I. Odzyskanie niepodległości
1. Tworzenie się lokalnych ośrodków władzy
Zabór rosyjski
a. Rada Regencyjna (Warszawa) – formalnie
Zabór austriacki
b. Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (Cieszyn)
c. Polska Komisja Likwidacyjna (Kraków)
Zabór pruski
d. Naczelna Rada Ludowa (Poznań)
II. Powstanie polskich władz centralnych – 11 listopada 1918 r. – data odzyskania niepodległości
1. Piłsudski 11 listopada 1918 r. przejmuje władzę cywilną i wojskową (z ramienia Rady Regencyjnej)
2. Piłsudski powołuje rząd Jędrzeja Moraczewskiego.
a. lewicowy charakter rządu
b. reformy
– ośmiogodzinny dzień pracy
– płaca minimalna
– system ubezpieczeń społecznych
– prawa wyborcze dla kobiet
3. Jędrzej Moraczewski wydaje dekret, gdzie powołuje Piłsudskiego na Tymczasowego Naczelnika Państwa – najwyższa władza cywilna i wojskowa do zwołania Sejmu Ustawodawczego.
– dekret ustalający datę wyborów do sejmu na 26 stycznia 1919 r.
– dekret o ordynacji wyborczej
– państwa zachodnie rządu Moraczewskiego nie uznają
4. Komitet Narodowy Polski w Paryżu – wciąż działa, uznawany jest przez państwa ententy (m.in. Roman Dmowski , Ignacy Paderewski), dlatego należało pozwolić na ich udział we władzy.
5. Utworzenie rządu Ignacego Paderewskiego (styczeń 1919 r.) – z udziałem narodowej demokracji
III. Sprawa polska na konferencji paryskiej
1. Stosunek państw ententy do odradzającego się państwa polskiego
a. poparcie Francji – Georges Clemenceau (bo nie chcą, żeby Niemcy się wzmocniły)
b. sceptycyzm Wielkiej Brytanii – David Lloyd George (boją się bolszewików)
2. Postanowienia traktatu wersalskiego (28 VI 1919 r.)
1. Uznanie niepodległej Polski
2. Przyznanie Polsce Pomorza Gdańskiego, Wielkopolski oraz części Kujaw z Bydgoszczem
3. Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska
4. Plebiscyty na Śląsku, Warmii i Mazurach oraz Powiślu – kryterium etniczne było najbardziej brane pod uwagę.
5. Zobowiązanie Polski do podpisania tzw. małego traktatu wersalskiego (gwarancje dla mniejszości narodowych w Polsce)
III. Trudności z odbudową państwa polskiego
1. Zniszczenia wojenne i straty demograficzne
a. polityka rabunkowa okupantów
2. Zróżnicowanie gospodarcze i cywilizacyjne obszarów wcześniej należących do różnych zaborców
a. ziemie byłego zaboru pruskiego:
– dobrze rozwinięta infrastruktura
– wysoki poziom rozwoju miast
– dobrze rozwinięte rolnictwo
b. ziemie dawnego zaboru rosyjskiego i austriackiego
– opóźnienie cywilizacyjne
– dominacja wielkiej własności ziemskiej i karłowatych gospodarstw chłopskich
c. inflacja
d. zróżnicowanie ustrojowe
e. zróżnicowanie prawne
f. brak jednego systemu finansowego
g. brak połączeń komunikacyjnych (nierównomierny rozwój sieci kolejowej, w zab. rosyjskim inna szer. torów)
3. Społeczeństwo
a. Migracje ludności
b. Polska państwem wielonarodowym
c. Analfabetyzm
d. Brak kadry urzędniczej
4. Trudne położenie geograficzne państwa