie dzielnicowe
   -Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III – koronowani w Gnieźnie
   – Przemysł II w Poznaniu rezydował
   – Władysław Łokietek koronowany w Krakowie
   -JAGIELLONOWIE – Kraków – unia polsko -litewska –> łatwiej się tam spotkać na sejm
   -1595 – pożar Wawelu
   WARSZAWA –> ZYGMUNT III WAZA- przenosi stolicę do rozwijającego się dynamicznie miasta (bliskość szlaków handlowych, Wisła)
   -1529 – inkorporacja Mazowsza do Królestwa Polskiego (od rozbicia dzielnicowego, 1351–1526 – jako lenno)
   -1569 sejm walny w Lublinie –> decyzja o odbywaniu w Warszawie sejmów walnych Rzeczypospolitej
   – dopiero tam koronacja Stanisława Leszczyńskiego i Zygmunta Augusta Poniatowskiego, inni w Krakowie
   
   
   
3. KOŚCIÓŁ W RON – „Państwo bez stosów”
   -arcybiskup gnieźnieński na czele kościoła (prymas) –> koronacje w Krakowie
   –podatki: z dóbr ziemskich, dziesięciny, annaty (opłaty wnoszone przez duchownych na rzecz papiestwa), świętopietrze („denar świętego Piotra” – opłata na rzecz papiestwa)
   
4. Reformacja w RON
   -luteranizm (niemieckojęzyczne części Królestwa – Prusy Królewskie, Prusy Zakonne, Inflanty oraz duże ośrodki handlowe – Gdańsk, Toruń, Elbląg – bliskość do Prus) –> mieszczaństwo chętnie przyjmuje
   -kalwinizm – szlachta i magnateria polska i litewska
   -antytrynitaryzm (arianizm) – odłam kalwiński – odrzuca Trójcę Świętą
   -prawosławni – podlegli Konstantynopolowi a potem patriarchatowi w Moskwie
   
   Umowy dot. dysydentów i katolików
   *UGODA SANDOMIERSKA – 1570 – luteranie, kalwini, bracia czescy (z husytyzmu) – wykluczyli arian.
   *AKT KONFEDERACJI WARSZAWSKIEJ – 1573
   *UNIA BRZESKA – 1596 – synod w Brześciu Litewskim – kościół prawosławny w RON podporządkowany papieżowi. Ci, którzy przystąpili do unii nazwani unitami lub grekokatolikami –> Kościół Grekokatolicki powstał
   
5. Działalność jezuitów
   -szkolnictwo

Aristotle said, 'Man is a social animal’. He can’t survive in isolation. Therefore, human beings interact with each other on a daily basis, having a deep impact on each other’s life.

He seen the culturally homogeneous city-states of Ancient Greece as the model of a political community. The highest goal of polis inhabitants was achieving the common goood and they can do it only if they have the support of the political community.

Political community
– a collectivity which includes people, who decide about a political direction, social and cultural life in their state (or different collectivity or polity).
– have public nature (charakter publiczny)
– members have possibility to political participation (e.g. they choose their representatives in democratic elections or they express their opinion in the referendum)
– they have equal rights (równe prawa)
-the main goal – achieving the common good

KONSTYTUCJA RP: https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm

PREAMUBŁA
In Constitution polish political community is defined as
„the Polish Nation – all citizens of the Republic,
Both those who believe in God as the source of truth, justice, good and beauty,
As well as those not sharing such faith but respecting those universal values as arising from other sources,
Equal in rights and obligations towards the common good – Poland”

Therefore „Nation” is the main goal –> the highest good

adittionaly:
article 1
„The Republic of Poland shall be the common good of all its citizens.”

article 4
„Supreme power in the Republic of Poland shall be vested in the Nation.”
„The Nation shall exercise such power directly or through their representatives.”

article 82.
„Loyalty to the Republic of Poland, as well as concern for the common good, shall be the duty of every Polish citizen.”

Wspólnota polityczna w filozofii:
Arystoteles (filozofia klasyczna)-
Platon –
Cyceron –
Tomasz Hobbes (teoria umowy społecznej)-
John Locke (liberalizm)-
J.J. Rousseau (teoria umowy społecznej)

KULTURA = WSPÓLNOTA POLITYCZNA???

Konstytucja: dziedzictwo kulturowe jest ważnym czynnikiem budującym tożsamość Polaków i jednoczącym wspólnotę polityczną (Preambuła, art. 6, art. 73). –> Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Polscy autorzy teorii dotyczących związków kultury, życia społecznego i polityki:

Ludwik Krzywicki – naród jest aktywną wspólnotą kultury, a kultura formą trwania narodu. Nośnikiem kultury jest język.
Feliks Koneczny –
Florian Znaniecki –
Stanisław Ossowski –
Maria Ossowska –
Józef Chałasiński –

Cywilizacje dominujące w Europie wg. Feliksa Konecznego:
-łacińska – wynikająca z filozofii, kultury i nauki greckiej, prawa rzymskiego i chrześcijańskiej moralności
– bizantyjska – spuścizna historyczna antycznego Rzymu i Bizancjum (prawo, normy obejmujące wszystkie strefy życia społecznego) – państwo jest kategorią nadrzędną ( dominująca rola państwa i prawa, podrzędna rola religii)
– turańska – wschód Europy , obszar Rosji, cywilizacja o charakterze militarnym, wojskowym – to dominuje nad innymi przejawami życia społecznego – religia jest tu nieistotna chyba że służy wzmocnieniu władzy politycznej
-żydowska – podporządkowanie spraw państwowych religii

*TEORIA ZDERZENIA CYWILIZACJI SAMUELA HUNTINGTONA – cywilizacje dążą do podboju i ekspansji, dlatego na ich stykach będą toczone wojny