Dzień: 2021-03-17

1. Sytuacja gospodarcza Polski po zakończeniu wojny:
a. deficyt budżetowy
b. hiperinflacja
c. niepokoje społeczne – krwawo stłumione rozruchy w Krakowie

1. Wybory do Sejmu Ustawodawczego (26.01.1919r.). Ścierają się różne koncepcje polityczne. Przewaga endecji.

2. 20 II 1919 r. Sejm Ustawodawczy uchwalił tzw. małą konstytucję.
– Polska republiką parlamentarną
– władzę ustawodawczą miał sprawować sejm
– Józef Piłsudski nadal pełnił funkcję Naczelnika Państwa

3. Konstytucja marcowa
-17 III 1921 r. sejm uchwalił nową ustawę zasadniczą – tzw. konstytucję marcową
– władza ustawodawcza spoczywała w rękach dwuizbowego parlamentu (składającego się z sejmu i senatu)
–  funkcję głowy państwa pełnił prezydent wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 7-letnią kadencję
– bieżącą politykę prowadził rząd, który był powoływany przez sejm i podlegał jego kontroli
-gwarantowała wiele praw i obowiązków obywatelom

4. Najważniejsze partie polityczne w pierwszych latach II Rzeczpospolitej

a. Narodowa Demokracja (endecja)
– początkowo działała pod nazwą Związek Ludowo-Narodowy
– w 1928 r. przekształciło się w Stronnictwo Narodowe
– czołowym ideologiem był Roman Dmowski

b. ruch ludowy
– Polskie Stronnictwo Ludowe-Piast – Wincenty Witos
– Polskie Stronnictwo Ludowe-Wyzwolenie
– w 1931 r. PSL-Piast i PSL-Wyzwolenie połączyły się i utworzyły Stronnictwo Ludowe (SL)

c. ruch robotniczy
– Polska Partia Socjalistyczna(PPS) – Ignacy Daszyński
– Komunistyczna Partia Polski (KPP)

d. Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji – Wojciech Korfanty

5. Pierwsze wybory prezydenckie
a. 9 XII 1922 r. na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej został wybrany Gabriel Narutowicz, który został zamordowany podczas wizyty w Zachęcie (Narodowa Galeria Sztuki)
c. po śmierci Gabriela Narutowicza na stanowisko prezydenta został wybrany Stanisław Wojciechowski

6. Rządy parlamentarne 1923 – 1926
a. rząd Chjeno-Piasta (1923)-premierem Wincenty Witos – dymisja

b. rząd Władysława Grabskiego (1923 – 1925)- „rząd fachowców” – ma wyprowadzić kraj z zapaści. Reformy Władysława Grabskiego:

-reforma administracji
-reforma podatkowa
-reorganizacja poczty i kolei
-reforma walutowa 1924
-reforma rolna 1925

-budowa magistrali węglowej

-konkordat z Watykanem 1925

PRACA Z TEKSTEM ŹRÓDŁOWYM
Na podstawie źródła:

1. Odpowiedz, który artykuł konstytucji mówi o fundamencie ustrojowym II RP. Uzasadnij swoją odpowiedź.
2. Które artykuły Konstytucji marcowej możesz uznać za nowatorskie?


Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, tzw. Konstytucja marcowa, 1921 r

Artykuł 1.Państwo Polskie jest Rzecząpospolitą.
Artykuł 2.Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zakresie władzy wykonawczej — Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości — niezawisłe Sądy […].
Artykuł 96.Wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Urzędy publiczne są w równej mierze dla wszystkich dostępne na warunkach, prawem przepisanych.
Rzeczpospolita Polska nie uznaje przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych i innych, z wyjątkiem naukowych, urzędowych i zawodowych.
Artykuł 99.Rzeczpospolita Polska uznaje wszelką własność, jako jedną z najważniejszych podstaw ustroju społecznego i porządku prawnego, oraz poręcza wszystkim mieszkańcom, instytucjom i społecznościom ochronę ich mienia
Artykuł 102.Praca, jako główna podstawa bogactwa Rzeczypospolitej, pozostawać ma pod szczególną ochroną Państwa.

Każdy obywatel ma prawo do opieki Państwa nad jego pracą, a w razie braku pracy, choroby, nieszczęśliwego wypadku i niedołęstwa — do ubezpieczenia społecznego, które ustali osobna ustawa.
Artykuł 104.Każdy obywatel ma prawo swobodnego wyrażania swoich myśli i przekonań, o ile przez to nie narusza przepisów prawa.
Artykuł 108.Obywatele mają prawo koalicji, zgromadzania się i zawiązywania stowarzyszeń i związków.
Wykonanie tych praw określają ustawy.
Artykuł 109.Każdy obywatel ma prawo zachowania swej narodowości i pielęgnowania swojej mowy i właściwości narodowych.
Artykuł 111.Wszystkim obywatelom poręcza się wolność sumienia i wyznania. Żaden obywatel nie może być z powodu swego wyznania i przekonań religijnych ograniczony w prawach, przysługujących innym obywatelom.
Artykuł 114.Wyznanie rzymsko-katolickie, będące religią przeważającej większości narodu, zajmuje w Państwie naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań […].

Praca domowa – dla chętnych.

Zapraszam na wirtualny spacer po Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej. Bez przepustki, zwiedzisz m.in. Salę Posiedzeń Sejmu, Salę Kolumnową, Gabinety Prezydenta RP, Premiera i Marszałka Sejmu. Zachęcam również do obejrzenia filmu przedstawiającego historię i współczesność polskiego Sejmu.


Film – SEJM RP

Wirtualne zwiedzanie Sejmu
http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/page.xsp/wirtualny_spacer