Dzień: 2021-04-09

1. Rolnictwo – podstawa gospodarki
   a. Stan chłopski:
   – wykształcenie się gospodarki feudalnej
   -chłopi stali się poddanymi w wyniku nadań lennych i immunitetów
   – są zależni od swojego pana
   -odrabiali pańszczyznę i zobowiązani byli do dostarczania danin i posług w zamian za użytkowanie ziemi.
2. Życie codzienne na wsi
3. Przemiany w rolnictwie (XI – XIII w.)
   -narzędzia drewniane zastępowano żelaznymi
   -radło zastąpiono pługiem koleśnym
   -upowszechniono stosowanie żelaznej brony
   -kosy zastępowano sierpami
   -zastosowano chomąto
   -zastosowanie trójpolówki
   -młyny wodne i wiatraki
   -klasztory przyczyniły się do upowszechniania nowych rozwiązań

1. SKUTKI:
   -zwiększyła się produkcja żywności
   -nastąpił wzrost liczby ludności
   -nasiliła się akcja kolonizacyjna
2. Procesy osadnicze – kolonizacja
   a. przyczyny:
   -zwiększenie liczby ludności w pełnym średniowieczu zmusza do szukania nowych ziem pod uprawę (w kierunku Europy Środkowo-Wschodniej)
   -panowie feudalni zaczęli szukać nowych obszarów pod uprawę roli (lasy, nieużytki)
   b. akcje osadnicze i lokacje (zakładanie wsi zgodnie z określonymi zasadami)
   -każdy chłop otrzymywał taką samą ilość ziemi
   -wolnizna – okres, kiedy chłop był zwolniony z opłat, to czas na zagospodarowanie się
   -później płacił czynsz za dzierżawę ziemi
   -zasadźca – sołtys – stał na czele wsi – ma prawo założyć młyn i karczmę, reprezentuje wieś w stosunkach z panem feudalnym
   -prawo osadnicze było korzystne i dawało osadnikom możliwość dziedziczenia dzierżawy ziemi, stałą wysokość czynszu, samorząd wiejski
   
3. Skutki:
   -rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej
   -zwiększenie się obszarów gruntów uprawnych, zmniejszenie nieużytków
   -prawo wychodu – ograniczenie poddaństwa osobistego chłopa
   – nadwyżki żywności wystarczyły do wyżywienia ludności miejskiej
   -rozwija się handel i rzemiosło
   -pojawienie się pieniędzy
   -rozwój miast

MIASTA
Po upadku Cesarstwa rzymskiego załamanie gospodarcze – miasta upadają. W średniowieczu życie miejskie odbudowuje się.

1. Rozwój miast
   a) urbanizacja (X-XIII w.)
   -miasta zakłada się przy szlakach handlowych, w miejscach targowych, przy ośrodkach władzy świeckiej lub duchownej
   -to ośrodki życia handlowego, politycznego, gospodarczego, religijnego i kulturalnego
   -korzystano z infrastruktury miejskiej pozostałej po miastach starożytnych lub budowano nowe.

b. cechy miast średniowiecznych

-mury miejskie
-domy mieszczan (kamienice, trzeba w górę je ciągnąć, bo mało miejsca)
-zabudowa gęsta (pożary)
-ratusz i rynek (waga miejska, pręgierz, sukiennice)
-kościół (kościoły, klasztory, szpitale)
-ulice przecinają się pod kątem prostym
-ulice brukowane, brak kanalizacji,

c. ustrój miejski
– mieszkańcy miasta są ludźmi wolnymi
-na czele miasta stoją samorządy (kontrola finansów, administracja, handel, wymiar sprawiedliwości) z radą miejską (rajcowie miejscy z burmistrzem)
-ława miejska (ma funkcje sądownicze)
-miasta mają zróżnicowane prawa

d. społeczeństwo
-patrycjat
-pospólstwo
-plebs
+ Żydzi

e. rzemiosło
-powstają cechy – rzemieślnik musi do niego należeć, aby prowadzić warsztat (mistrz posiada zakład, w którym zatrudnia czeladników i uczniów), inaczej określa się go mianem partacza (czyli tego co jest poza cechem)
-gałęzie rzemiosła: sukiennictwo, metalurgia, budownictwo…
-cech ma za zadanie dbać o jakość wytwarzanych towarów, bronić swoich członków przed konkurencją, zapewniał bezpieczeństwo i nadawał uprawnienia mistrzowskie

f. handel
-rozwijają się szlaki handlowe lądowe i morskie
-miasta włoskie handlują z Lewantem (tereny zajęte przez Arabów i Turków) – najbogatsze tworzą miasta-państwa (republiki) np. Wenecja, Genua, Florencja
-handel morski statki zwane kogami (duże statki kupieckie)

-glidie – zrzeszenia kupców – mają zapewnić bezpieczeństwo w czasie podróży i ograniczać możliwość handlu kupcom z innych miast
-hanza – związek kupiecki stworzony na północy Europy (M. Bałtyckie i M. Północne) należało do niego wiele miast europejskich (Lubeka, Hamburg, Gdańsk, Kraków, Toruń, Wrocław, Ryga)
– rozwija się gospodarka towarowo-pieniężna, zwiększa się ilość monet w obiegu

-zaczynają rozwijać się pierwsze banki udzielające kredytów
-do obrotu wchodzą weksle
-prawo składu – każdy przybywający do miasta kupiec musi wyłożyć swoje towary
-organizowane są jarmarki

MAPA INTERAKTYWNA SZLAKI HANDLOWE W ŚREDNIOWIECZU

https://easyzoom.com/imageaccess/ec482e04c2b240d4969c14156bb6836f

Medieval trade route networks

Przez współczesne terytorium Polski przebiegała tzw. droga Via Regia, która biegła od Zgorzelca, przez Wrocław, Kraków i dalej w kierunku na Ruś. Mapa uwzględnia również szlak handlowy o charakterze południkowym, biegnący od Gdańska w kierunku na południe. Szlak ten dalej przebiegał przez Bramę Morawską, która stanowiła naturalne przejście pomiędzy Sudetami i Karpatami.

1. Pojęcie narodu jest pojęciem nowym (XVIII/ XIX w.), wykształconym w wyniku przemian gospodarczych i społecznych, które spowodowały wytworzenie się tożsamości narodowej.
2. Czym jest naród?

3. Problematyczne narody?
-Kurdowie

-Belgowie, Szwajcarzy

-Brytyjczycy

-Amerykanie

4. Koncepcje narodu:

a. koncepcja etniczno-kulturalna (antropologiczna) – podstawą istnienia narodu wartości kulturowe i historyczne (Johann Herder)

b. koncepcja polityczna (polityczna)– podstawą kształtowania się narodu jest organizacja polityczna (Ernest Gellner)

5. Czynniki narodowotwórcze:

-język i pismo
-terytorium (ojczyzna)
-posiadanie własnego państwa
-więzy krwi (wspólne pochodzenie)
– świadomość narodowa
– historia i tradycja
– religia i wyznanie
– kultura

ZADANIE

6. Naród (etapy rozwoju idei narodu):
– koncepcja narodu politycznego (warstwy uprzywilejowane) – np. Anglia, Francja
– koncepcja narodu nowoczesnego (wszystkie warstwy społeczne) – np. Ukraina, Białoruś

WYMIEŃ 3 RÓŻNICE pomiędzy nimi w kategorii:
a. ścieżki rozwoju
b. lokalizacji
c. cech charakterystycznych narodu

7. W którą koncepcję wpisuje się Polska? (X w., XVII w., XIX w.)