Where did humans come from???
Man evolved from apes.
HUMAN ORIGINS
Creationism theory –> The book of Genesis tells the story of God’s creation of the world.
Darwinism is a theory of biological evolution developed by Charles Darwin.
1859 r. Karol Darwin – „O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego”, – teoria ewolucji – życie na Ziemi jest efektem ewolucji gatunków.
Anthropogenesis (ANTROPOGENEZA) – the study of the origins of humans or development of the human race. (dziedzina nauk przyrodniczych)
Anthropology (ANTROPOLOGIA) – is the study of what makes us human.
Anthropologists study the origin, development and behavior of humans. They examine the cultures, languages, archeological remains (stanowiska archeologiczne), and physical characteristics of people in various parts of the world.
HISTORIA natomiast zajmuje się badaniem dziejów społeczności ludzkich.
Pierwsze społeczności tworzyły HOMINIDY( istoty człekokształtne).
Characteristic biological features of the hominidae family (RODZINA CZŁOWIEKOWATYCH)
* construction of the skeleton (budowa szkieletu)
* structure and volume of the skull (budowa i objętość czaszki)
* teeth (uzębienie)
* vertical body posture (pionowa postawa ciała)
Co odróżnia człowieka od zwierzęcia?
Zdolność abstrakcyjnego myślenia oraz zdolnoć tworzenia kultury.
Periodyzacja pradziejów
Human evolution
Początkowo człowiek zamieszkiwał w Afryce i Azji (potem lodowce ustępowały i rozprzestrzeniał się na inne kontynenty).
Australopithecus – Appeared 4.2 – 1.3 million years ago in South Africa. About 100-130 cm tall. Capacity of the brain can approximately 500 cm3. Almost vertical posture with head held high. He lived in clusters (gromady). He lived in caves. He used stones and bones as tools.
Homo habilis – „A skilful, thinking man” („człowiek zręczny, myślący”). He appeared 2.5 – 1.5 million years ago in Africa. He was higher than Australopithecus. He had larger skull capacity approximately 600 cm3 (cubic centimeters). His brain has reached half the size of modern man. He weighed approx. 40 – 50 kg. He manufactured tools. He made fists, blades, scrapers, punches (pięściaki, ostrza, skrobaki, przebijaki ).
Narzędzia kultury olduwajskiej (kultura Olduvai) — > prezentacja
Homo erectus – Upright man – (człowiek wyprostowany) He appeared 1.8 million – 500 thousand years ago in Africa, Europe, China. He had upright posture for walking and running and height 150 – 170 cm. The size of his brain was 2/3 of a modern man – about 1000 cm3. He lived in groups of 20-30 people. He was engaged in gathering and hunting. He could use fire (he couldn’t light it). He was able to build shelters.
Homo sapiens neandertalensis – „Intelligent Neanderthal man” („rozumny człowiek neandertalski” ) appeared 150 thousand – 30 thousand years ago in Europe, Africa, Middle East. He was 150 – 170 cm tall. His cranial volume approx. 1500 cm3. He had strong body structure, shorter lower limbs, long arms, big teeth. He was able to gathering, hunting and fishing (zbieranie, polowanie i wędkarstwo). He was hunting deer, goats, mammoths, rhinoceros (sarny, kozy, mamuty, nosorożce). He wore leather clothing and lived in a caves. He buried dead people – he believed in afterlife.
Homo sapiens sapiens “Modern intelligent man” lived 200 thousand years ago – Africa, the Middle East, 40 thousand years ago – Europe. He had two-legged gait, upright posture, he was taller than the Neanderthal. Large of his skull capacity approx. 1400 cm3. He had small teeth. He was able to hunting, fishing, gathering food and lived in caves. He led a nomadic lifestyle. He used speech, buried his dead, made a weapon, bow, dagger, they could carve and paint.
Homo sapiens sapiens pojawił się ok. 200 rys. lat temu, w Afryce i „rozszedł się” po Ziemi.
2. Osiągnięcia epoki paleolitu:
-sztuka (np. malowidła naścienne w Lascaux we Francji)
-ludzie żyli w gromadach
-myślistwo, zbieractwo, łowienie ryb
-figurki gliniane, tzw. „prehistoryczne Wenus” lub „Wielka Matka”
Paleolit trwał do wybuchu rewolucji neolitycznej.
Neolithic revolution (approx. 10 – 8 thousand years BC) – it was a process that was characterized by a change in the lifestyle of the population from nomadic to sedentary and the transition from hunting and gathering to agriculture and breeding.
Rewolucja neolityczna
-ok. X – VIII tys. lat p.n.e
-przejście od koczowniczego trybu życia do osiadłego
WHY?
–climate changes – zmiany klimatu (ocieplenie, koniec epoki lodowcowej, wymarcie zwierząt
-clusters are expanded – gromady się powiększały
-need of feed people – potrzeba wyżywienia ludzi
– process of founding new settlements- potrzeba uniezależnienia się od warunków środowiska –> ukierunkowanie się na zakładanie osad
-Climate changes in the Fertile Crescent lead to the spread of wild cereals, one of which was the predecessor of modern day wheat. Potrzebne odpowiednie warunki naturalne –> Żyzny Półksiężyc
-development of civilization and agriculture – rozwój rolnictwa oraz hodowli zwierząt
Zaczęto nazywać to rewolucją, ponieważ konsekwencje zmian były bardzo duże.
the Fertile Crescent – Żyzny Półksiężyc – obszar o kształcie przypominającym półksiężyc, obejmujący niziny późniejszej Mezopotamii (doliny rzek Tygrys i Eufrat) od Zatoki Perskiej aż po Wybrzeże Morza Śródziemnego, oraz ziemie wschodniego krańca tego Morza od Syrii po Palestynę.
DOLINY WIELKICH RZEK – rzeki wylewają i użyźniają glebę:
-Nil – Egipt
-Eufrat i Tygrys – Mezopotamia
-Indus – Indie
-Jangcy i Huang He – Chiny
Ludzi łączy np. budowa kanałów irygacyjnych – powstaje hierarchia, musi być ktoś, kto dowodzi. Wykształca się warstwa kapłanów. Rozwój rzemiosła doprowadza do zróżnicowania majątkowego
Wynaleziono: koło garncarskie (ceramika jest sposobem badania kultur) –>rozwija się rzemiosło, tkactwo
PROTOMIASTA:
-Jerycho (Palestyna) – otoczone murem (wys. 5m) – biblijny mur Jerycha
-Çatalhöyük (Turcja) – brak ulic – mieszkańcy przemieszczali się po dachach.
4. Epoka brązu i żelaza
-opanowano umiejętność przetopu metali
-brąz (stop miedzi i cyny), później żelazo