- What is civil society and why is it important? What are the functions of civil society?
This concept refers to a wide array of organizations: community groups, non-governmental organizations [NGOs], labour unions, indigenous groups, charitable organizations, faith-based organizations, professional associations, and foundations.
They have clearly defined goals in public space, f. ex. related to education, culture and science.
They have also various ways and methods of achieving this goals (it could be strikes, demonstrations or public appearances of one person / wystąpienia publiczne).
Sometimes this issue is called the “third sector”( NGOs.).
FUNCTIONS / FEATURES:
-Implementation of tasks not related to public authority .
– Control the decisions and actions of state institutions.
– The aim is to give citizens a space to express their interests.
-Protection of the sphere of private life against state’s influence.
– Giving citizens a possibility to take an active role in the sphere of public life.
2. Idee społeczeństwa obywatelskiego:
a. wg tradycji klasycznej – społeczeństwo obywatelskie to wspólnota obywateli tworzących państwo (nie ma oddzielenia państwa i społeczeństwa) // civil society is a community of citizens, who create a state
– Arystoteles
– Cyceron
– Jean-Jacques Rousseau
b. wg tradycji liberalnej – wolności indywidualne mogą funkcjonować dzięki państwu: rządom prawa i podziałowi władz. Społeczeństwo obywatelskie ma funkcję kontrolną i ludzie mogą wywierać presję na organy władzy. // States shall enable the people freedom of action
– John Locke
c. Georg Wilhelm Hegel – społeczeństwo obywatelskie jest kolejnym ogniwem rozwoju ludzkości (drugim po rodzinie, trzecim jest państwo), które rozumiał jako sferę realizacji własnych interesów. // The state is the sphere of private interests.
d. Alexis de Tocquevill [aleksis de tokwil] – oddziela społeczeństwo obywatelskie od państwa. Społeczeństwo – sieć relacji między jednostkami podejmującymi wspólne działania w sferze publicznej (tworzenie organizacji realizujących różne cele) // State gives the possibility of achieving goals for people.
e. współcześni myśliciele – społeczeństwo obywatelskie jest niezależne (a przynajmniej powinno być) od władzy państwowej. // Civil society should be separate from the State (and state institutions) – modern concept.
– Ralf Dahrendorf
– Francis Fukuyama
3. Tradycje społeczeństwa obywatelskiego:
– (zabory)
-(niepodległość)
-(międzywojnie)
-(II wś.)
4. Społeczeństwo obywatelskie w okresie PRL // Civil society during the People’s Republic of Poland.
5. Podmioty społeczeństwa obywatelskiego
-polityczne (polegają na kształtowaniu relacji między rządzącymi, a społeczeństwem. Społeczeństwo występuje z petycjami pod adresem sprawujących władzę przez co wpływają na decyzje związane z przemianami politycznymi w kraju)
-gospodarcze (są związane z próbami doskonalenia przemian gospodarczych w kraju, np. związki pracodawców)
-społeczne (sprowadzają się do udoskonalenia niektórych sfer życia publicznego jak, np. służba zdrowia)
-kulturalne (sprowadzają się do propagowania dziedzictwa kulturowego w kraju)
-religijne (np. Kościół lub organizacje związane z pomocą ubogim, np Caritas)
6. Kapitał społeczny – poziom zdolności do współpracy między sobą w celu realizacji wspólnych interesów (nie jest pojęciem tożsamym z kapitałem ekonomicznym!)
– zaufanie
– więzi społeczne
– normy społeczne
Social capital is the result of interdependence and interaction between economic and social processes.
Funkcje kapitału społecznego:
-ekonomiczna – przyczynia się do wzrostu gospodarczego,
-społeczna – przekazuje wiedzę i doświadczenia kolejnym pokoleniom i innym osobom, przygotowuje do życia w społeczeństwie, przekazuje wartości społeczne
-kulturalna – przekazuje wzorce i normy kulturowe, rozwój dziedzictwa kulturowego
Kapitał społeczny tworzy się głównie w obszarze prywatnych organizacji działających społecznie (non-profit)
Rodzaje kapitału społecznego (the types of social capital) wg. Putnam’a:
Kapitałem społecznym wiążącym (bonding) – więzi pomiędzy członkami jednej grupy społecznej prowadzące do zacieśnienia relacji i izolacji grupy na tle innych – ties among peoplle who are similar to each other in certain respects (age, sex, ethnicity, social class).
Kapitał społeczny pomostowy (bridging) – odnosi się do sieci pomiędzy osobami należącymi do różnych grup społecznych- ties among people who are different from one other.
Możemy wyróżnić różne kryteria podziału kapitału społecznego:
-stowarzyszeniowy – dobrowolne, regularne uczestnictwo jednostek w działalności struktur organizacyjnych, któe realizują cele o charakterze zbiorowym, społecznym.
-nieformalny – rodzinny, towarzysko-sąsiedzki – dotyczy prywatnych powiązań – obejmuje relacje łączące członków rodziny, znajomych, przyjaciół i sąsiadów, oparte na gotowości emocjonalnej oraz gotowości do wzajemnej pomocy.
-negatywny – występuje w wąskich grupach interesu, organizacjach mafijnych, sieciach klientelistycznych, wpływa on destrukcyjnie na funkcjonowanie całego społeczeństwa.
7. Zaufanie (public trust is the most important element of social capital) jako składnik kapitału społecznego – umożliwia budowanie trwałych relacji międzyludzkich, zacieśnianie więzi w grupach społecznych – przeświadczenie, że osoby danej społeczności postępują właściwie (zgodnie z przyjętymi normami)
a. zaufanie prywatne – dotyczy osobistych relacji zachodzących pomiędzy osobami, które się znają
b. zaufanie ogólne – zaufanie dotyczące szerszego grona osób, będące efektem kontaktów międzyludzkich i międzygrupowych
c. zaufanie instytucjonalne – zaufanie dotyczące osób pełniących funkcje publiczne
Poziom zaufania względem instytucji publicznych i współobywatelom w polskim społeczeństwie jest niski. Zaufanie w sferze prywatnej jest wysokie.
-doświadczenia wynikające z komunizmu
-zarzuty względem aktualnie funkcjonujących organów państwowych (korupcja, brak przejrzystości działań władz, niska efektywność polityk państwowych).