Źródła prawa

1. Akt prawny – wyraz woli państwa o charakterze ogólnym.
   Akty prawne dzielą
   się na dwie grupy:
   1) akty normatywne
   -każdy akt państwa zawierający normy prawne.
   – reguły postępowania mieszczące się w akcie normatywnym mają charakter powszechny, tzn. odnoszą się do wszystkich – są prawem.
   -pochodzą od organów państwa spełniających funkcję ustawodawczą.
   -tylko one pełnią rolę źródeł prawa w Polsce
   -aktem normatywnym jest ustawa, rozporządzenie.
   
   2) akty nienormatywne.
   -decyzja organu państwowego w konkretnej sprawie dotycząca określonych osób lub instytucji.
   -nie ma w niej norm prawnych obowiązujących wszystkich, jest natomiast rozstrzygnięcie sporu, załatwienie wniosku, likwidacja urzędu itp.
   -wydawane są w imieniu państwa przez różne organy państwowe i mają różnoraki charakter.
   -to np. akt administracyjny (czyli władcze wyrażenie woli organu administracyjnego skierowane do indywidualnego adresata w konkretnej sprawie), orzeczenie sądu.
   
   2.Promulgacja – ogłoszenie aktu normatywnego
   Organy promulgacyjne – wydawnictwa w których publikuje się akty
   normatywne
   
   Jak ogłasza się akty normatywne?
   1.Dziennik Ustaw publikuje ustawy, rozporządzenia, orzeczenia
   międzynarodowe, które Polska podpisała
   2.Monitor Polski publikuje zarządzenia, uchwały sejmu i senatu
   3.Dzienniki Urzędowe poszczególnych ministerstw
   4. Wojewódzkie dzienniki Urzędowe publikują akty prawa miejscowego

3. System źródeł prawa w Polsce

KONSTYTUCJA – szczególne cechy
-ma nadrzędną pozycję w systemie źródeł prawa
-kontrolę nad zgodnością z Konstytucją aktów niższej rangi prowadzi Trybunał Konstytucyjny
-zawiera informacje dot. ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego Polski
-zapewnia podstawowe prawa i wolności człowieka i obywatela
-określa fundamentalne wartości których ochrona jest konieczna w demokratycznym państwie prawnym
-jedynie ona w Polsce nosi nazwę KONSTYTUCJA
-została uchwalona w specyficzny sposób – Zgromadzenie Narodowe po przeprowadzeniu referendum ogólnokrajowego
-procedura wprowadzania w niej zmian różni się od trybu uchwalania innych ustaw

RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE
– ratyfikowane, czyli zatwierdzone przez Prezydenta (specjalna procedura)
– po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana
-mogą mieć rangę ponadustawową (mają pierwszeństwo przed ustawą) – jeżeli są wprowadzane za zgodą parlamentu (ustawa) i obywateli (referendum ogólnokrajowe) [Karta Narodów Zjednoczonych, Traktat Północnoatlantycki, Konwencja o prawach dziecka]
-mogą mieć rangę podustawową (ustawy mają pierwszeństwo) – jeżeli nie jest potrzebna zgoda parlamentu – muszą być zgodne z normami prawnymi wyższego rzędu (ustawami) i Premier przekazuje taką umowę bezpośrednio do podpisu Prezydentowi (Premier zawiadamia Sejm, że taka umowa będzie podpisana) [Porozumienie z Locarno ustanawiające międzynarodową klasyfikację wzorów przemysłowych]

*funkcjonują jeszcze inne źródła prawa międzynarodowego, które różne państwa starają się przestrzegać (potrzebny jest konsensus)
*zwyczajowe prawo międzynarodowe – jest niepisaną regułą postępowania, choć czasem może zostać doprecyzowane na skutek umów międzynarodowych
*zasady ogólne prawa międzynarodowego – są powszechnie obowiązujące (zapis w Konstytucji), wynikają z prawa naturalnego

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ
-multicentryczność systemu prawa
-zasada pierwszeństwa stosowania prawa unijnego przed prawem krajowym
-Trybunał Sprawiedliwości
-prawo pierwotne i wtórne

USTAWY

ROZPORZĄDZENIA MOCĄ USTAWY

ROZPORZĄDZENIA

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

AKTY PRAWA WEWNĘTRZNEGO

SPECYFICZNE ŹRÓDŁA PRAWA
-regulaminy Sejmu i Senatu RP – ranga ponadustawowa
-układy zbiorowe pracy

DZIENNIKI URZĘDOWE
-Dziennik Ustaw RP
-Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”
-Dziennik Urzędowy UE
-Monitor Sądowy i Gospodarczy (MSiG)
-ministerialne dzienniki urzędowe
-wojewódzkie dzienniki urzędowe