Dzień: 2021-05-31

1. Najwyższa Izba Kontroli kontroluje działalność organów administracji rządowej,  Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.
2. Trybunał Konstytucyjny jest sądem konstytucyjnym, organem władzy sądowniczej
3. Trybunał Stanu  jest organem sądowym, który sądzi najwyższych urzędników państwowych
4. Prokuratura jest państwowym organem powołanym do strzeżenia praworządności oraz czuwania nad ściganiem przestępstw, jak również występowania z oskarżeniami przed sądami
5. Instytut Pamięci Narodowej jest instytucją naukowo-badawczą o uprawnieniach śledczych
6. Rzecznik Praw Obywatelskich jest jednoosobowym konstytucyjnym organem kontrolnym, powołanym specjalnie i wyłącznie w celu strzeżenia praw i wolności obywatelskich określonych w konstytucji i innych aktach prawnych

KSENOFOBIA – lęk przed „obcymi”

Piramida nienawiści:

Gordon Allport był amerykańskim uczonym związanym z Uniwersytetem Harvarda. W swoich badaniach zauważył, że popełniane na świecie zbrodnie, np. Zagłada Żydów w czasie drugiej wojny światowej, poprzedzone były mową nienawiści, wykluczeniem i dyskryminacją wobec jakieś grupy lub warstwy społecznej Zależność tę zilustrował jako „piramidę nienawiści”. Ma ona 5 stopni:
1) MOWA NIENAWIŚCI rozumiana m.in. jako rozpowszechnianie negatywnych stereotypów połączone z wrogim, krzywdzącym językiem;
2) UNIKANIE, czyli odczłowieczanie i izolacja jednostek i grup społecznych;
3) DYSKRYMINACJA, czyli nierówne traktowanie przez osoby, ale także i instytucje państwowe;
4) AKTY PRZEMOCY FIZYCZNEJ przeciwko ludziom i ich własności
5) EKSTERMINACJA całych grup narodowych, wyznaniowych lub posiadających odmienny światopogląd.

Model Allporta jest uniwersalny – zmieniają się tylko ofiary i sprawcy.
– Holokaust, ludobójstwo Ormian lub Tutsi
– w czasach dawniejszych, jak i współcześnie.
– powtarzające się od średniowiecza pogromy Żydów w Europie czy polowania na czarownice (Jean Delumeau w swoim dziele Strach w kulturze Zachodu świetnie na ten temat pisze)
-postępujące od 2012 roku prześladowania ludności muzułmańskiej , np. Rohingya w Mjanmie (dawnej Birmie)

Co sprzyja przełamywaniu uprzedzeń i nietolerancji?

PRACA W GRUPACH
Zadaniem zespołów jest przygotowanie plakatu i hasła kampanii dotyczącej przeciwdziałania stereotypom i uprzedzeniom.

PODPOWIEDZI:
– podręcznik s. 189
-co każdy z nas może robić w codziennym życiu, by przeciwdziałać uprzedzeniom?
-„Piaskownica”

• stereotypy

• ZOBACZ, ZROZUM, ZAREAGUJ

1.Akcja „Burza” i powstanie warszawskie – klęska (podziemia niepodległościowego i rządu emigracyjnego). Stalin chce przejąć władzę.

SKRÓTY

PRL – Polska Rzeczpospolita Ludowa
PKWN – Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
ZPP – Związek Patriotów Polskich
KRN – Krajowa Rada Narodowa
CBKP – Centralne Biuro Komunistów Polskich
TRJN – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
PSZ – Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
WiN – Wolność i Niezawisłość
NSZ – Narodowe Siły Zbrojne
MO – Milicja Obywatelska
KBW – Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego
UB – Urząd Bezpieczeństwa
PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

2. PPR – Polska Partia Robotnicza
– specjalnie do tego celu szkoleni w Moskwie polscy komuniści:
*przyszły przewodniczący Polskiej Partii Robotniczej Marceli Nowotko
*Paweł Finder i Bolesław Mołojec
– partia nie głosiła idei komunistycznych, by nie odstraszyć od siebie Polaków- wzywali do walki z Niemcami oraz obrony demokracji.
-propaganda spowodowała, że wielu młodych Polaków zasiliło szeregi Gwardii Ludowej (organizacja zbrojna).
– w PPR były zmiany osobowe – spory o władzę w partii. Ostatecznie władzę przejmie Władysław Gomułka.

3. W ZSRR Stalin tworzy oddziały polskie – I Korpus Polski. (działalność Wandy Wasilewskiej i Związku Patriotów Polskich)

W jego skład wchodziły: trzy dywizję piechoty (imienia Kościuszki, Traugutta i Dąbrowskiego), Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte, Brygada Artylerii im. Bema i Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”. Celowo nazwy poszczególnych jednostek nawiązywały do ważnych dla Polaków postaci lub wydarzeń, by obudzić w nich duch patriotyzmu.

4. Zbrodnia katyńska – NKWD rozstrzelało wiosną 1940 roku co najmniej 21 768 obywateli Polski (w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego i Policji Państwowej) – na mocy decyzji najwyższych władz ZSRR zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku (tzw. „decyzja katyńska”).

DWA OŚRODKI WŁADZY W POLSCE : PKWN i RJN

5. 1944 -powstała Krajowa Rada Narodowa – na czele stanął Bolesław Bierut. Ogłosili się parlamentem Polski – alternatywą polityczną dla Rządu RP na uchodźstwie (Stanisława Mikołajczyka). Dla rządu emigracyjnego to sygnał, że Stalin chce stworzyć w Polsce państwo komunistyczne.

-Gwardia Ludowa –> przekształcona na Armię Ludową (dowódca Michał Rola-Żymierski).
-Komuniści w Polsce chcą współpracy ze Związkiem Radzieckim.

6. Rząd na emigracji tworzy RJN (Radę Jedności Narodowej) – Kazimierz Pużak przewodniczącym.
-RJN chce współpracy z aliantami i odbudowy demokracji w Polsce.
-RJN jest związana z Rządem RP na uchodźctwie – Do 5 lipca 1945 r. był jedynym legalnym rządem będącym kontynuacją władz II RP – tego który musiał opuścić kraj po ataku hitlerowskim. Siedzibą był Paryż, później Londyn. Później, mimo przejęcia władzy przez komunistów funkcjonował nadal, aż do pierwszych powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce w 1990 r. – zakończył działalność po przekazaniu insygniów prezydenckich Lechowi Wałęsie.

7. W ZSRR zostaje utworzony Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN) – na czele Edward Osóbka-Morawski –> nowy rząd polski.

PKWN wydał Manifest, gdzie zamieszczono fałszywą datę 22 lipca 1944 – Lublin –> ma to oznaczać, że jest on utworzony przez KRN. Manifest sprawiał wrażenie kontynuacji rządów II Rzeczpospolitej, jednak wiele rzeczy było zatajonych jak nacjonalizacja przemysłu, czy problem polskich granic. W 1944 PKWN przekształcono na Rząd Tymczasowy.

8. Armia Czerwona wkracza do Polski. Następnie NKWD – Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR – represje, czystki, działalność przeciw kontrrewolucji . W styczniu 1945 r. Gen. Leopold Okulicki, komendant główny AK, nakazał rozwiązanie Armii Krajowej, nie widząc sensu walki z nową władzą.

9. KONFERENCJA w JAŁCIE ( luty 1945).
– Powstaje Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN) – 28 czerwca 1945 r., Stalin prowadził rozmowy z Stanisławem Mikołajczykiem. Mikołajczyk – fiasko – podaje się do dymisji.
– rząd ten jest zależny od ZSRR – na czele Osóbka- Morawski i Gomułka

10. „Proces szesnastu” – proces przywódców Polski podziemnej – unieszkodliwienie legalnych władz RP. Wyroki skazujące na działaczach patriotycznych. Alianci nie zareagowali, a później alianci potwierdzili jego legalność (konferencja w Poczdamie). Gabinet Tomasza Arciszewskiego bezskutecznie protestował.

11. Referendum „3 razy TAK!”

12. Polska Rzeczpospolita Ludowa – PRL

Konstytucja 1952 – znosiła urząd prezydenta a wprowadzała Radę Państwa z przewodniczącym na czele (Bolesław Bierut). W praktyce władzę ma PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)