Konstytucja – zawiera podstawowe zasady funkcjonowania państwa.
Transformacja ustrojowa – zmiany zapoczątkowane w Polsce u schyłku PRL’u i w pierwszych latach Rzeczpospolitej Polskiej, dążące do budowy wolnego rynku oraz demokratyzacji życia społecznego.
Polskie konstytucje:
3 maja 1791 – Ustawa Rządowa (Konstytucja 3 maja)
1807 – Konstytucja Księstwa Warszawskiego
1815 – Konstytucja Królestwa Polskiego
1919 – Mała Konstytucja
17 marca 1921 – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (konstytucja marcowa)
23 kwietnia 1935 – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (konstytucja kwietniowa)
1947 – Mała Konstytucja
1952 – Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
1992 – Mała Konstytucja
2 kwietnia 1997 – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Budowa:
1. Preambuła
2. Rozdział I – zawiera m. in. zasady ustroju politycznego, gospodarczego, społecznego państwa oraz podkreśla symbolikę narodową.
3. Rozdział II – katalog obowiązków, praw i wolności obywateli oraz mechanizmy ich ochrony
4.Rozdział III zawiera katalog źródeł prawa obowiązującego w Rzeczypospolitej oraz sposób ich wydawania
5.Rozdziały IV – IX – określają kompetencje najwyższych organów władzy
6. Rozdział X – dotyczy finansów publicznych, zasad nakładania podatków i procedury uchwalania ustawy budżetowej
7. Rozdział XI określa zasady postępowania w sytuacjach szczególnych zagrożeń
8. Rozdział XII określa procedury zmian konstytucji
9. Rozdział XIII zawiera przepisy przejściowe i końcowe
Podział redakcyjny:
Rozdziały –> Artykuły –> Ustępy –> Punkty
Czym różni się konstytucja od innych aktów prawnych?
a. Szczególna treść
b. Szczególna moc prawna
c. Szczególna forma
Zasady ustrojowe zawarte w konstytucji:
– zasada demokratycznego państwa prawnego (np. artykuł 1. i 7. )
– zasada unitarnej formy państwa (art. 3)
-zasada zwierzchności Narodu (art. 4). Naród w konstytucji rozumiany jest jako ogół obywateli.
– zasada podziału władzy (art. 10) (podział i równowaga władz
– zasada pluralizmu politycznego i społecznego (art. 11 i 12)
– zasada republikańskiej formy rządów nie została zawarta wprost. Znajduje swój wyraz w oficjalnej nazwie państwa – Rzeczpospolita Polska. W języku polskim słowo rzeczpospolita jest odpowiednikiem słowa republika.
– zasada decentralizacji władzy państwowej i samorządności (art. 15 i 16)