Dzień: 2020-11-06

Dziś poznacie postać Aleksandra Wielkiego.

To tak na dobry początek:

Hollywoodzkie wyobrażenia nie zawsze idą w parze z faktami historycznymi, ale fajnie było pooglądać Farella i Hopkinsa.

Zacznijmy od Aleksandra – kim był? Rodzina matki wywodzić się miała od Achillesa, rodzina ojca od Heraklesa, herosa greckiej mitologii – takie pokrewieństwo zobowiązywało do wielkich rzeczy. Na dworze macedońskim traktowano to całkowicie serio, nic więc dziwnego że Aleksander ambicje miał wielkie. Mając 25 lat stworzył imperium obejmujące trzy kontynenty. Jego ojciec Filip zadbał o dobrą edukację – nauczycielem Aleksandra został Arystoteles, uczeń niemniej sławnego filozofa Platona. Uczył go logiki, poezji, polityki, fizyki oraz szeroko rozumianej wiedzy o świecie, ale chyba nie do końca osiągnął to o co mu chodziło. Aleksander okazał się być przede wszystkim zdobywcą – w dodatku okrutnym i zachłannym. Jak naprawdę stosunki z mistrzem się układały? No cóż… historyk badający wydarzenia sprzed 2 – 3 tys. lat znajduje się w obliczu sytuacji doprawdy niekomfortowej, bowiem brakuje źródeł.

Genialny władca, zdobywca, geniusz militarny tamtych czasów, który jest jednocześnie dla nas wielkim znakiem zapytania. Co wiemy na pewno?

1. Pochodził z Macedonii.
   Macedonia była małym krajem na północy Płw. Bałkańskiego, ubogim i zacofanym. Ustrój jaki tam panował to monarchia – ale bardzo duże znaczenie miała arystokracja (walczyli konno u boku króla).
2. W czasie wojen grecko-perskich Macedonia nie wychylała się zbytnio – poddali się Persom bez większego oporu. Dopiero Filip II zaczął tę tendencję łamać. Zreformował on swoje państwo administracyjnie i militarnie a następnie rozpoczął podboje. Zdobył Trację, Tesalię i Grecję.

Pokonał Greków w 338 r. p.n.e. w bitwie pod Cheroneą. Następnie planował dalsze podboje – w kierunku Persji, ale został zamordowany.

3. Rządy po Filipie w 336 r. p.n.e. objął Aleksander. Grecy chcieli wykorzystać sytuację zmiany na tronie macedońskim i się zbuntowały. Aleksander stłumił bunt poleis greckich i ku przestrodze zburzył Teby, a mieszkańców sprzedał w niewolę. Następnie wyruszył na podbój Persji rządzonej przez Dariusza III.

Podboje Aleksandra Macedońskiego:

334 r. p.n.e – bitwa nad rzeką Granikos – pokonał wojska perskich satrapów i otworzył sobie drogę do opanowania całej Azji Mniejszej. Następnie w mieście Gordion przeciął węzeł gordyjski.
333 r.p.n.e. bitwa pod Issos – pokonał Dariusza III, jego rodzinę wziął w niewolę. Kolejne miasta poddawały mu się bez oporu. Zajął Egipt, gdzie przyjęto go jako wyzwoliciela, następcę faraona i syna boga Amona. W Egipcie koronował się i założył miasto – Aleksandrię, która stała się centrum kultury przez wieki i pozostała stolicą Egiptu przez prawie tysiąc lat. Aleksandria znana była ze swojej latarni morskiej Faros, jednego z siedmiu cudów starożytnego świata, największej biblioteki w starożytnym świecie oraz katakumb Kom el Shoqafa.
Ciekawostka: Aleksander Wielki założył około 70 miast nazwanych od jego imienia Aleksandrią.
331 r. p.n.e – bitwa pod Gaugamelą w Mezopotamii – pokonał Dariusza III, który przeżył ale został zamordowany przez satrapę Bessosa.

330 r.p.n.e – zdobył Persepolis i koronował się na króla Persji. Spalił również pałac Kserksesa w odwecie za spalenie Aten (w V w. podczas wojen persko-greckich).

327 r. p.n.e. – ruszył na Indie. 326 r.p.n.e – zarządził odwrót (ludzie zaczęli się buntować, zaczęli chorować na różne tropikalne choroby, dodatkowo okazało się że świat się tam nie kończy – Aleksander chciał dotrzeć na koniec świata)

Aleksander poślubił córkę Dariusza III i zaczął przyjmować perskie obyczaje. Swoim podwładnym nakazywał asymilację z miejscowymi ludźmi, ponieważ wierzył że tylko w ten sposób uda mu się zachować jedność państwa.

Planował następne podboje – Kartaginę i Italię, ale niestety zmarł w 323 r. p.n.e. z niewiadomych przyczyn (niektórzy spekulują otrucie). Miał 33 lata.

Tym samym rozpoczął się okres hellenistyczny w historii Grecji (czyli od śmierci Aleksandra, aż do podboju przez Rzym).

Państwo Aleksandra Wielkiego nie przetrwało – jego syn był zbyt młody aby móc panować. Jego najbliżsi dowódcy podzielili je między siebie (okres tzw. Wojen Diadochów):
– królestwo Macedonii
– królestwo Seleukidów w Azji Mniejszej
– królestwo Ptolemeuszów w Egipcie

Okres hellenistyczny charakteryzował się:
-łączeniem kultury greckiej (helleńskiej) i lokalnej (wschodniej)
-upowszechnia się język grecki
-na terenie dawnego Imperium Aleksandra Macedońskiego zakładane są nowe miasta na wzór grecki

ZADANIA Z MAPĄ:

Dziś dowiesz się jakie typy społeczeństw funkcjonowały kiedyś, a jakie obecnie.

I. Społeczeństwo – duża zbiorowość społeczna, zamieszkująca dane terytorium, posiadająca wspólną kulturę oraz charakteryzująca się wzajemnością stosunków społecznych. Posiada własną formę zorganizowania i instytucje, jak parlament w państwie, czy głównego szamana w plemieniu.

Następnie proszę zapoznać się z podręcznikiem s. 60 – 65 lub poniższym filmem:

II. NOTATKA – zapisz

Typy społeczeństw (podział ze względu na stopień rozwoju społeczeństwa):

SPOŁECZEŃSTWA TRADYCYJNE (przedindustrialne)

1. Społeczeństwo zbieracko-łowieckie (pierwotne)
a. podstawą egzystencji myślistwo, rybołówstwo i zbieractwo
b. wykorzystywanie prymitywnych narzędzi wykonanych z drewna i kamienia
c. podział pracy wg płci i wieku
d. rodzina podstawową formą organizacji społecznej
e. koczowniczy tryb życia
f. obecnie spotyka się w Afryce lub Australii (Buszmeni, Aborygeni)

2. Społeczeństwo nomadyczne (pasterskie)
a. wędrowny tryb życia – poszukiwanie pastwisk
b. liczniejsi niż w społeczeństwie pierwotnym
c. oparte na związkach rodzinnych i pokrewieństwie (podstawą organizacji społecznej rodzina i więzy krwi)
d. podział pracy wg. płci
e. kiedyś Romowie, dziś społeczeństwa takie występują w Afryce i Azji (np. Mongolia, Gruzja)

2. Społeczeństwo rolnicze
a. podstawą egzystencji rolnictwo i hodowla zwierząt
b. osiadły tryb życia
c. postęp techniczny – wykorzystanie naturalnych źródeł energii (siła wiatru i wody)
d. wykształcenie się skomplikowanej struktury społecznej 
e. ograniczona ruchliwość społeczna – funkcjonowanie zamkniętych stanów
f. na terenie Europy czasy feudalizmu, aktualnie w Afryce, Azji, Ameryce Południowej

SPOŁECZEŃSTWA NOWOCZESNE (poindustrialne)

3. Społeczeństwo industrialne
a. społeczeństwo industrialne wykształciło się pod wpływem rewolucji przemysłowej (wpływ miała industrializacja i urbanizacja)
b.rozkład struktury stanowej i wzrost znaczenia podziałów klasowych
c. zmiany w strukturze społecznej – szybki wzrost liczby robotników
d.wzrost znaczenia burżuazji finansowej i przemysłowej
e. duża ruchliwość społeczna

4. Społeczeństwo postindustrialne (postprzemysłowe)
a. wzrost znaczenia sektora usług
b. automatyzacja, robotyzacja i komputeryzacja procesów produkcyjnych
c. wiedza staje się główną wartością ekonomiczną
d. duża ruchliwość społeczna
e. indywidualizm

5. Cechy społeczeństw współczesnych:
a. społeczeństwo otwarte –tolerancja, indywidualizm, wolność i odpowiedzialność jednostki, ochrona ludzkiej godności jako priorytet
b. społeczeństwo konsumpcyjne – nastawione na konsumpcję, kupowanie, posiadanie różnych towarów
c. społeczeństwo informacyjne – najbardziej cenionym towarem jest informacja pozyskiwana, przetwarzana i rozpowszechniana przy pomocy nowoczesnych technologii
d. społeczeństwo masowe – zanikiem postaw indywidualistycznych

Dzisiaj nie musisz odsyłać notatki. Proszę przygotować się do odpowiedzi na następną lekcję.

III. Wykonaj zadania: