CELEM lekcji jest wyjaśnienie, dlaczego we Francji doszło do buntu społecznego, który nie tylko obalił monarchię Burbonów, ale w bezpośredni sposób wpłynął na losy całego kontynentu oraz omówienie sytuacji politycznej i społecznej po rewolucji.
1. Przyczyny wybuchu rewolucji we Francji.
-społeczne (rozwarstwienie społeczeństwa, rywalizacja stanów, niezadowolenie stanu trzeciego, bieda, oświecenie)
-gospodarcze (kryzys, klęska nieurodzaju, podatki, wydatki dworu i króla, drożyzna)
-polityczne (szlachta i duchowieństwo chce przywrócenia Stanów Generalnych, burżuazja chce więcej praw politycznych – oni chcą państwa opartego o umowę społeczną)
2. Ludwik XVI zwołał Stany Generalne, żeby uchwaliły nowe podatki – 1789 r.
OKRES REWOLUCJI LUDOWEJ
3. Wybuch rewolucji we Francji :
a. przedstawiciele stanu trzeciego dążyli do przeprowadzenia reform społecznych
b. przedstawiciele stanu trzeciego ogłosili się Zgromadzeniem Narodowym
c. Zgromadzenie Narodowe przekształciło się w Konstytuantę, czyli organ władzy, którego zadaniem było uchwalenie konstytucji
d. mieszkańcy Paryża zdobyli i zburzyli Bastylię – 14 lipca 1789 r.
– zdobycie Bastylii uznaje się za początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej
3. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela – 1789 – Konstytuanta
a. znosiła podział społeczeństwa na stany
b. ustanawiała równość wszystkich wobec prawa
c. przyznawała prawa i wolności:
– wolność słowa
– wolność wyznania
– prawo własności
– gwarancję nietykalności osobistej
– prawo do oporu przeciwko niesprawiedliwości
Król próbował uciec z Paryża wraz z rodziną, ale mu się to nie udało.
OKRES MONARCHII KONSTYTUCYJNEJ
4. Konstytucja z 3 września 1791 r. zakładała:
a. Francja stała się monarchią konstytucyjną
– głową państwa pozostawał król
– władz króla była ograniczona przepisami konstytucji
b. konstytucja wprowadzała trójpodział władzy:
– władza ustawodawcza należała do Zgromadzenia Prawodawczego
– władzę wykonawczą sprawował król
– Władzę sądowniczą sprawowały niezależne sądy
c. konstytucja gwarantowała wszystkie prawa obywatelskie zapisane w Deklaracji praw człowieka i obywatela
Konstytucja była trzecią na świecie (pierwsza była USA z 4 marca 1789), drugą w Europie (po polskiej z 3 maja 1791 r.)
Rozpoczęto wojnę z Austrią – klęski. Zawiązanie koalicji antyfrancuskiej – cesarz, Prusy, Wielka Brytania.
Z obawy, że król wystąpi przeciw nowemu rządowi – decyzja o aresztowaniu.
OKRES REPUBLIKI
5. Ustanowienie republiki we Francji 1792:
a. 1792 – Zgromadzenie Prawodawcze przeobraża się w Konwent Narodowy, w którym zasiadali umiarkowani republikanie (żyrondyści), słabo zorganizowane centrum (tzw. bagno) oraz radykalni jakobini zwani „górą”, którym przewodzili (Georges Danton, Maximilian Robespierre)
b. wprowadzenie ustroju republikańskiego
c. postawiono króla przed sądem i skazano na karę śmierci za zdradę stanu
c. ścięcie króla – styczeń 1793 r. – wzburzenie innych państw europejskich
OKRES DYKTATURY JAKOBINÓW
6. Dyktatura jakobinów 1793-1794
-powstanie zwolenników króla w Wandei, wybuchły wielkie zamieszki w Paryżu
– władzę we Francji przejął Komitet Ocalenia Publicznego z Robespierrem na czele – początek wielkich prześladowań i licznych egzekucji wrogów rewolucji (tzw. terror jakobiński)
– uchwalono nową konstytucję (Konstytucja Roku I), , rozpoczęto radykalną walkę z Kościołem, pacyfikowano całe wioski, zgilotynowano tysiące osób – „Rewolucja zaczęła pożerać swe własne dzieci”
-zgilotynowanie najwybitniejszych działaczy rewolucyjnych, w tym Dantona, a po przewrocie termidoriańskim również Robespierrea
RZĄDY DYREKTORIATU
7. Przewrót termidoriański i rządy dyrektoriatu – 1794
-zamach stanu (deputowani), aresztowania jakobinów –> ponieważ był nowy kalendarz rewolucyjny nazwa pochodzi od nazwy miesiąca thermidor
-kalendarz rewolucyjny – (lata liczyły się od proklamowania republiki 22 września 1792)
-nowa konstytucja z 1795, oddająca władzę w ręce 5-cio osobowego dyrektoriatu.
SKUTKI REWOLUCJI FRANCUSKIEJ
-zmiana struktury społecznej (podział na 3 stany)
-arystokracja straciła przywileje
-Kościół utracił na znaczeniu
-umocniła się burżuazja
-przeprowadzenie zmian w gospodarce (przejście do wolnej produkcji)
-decentralizacja władzy mająca na celu ograniczenie króla
KARTA PRACY
Dodatkowe materiały
Artykuł o Marii Antoninie: Hejt na Marię Antoninę
Marsylianka:
Materiał powtórkowy: