1.Akcja „Burza” i powstanie warszawskie – klęska (podziemia niepodległościowego i rządu emigracyjnego). Stalin chce przejąć władzę.
SKRÓTY
PRL – Polska Rzeczpospolita Ludowa
PKWN – Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
ZPP – Związek Patriotów Polskich
KRN – Krajowa Rada Narodowa
CBKP – Centralne Biuro Komunistów Polskich
TRJN – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
PSZ – Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
WiN – Wolność i Niezawisłość
NSZ – Narodowe Siły Zbrojne
MO – Milicja Obywatelska
KBW – Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego
UB – Urząd Bezpieczeństwa
PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
2. PPR – Polska Partia Robotnicza
– specjalnie do tego celu szkoleni w Moskwie polscy komuniści:
*przyszły przewodniczący Polskiej Partii Robotniczej Marceli Nowotko
*Paweł Finder i Bolesław Mołojec
– partia nie głosiła idei komunistycznych, by nie odstraszyć od siebie Polaków- wzywali do walki z Niemcami oraz obrony demokracji.
-propaganda spowodowała, że wielu młodych Polaków zasiliło szeregi Gwardii Ludowej (organizacja zbrojna).
– w PPR były zmiany osobowe – spory o władzę w partii. Ostatecznie władzę przejmie Władysław Gomułka.
3. W ZSRR Stalin tworzy oddziały polskie – I Korpus Polski. (działalność Wandy Wasilewskiej i Związku Patriotów Polskich)
W jego skład wchodziły: trzy dywizję piechoty (imienia Kościuszki, Traugutta i Dąbrowskiego), Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte, Brygada Artylerii im. Bema i Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”. Celowo nazwy poszczególnych jednostek nawiązywały do ważnych dla Polaków postaci lub wydarzeń, by obudzić w nich duch patriotyzmu.
4. Zbrodnia katyńska – NKWD rozstrzelało wiosną 1940 roku co najmniej 21 768 obywateli Polski (w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego i Policji Państwowej) – na mocy decyzji najwyższych władz ZSRR zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku (tzw. „decyzja katyńska”).
DWA OŚRODKI WŁADZY W POLSCE : PKWN i RJN
5. 1944 -powstała Krajowa Rada Narodowa – na czele stanął Bolesław Bierut. Ogłosili się parlamentem Polski – alternatywą polityczną dla Rządu RP na uchodźstwie (Stanisława Mikołajczyka). Dla rządu emigracyjnego to sygnał, że Stalin chce stworzyć w Polsce państwo komunistyczne.
-Gwardia Ludowa –> przekształcona na Armię Ludową (dowódca Michał Rola-Żymierski).
-Komuniści w Polsce chcą współpracy ze Związkiem Radzieckim.
6. Rząd na emigracji tworzy RJN (Radę Jedności Narodowej) – Kazimierz Pużak przewodniczącym.
-RJN chce współpracy z aliantami i odbudowy demokracji w Polsce.
-RJN jest związana z Rządem RP na uchodźctwie – Do 5 lipca 1945 r. był jedynym legalnym rządem będącym kontynuacją władz II RP – tego który musiał opuścić kraj po ataku hitlerowskim. Siedzibą był Paryż, później Londyn. Później, mimo przejęcia władzy przez komunistów funkcjonował nadal, aż do pierwszych powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce w 1990 r. – zakończył działalność po przekazaniu insygniów prezydenckich Lechowi Wałęsie.
7. W ZSRR zostaje utworzony Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN) – na czele Edward Osóbka-Morawski –> nowy rząd polski.
PKWN wydał Manifest, gdzie zamieszczono fałszywą datę 22 lipca 1944 – Lublin –> ma to oznaczać, że jest on utworzony przez KRN. Manifest sprawiał wrażenie kontynuacji rządów II Rzeczpospolitej, jednak wiele rzeczy było zatajonych jak nacjonalizacja przemysłu, czy problem polskich granic. W 1944 PKWN przekształcono na Rząd Tymczasowy.
8. Armia Czerwona wkracza do Polski. Następnie NKWD – Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR – represje, czystki, działalność przeciw kontrrewolucji . W styczniu 1945 r. Gen. Leopold Okulicki, komendant główny AK, nakazał rozwiązanie Armii Krajowej, nie widząc sensu walki z nową władzą.
9. KONFERENCJA w JAŁCIE ( luty 1945).
– Powstaje Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN) – 28 czerwca 1945 r., Stalin prowadził rozmowy z Stanisławem Mikołajczykiem. Mikołajczyk – fiasko – podaje się do dymisji.
– rząd ten jest zależny od ZSRR – na czele Osóbka- Morawski i Gomułka
10. „Proces szesnastu” – proces przywódców Polski podziemnej – unieszkodliwienie legalnych władz RP. Wyroki skazujące na działaczach patriotycznych. Alianci nie zareagowali, a później alianci potwierdzili jego legalność (konferencja w Poczdamie). Gabinet Tomasza Arciszewskiego bezskutecznie protestował.
11. Referendum „3 razy TAK!”
12. Polska Rzeczpospolita Ludowa – PRL
Konstytucja 1952 – znosiła urząd prezydenta a wprowadzała Radę Państwa z przewodniczącym na czele (Bolesław Bierut). W praktyce władzę ma PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)