I. Konstytucyjne zasady działania sądów w Polsce 1. Zasada niezależności sądów-
2. Zasada niezawisłości sędziów –
3. Zasada jednolitości sądów –
4. Zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego – musi istnieć możliwość odwołania się do sądu drugiej instancji od każdej sprawy rozpatrzonej w sądzie pierwszej instancji
5. Udział obywateli w rozpatrywaniu spraw – jest realizowany przez instytucję ławnika niezawodowego członka składu orzekającego
II. Sądownictwo w Polsce
1. Sąd Najwyższy –
a. czym się zajmuje?
b. skład?kto powołuje? – pierwszy prezes – prezesi Sądu Najwyższego – sędziowie Sądu Najwyższego
c. Izby Sądu Najwyższego:
d. funkcje Sądu Najwyższego
2. Sądy powszechne (czym się zajmują? jakie wyróżniamy?)
3. Sądy administracyjne (czym się zajmują? jakie wyróżniamy)
4. Sądy wojskowe (czym się zajmują? jakie wyróżniamy)
Rysunek Jana Matejki z cyklu Poczet królów i książąt polskich
a. Koronacja w 1025 r. b. problem — Bezprym – starszy brat i młodszy Otton c. chce skupić się na polityce wyznaczona przez ojca – podboje
II. Kryzys 1. Przyczyny: a. szybki wzrost terytorialny, aparat państwowy nie nadąża b. fiskalizm – bunty ludności przeciw nadmiernym obciążeniom na rzecz państwa, możnych i Kościoła c. powrót ludzi do dawnych kultów – reakcja pogańska d. zachwianie zasadami dziedziczności tronu e. dążenie poszczególnych terenów do odłączenia f. duże znaczenie możnowładztwa
2. Wystąpienie rodzeństwa przeciw Mieszkowi II a. opozycja popiera b. sąsiedzi popierają -Jarosław Mądry – Bezprym – cesarz Konrad II – Otton c. najazd na Polskę – 1031 r. -Grody Czerwieńskie – Jarosław Mądry – Cesarz – Łużyce i Milsko – Czechy – Morawy – Węgry – Słowacja d. Mieszko ucieka, władzę przejmuje Bezprym -odsyła insygnia koronacyjne do Niemiec e. Bezprym zamordowany, Mieszko wraca do kraju, ale w 1034 r. umiera f. państwo jest rozbite, Mieszko nie zdążył go odbudować.
3. upadek władzy centralnej: a. wygnanie Rychezy, żony Mieszka II i syna Kazimierza b. reakcja pogańska i bunt ludowy c. niezależność Mazowsza (Miecław, cześnik- urzędnik Mieszka II)
4. Najazd księcia czeskiego Brzetysława – 1038 r. a. wywiezienie relikwii św. Wojciecha b. wcielenie Śląska do Czech c. zniszczenie najważniejszych grodów i złupienie państwa
III. Kazimierz I Odnowiciel (1039 – 1058)
Rysunek Jana Matejki z cyklu Poczet królów i książąt polskich
1. Dlaczego mógł wrócić? – Rycheza związana z dworem cesarza Henryka III – pochodzi z królewskiej dynastii Piastów – reakcja pogańska – nasi sąsiedzi chcą równowagi w Europie Środkowej -przymierze polsko – ruskie przeciw Miecławowi na Mazowszu
2. Odbudowa państwa a. odzyskanie Mazowsza b. odzyskanie Śląska – w zamian za trybut dla Czech c. odbudowa sieci grodów d. przeniesienie głównej siedziby do Krakowa (pojęcie „fruwającego dworu” – Wrocław, Sandomierz, Płock) – władza centralna się rozwija i musi mieć stałą siedzibę (np. kancelaria)
[…] Bolesław zaś, prawy syn mój, obejmie główne stolice królestwa we Wrocławiu, w Krakowie i w Sandomierzu […]
Rysunek Jana Matejki z cyklu Poczet królów i książąt polskich
1. chce odbudować silną Polskę, dlatego prowadzi agresywną politykę wobec sąsiadów (np. odzyskał Grody Czerwieńskie i zaangażował się w spór o inwestyturę między Henrykiem IV a Grzegorzem VII) 2. koronował się w 1076 r. 3. Bunt możnych przeciw Bolesławowi 4. Śmierć biskupa Stanisława – kolejny bunt – ucieczka Bolesława z kraju – 1253 – kanonizacja bp Stanisława
V. Władysław I Herman (1079 – 1102) 1. porzucił agresywną politykę 2. zrezygnował z korony królewskiej 3. dojście do władzy palatyna Sieciecha 4. podzielił swoje państwo pomiędzy synów:
5. Walka o władzę pomiędzy braćmi po śmierci Władysława 1102 r. a. Zbigniew szuka pomocy u cesarza – 1109 wyprawa wojenna Henryka V -obrona Głogowa
b. Bolesław nakazuje oślepienie i uwięzienie Zbigniewa
6. Panowanie Bolesława Krzywoustego a. po przejęciu władzy mógł skupić się na wzmacnianiu państwa i rozszerzaniu granic – podbój Pomorza (1121 – 1122) –> podporządkował sobie Szczecin, Wolin, Uznam, Pomorze Zachodnie –> Warcisław pomorski złożył hołd lenny i płaci trybut
TRYBUT – danina składana zwycięskiemu władcy przez władcę podbitego państwa.
Rozpoczęto także chrystianizację Pomorza. Mamy spór z arcybiskupstwem magdeburskim (sfałszowane dokumenty pozwoliły na wystawienie bulli podporządkowującej polskie biskupstwa arcybiskupstwu w Magdeburgu <– najazd Brzetysława czeskiego w 1038 roku –> 1036 bulla gnieźnieńska przywraca)
BULLA – dokument papieski, są jeszcze BREWE
b. wyprawa na Wegry przeciwko Beli II (popierają go Czesi i Niemcy) –.> Czesi się odgrywają i atakują Śląsk –> Bolesław szuka poparcia u cesarza Lotara III i składa mu hołd z Pomorza Zachodniego –> Lotar III poparł przywrócenie arcybiskupstwa
7. Statut Bolesława Krzywoustego – miał zapobiec walkom o władzę – 1138 r.
2. ZASADA SENIORATU. Dzielnicę senioralną przejmował zawsze najstarszy z Piastów (męski przedstawiciel rodu). Dzielnica senioralna obejmowała Małopolskę, część Kujaw i Wielkopolskę. Pomorze Gdańskie i Zachodnie pozostawały lennami.
3. ZASADA PRYNCYPATU. Książę panujący w Krakowie był nazywany princepsem („pierwszy” spośród pozostałych, najważniejszy, ten który sprawuje władzę). Oznacza, że senior ma władzę zwierzchnią nad pozostałymi książętami –> znaczenie Krakowa jako ośrodka władzy. Zasada zanikła po śmierci Leszka Białego w 1227 r.
Mapa i polecenia rozbicie dzielnicowe
Praca domowa Co najbardziej zagrażało Polsce w okresie XI–XII w.: wrogowie zewnętrzni, konflikty wewnętrzne czy nieudolne rządy władcy? Uzasadnij odpowiedź.
NAZIZM: –antykomunizm – nienawiść do komunistów i socjalistów, których obwiniano za przegraną wojnę (rząd socjalistyczny podpisał akt kapitulacji Niemiec); – antysemityzm – nienawiść do Żydów, których obwiniano o wszystko; – rasizm – Hitler uważał Niemców za „rasę panów” (Herrenvolk), nadludzi, którzy powinni rządzić światem. Niemcy wywodził się, jego zdaniem, z rasy aryjskiej, która ma predyspozycje do sprawowania władzy. Ludy niegermańskie (Słowianie, Cyganie, Żydzi) byli jego zdaniem podludźmi; – teoria przestrzeni życiowej – Niemcy powinni mieć przestrzeń by móc się swobodnie rozwijać (Labensraum); na wschód w kierunku ZSRR
